آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از آیات مورد استناد دانشوران شیعی در جهت وجوب مودّت به اهل‌بیت (علیهم السلام) و اطاعت از آنان؛ و نیز اثبات امامت ائمه معصومین (علیهم السلام)، آیه23/ شوری معروف به آیه «مودّت» است؛ ابن‌تیمیه از جمله دانشوران اهل سنت است که با طرح شبهات متنوع تاریخی، مفهومی، مصداقی، ادبی و کلامی؛ تلاش نموده است تا مفهوم واقعی تعبیر«موده فی القربی» را، محدود به حفظ رابطه خویشاوندی با خویشان پیامبر(ص) و عدم آزار رسانی به آنان نماید؛ و دلالت این آیه بر لزوم رجوع مردم به اهلبیت (علیهم السلام) برای آگاهی از تفسیر قرآن و دین و پذیرش امامت آن بزرگواران را منکر شود؛ از این رو این نوشتار که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، به قصد اثبات بنیادی ترین ارمغان واقعه غدیر (یعنی محبت به اهل بیت و قبول امامت آنان) تدوین یافته؛ در پی پاسخ به این پرسش است: شبهات ابن تیمیه درباره آیه مودّت و نقد وارد بر آنها چیست؟ یافته‌های پژوهش حاکی از این است که: ابن‌تیمیه در هریک از امور پیرامونی آیه «مودّت»:(شأن نزول، مکان نزول؛ مفاهیم، مدالیل و مصادیق و...)، ایجاد شبهه نموده؛ و مدعی اجماع بر تکذیب روایات متواتر موافق با دیدگاه شیعه گردیده، و درستی گفتار علامه حلّی، و دلالت ادله عقلی قطعی و سیاق آیه بر دیدگاه شیعه را مورد تردید و انکار قرار داده‌است؛ وی در مقام تفسیر آیه «مودّت»، بر مبنای متعصبانه خویش، به گونه‌ای مرتکب تفسیر به رأی شده که حتّی اقوال افراد شاخص مورد وثوق خویش مانند ابن‌عباس، طبری، حاکم نیشابوری و... را نیز انکار نموده‌است؛ در ضمن، اموری همچون: وجود اجماع بر قول شیعه، نقل روایات متواتر همخوان با دیدگاه شیعه در منابع معتبر اهل‌سنت، و...؛ موجب بطلان قول ابن‌تیمیه و صحّت قول شیعه خواهند بود.

ترجمه ماشینی: این گزارش تجدیدنظر طلبانه از تاریخ اندیشه سیاسی اسلامی از اوایل تا اواخر دوره قرون وسطی بر ابن تیمیه، یکی از درخشان ترین متکلمان عصر خود تمرکز دارد. این مطالعه اولیه نشان می‌دهد که چگونه تأثیر او نور جدیدی بر کل مسیر اندیشه سیاسی اسلامی می‌افکند. اگرچه او آرمان خلافت را آنطور که معمولاً باور می شود رد نکرد، با این حال با تبدیل آن به یک نهاد سیاسی عقلانی برای خدمت به جامعه (امت) آن را به طور بنیادی بازتعریف کرد. او از طریق بازتفسیر خلاقانه، مفهوم قرآنی فطره (فطرت بشری وقف شده الهی) را به کار گرفت تا جامعه مؤمنان و قرائت عقل سلیم آن از وحی را به عنوان بالاترین مقام معرفتی در کانون توجه قرار دهد. او به این ترتیب نخبه‌گرایی را که در آموزه‌های کلامی، حقوقی و معنوی کلاسیک گنجانده شده بود، زیر و رو کرد و کوشید تا بعد اخلاقی-سیاسی و نه کاملاً قانونی اسلام را احیا کند. این کتاب در ارزیابی مجدد آثار ابن تیمیه، انحراف عمده ای را از تفاسیر سنتی اندیشه اسلامی قرون وسطی نشان می دهد.

ترجمه ماشینی: نماد جنبش‌های بنیادگرای امروزی، پاک‌اندیش مذهبی آتشین، مجادله‌گر خستگی‌ناپذیر علیه مکاتب فکری زمان خود - ابن تیمیه که ما می‌شناسیم متفکری است که اغلب با نگرش‌های سخت و موضع‌گیری‌های جزمی همراهش می‌کنیم. با این حال ابن تیمیه دیگری وجود دارد که در صفحات آثار او برجسته می شود، متفکری که خود را به عنوان استاد رسانه و مدافع هماهنگی عقل انسانی و ایمان دینی می سازد. هدف این کتاب این است که با بررسی دقیق اندیشه اخلاقی ابن تیمیه، هویت فکری او را روشن کند. متفکران مسلمان پیشین که در مورد ارزش اخلاقی بحث می کردند، با تعدادی از سؤالات اصلی به کار گرفته شده بودند. چه چیزی اعمال را درست یا نادرست می کند؟ انسانها چگونه آن را می شناسند؟ و رابطه خداوند با معیارهای ارزیابی که ذهن انسان تشخیص می دهد چیست؟ بررسی درگیری ابن تیمیه با این گونه پرسش‌ها می‌تواند در مورد برنامه فکری او و به‌ویژه نقش عقل و مفهوم محوری فطرت انسان در این برنامه به ما بیاموزد. همچنین می‌تواند در مورد رابطه ابن تیمیه با چشم‌انداز فکری زمان خود به ما بیاموزد، و ما را در مقابل مجموعه‌ای غنی از بحث‌های اخلاقی قرار می‌دهد که در الهیات، فلسفه و نظریه حقوقی در دوره کلاسیک آشکار می‌شوند. در عین حال، خوانش دقیق اخلاق ابن تیمیه، ما را دعوت می‌کند که نه تنها با محتوای اندیشه او، بلکه با شکل آن و به‌ویژه با ویژگی‌هایی از نوشته‌های او که تلاش‌های ما برای یکسان‌سازی اندیشه‌های او را شکسته‌اند، مواجه شویم.

این کتاب شامل مقدمه ای بر شیخ اسلام ابن تیمیه و آثار او و موضع وی در مورد اندیشه فلسفی است که برخی از فرقه های اسلامی به آن مشغول بودند، به ویژه: معتزله، اشعری و متکلمان شیعه، فیلسوفانی مانند فارابی، ابن سینا. و ابن رشد و صوفیان از اولین زاهدان و پیروان آنان مانند حارث المحسبی و غزالی و فلسفه آنها ابن عربی و فرزند هفتاد سال. این کتاب نشان می‌دهد که ابن تیمیه نسبت به این عقیده حسادت می‌ورزید، روحیه انتقادی عمیق داشت و نسبت به مخالفان خود منصف بود.

به باور ابن تیمیه، انبیا از گناه معصوم نیستند، بلکه از اصرار و پافشاری بر گناه معصوم‌اند. وی معتقد است آیات قرآن دلالت دارد که پیامبر اکرم(ص) مرتکب گناه شده‌ و سپس استغفار و توبه می‌کنند. یکی از آیات مورد استناد ابن تیمیه در این باره، آیه دوم سوره فتح است که به گمان وی، این آیه عدم عصمت رسول مکرم اسلام(ص) در انجام گناه را اثبات می‌کند. وی با خدشه بر یک نظر تفسیری مربوط به این آیه، دیدگاه عصمت انبیا از ارتکاب گناه را مورد تقبیح قرار داده و افرادی را که بر اساس همین دیدگاه در پی دستیابی به مراد جدی از آیه‌اند، تحریف‌گر و دارای تأویلات باطل و فاسد قلمداد می‌نماید. در پژوهش حاضر تلاش شده تا به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد انتقادی، دیدگاه ابن تیمیه و اشکالات وی بر این آیه مورد ارزیابی قرار گیرد. در پایان این نتیجه به‌دست آمده که تفسیر وی خلاف تفسیر سلف بوده و نسبت‌های وی به شیعیان بی‌اساس می‌باشد.

با توجّه به آیات قرآن و منابع شیعه و اهل­ سنت، صحابه­ رسول­ خدا$ جایگاه ویژه­ ای را به خود اختصاص داده­ اند. ازاین‌رو کوچک­ترین بی احترامی نسبت به آنها مورد نکوهش می ­باشد. برخی از عالمان مسلمان، سبّ صحابه را سبب کفر دانسته ­اند. ابن­ تیمیه، عالم حنبلی‌مذهب و اندیشمند تأثیرگذار سلفی، تقسیمی را در این باره ارائه کرده و در برخی از اقسام آن به کفر سابّ صحابه اعتقاد دارد. در نوشتار حاضر، سخنان و ادله­ وی بررسی شده و چندین اشکال بر او مطرح و اثبات شده که سخنان و دلائل ابن ­تیمیه با روایات و سیره نبوی$ و عملکرد صحابه، همخوانی ندارد. درنتیجه، اصل سب، آن هم سبّ صحابه­ رسول­ خدا$ مورد نکوهش آموزه­ های اسلامی است؛ اما به ‌هیچ‌ وجه، سبب جواز تکفیر سب­ کننده نمی­ باشد.

ابن‌تیمیه با کج‌فهمی از ذبح‌هایی که توسط مسلمانان صورت می­پذیرد، ایشان را متهم به ذبح لغیرالله می­کند و با برچسب شرک، مسلمانان را از دایره اسلام خارج می­کند. ابن‌تیمیه چون دلیل خاصی بر مدعای خود ندارد، سعی کرده با عبادت‌پنداریِ نفس ذبح و قیاس عملکرد مسلمانان بر مشرکین و بهره‌برداری از برخی آیات، ادعای خود را مستند کند. درحالی که نفس ذبح، چون فاقد ارکان عبادت است، عبادت شمرده نمی­شود و حتی بر اساس تعریفی که ابن‌تیمیه از عبادت ارائه می­دهد، نفس ذبح عبادت به‌شمار نمی­رود. از سوی دیگر بین عملکرد مسلمانان و مشرکان تفاوت جوهری وجود دارد. ازاین‌رو تسری حکم مشرکان بر مسلمانان صحیح نیست. همچنین برداشت‌های وی از آیات قرآن کریم نه‌تنها صحیح نیست، بلکه تحمیل فهم بر آیات قرآن کریم است.