آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 3125
بررسی کارکرد اخلاقی صورت داستانی در رسائل مشرقی ابن‌ سینا
نویسنده:
محمدهانی جعفریان ، میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در رسائل مشرقی ابن‌سینا استفاده از زبان استدلال را کنار نهاده و حکمت خود را به صورت تمثیل و با استفاده از زبان داستانی بیان می‌دارد. مقالۀ حاضر در بررسی دلایل استفادۀ وی از هنر برای طرح مسائل فلسفی، ابتدا به کارکرد خاص صورت داستانی برای بوعلی پرداخته و نشان می‌دهد که زبان مخیل شعر در هدایت اخلاقی مخاطبین حکمت ابن‌سینا از جایگاه خاصی برخوردار است. در ادامه، با بررسی اشتراکات بین هنر و اخلاق در نگاه فلسفی ابن‌سینا، مبانی نظری طرح مسائل اخلاقی در محملی فراهم آمده از هنر بررسی و ذیل توضیح نقش خیال در فرآیند معرفتی تجرید، استفادۀ بوعلی از این نوع زبان برای پرداخت به اخلاق مستدل خواهد شد. در انتها نیز، با توسل به نقش واسط خیال بین ادراک از محسوسات و معقولات، پیوند بین ساحات گوناگون اخلاق ابن‌سینا به عنوان دیگر نتیجۀ استفادۀ وی از زبانی مخیل و تمثیلی معرفی خواهد گردید.
صفحات :
از صفحه 133 تا 144
نقش مبانی صدرا در تبیین رابطه نفس و قوا و مقایسه با تبیین ابن سینا
نویسنده:
فروغ رحیم پور
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصول بنیادین حکمت متعالیه در حوزه های گوناگون فلسفی، آثار عمیقی به جا گذاشته است. از میان این اصول در حوزه نفس، حرکت جوهری و تشکیک و اشتداد در وجود نمود بیشتری دارد و در بین مباحث نفس، رابطه نفس و قوا در اثر پیوند با این اصول، دچار تحول عمیق تری شده است. از دو محور عمده این بحث، یعنی فاعلیت نفس و قوا و وحدت یا تعدد وجود آنها، محور اول کمتر محل اختلاف است و شیخ الرییس و صدرالمتالهین با تفاوتی اندک، نفس را فاعل جمیع افعال اعم از ادراکی و تحریکی و مدرک تمام ادراکات اعم از جزیی و کلی می دانند، اما در بخش دوم تفاوت مبنایی دو فیلسوف آشکار می شود و صدرا بر خلاف شیخ که به تعدد وجود نفس و قوا معتقد است با تایید نقش قوا، نظریه اتحاد وجودی نفس و قوا را ارایه می کند. شیخ و صدرا مبانی و تئوری خود را درباره رابطه نفس و قوا، عینا به رابطه نفس و بدن نیز تسری می دهند. لذا همان اختلافات در این مورد هم ظاهر می شود.
صفحات :
از صفحه 31 تا 48
معنا و ماهیت عمل بر اساس حد وسط اخلاقی نزد ابن سینا
نویسنده:
محمدهانی جعفریان ، میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئلۀ اصلی این مقاله پرسش از چیستی معنا و ماهیت عمل اخلاقی نزد ابن سیناست. اینکه عمل اخلاقی که نزد بوعلی با رعایت حد وسط دو خُلق متضاد برابر است، چه اقتضائاتی دارد و با چه شرایطی می‌توان عملی را حد وسط اخلاقی به شمار آورد. همچنین عمل اخلاقی با چه مقدمات معرفتی به وجود می‌آید و به لحاظ هستی‌شناختی چه خصوصیاتی دارد. برای پاسخ به این پرسش‌ها، نخست جایگاه اقتضائات فرهنگی و قومی را در معنابخشیدن به عمل بر اساس حد وسط اخلاقی از منظر ابن سینا بررسی می‌کنیم. سپس به مفهوم حد وسط در منظومۀ اخلاقی بوعلی می‌پردازیم و تبدیل عمل بر اساس آن به عادت و خُلق و خو را تحلیل می‌کنیم. در ادامه، نشان می‌دهیم ماهیت عمل اخلاقی برای آحاد جامعه به لحاظ معرفت‌شناختی در اعتماد به اقوال عارفان و در نتیجه، عمل بر اساس قانون شریعت شکل می‌گیرد. ماهیت هستی‌شناختی عمل اخلاقی نیز ذیل افزودن صورتی خاص به مجموع صورت‌های موجود در عالم بررسی خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 78 تا 91
بررسی و نقد اشکالات فخر رازی به براهین ابن‌ سینا در اثبات علم الهی
نویسنده:
محمود صیدی، هادی هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اﺑﻦﺳﻴﻨﺎ ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ذاتی الهی و ﺗﻌﻠﻖ اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات، دو ﺑﺮﻫﺎن اراﺋﻪ میﻛﻨﺪ. ﺑﺮﻫﺎن ﻧﺨﺴﺖ او مبتنی ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺎدی ﻧﺒﻮدن، ذات ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻌﻘﻞ و ادراك می ﻛﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ذات ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ. ﺑﺮﻫﺎن دوم ﻧﻴﺰ در اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات، مبتنی ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ذاتی واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد و اﺳﺘﻠﺰام ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻌﻠﻮم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺨﺮ رازی ﺗﻔﺼﻴﻼً ﺑﻪ ﻧﻘﺪ اﻳﻦ دو ﺑﺮﻫﺎن میﭘﺮدازد. در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮآﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن اﻧﺘﻘﺎدات ﻓﺨﺮ رازی ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮاﻫﻴﻦ، ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎی او اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ و ﻣﻐﺎﻟﻄﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎشی از ﻣﻐﺎﻟﻄه ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﺼﺪاق و ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺖ در ادراك اﻧﺴﺎنی از ﺧﺪاوﻧﺪ، علیت ﺗﺎﻣﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻤﻜﻦ و ﻧﻈﺮیه ﻧﺎﺻﻮاب «اﺿﺎﻓﻪ» او در ﺑﺤﺚ وﺟﻮد ذهنی اﺳﺖ، ﺑﭙﺮدازﻳﻢ.
صفحات :
از صفحه 7 تا 22
بقاي نفس انسان در ديدگاه ابن‌سينا و فخر رازي
نویسنده:
حامده خادم جهرمي، محمد سعيدي‌مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بقاي نفس از موضوعات بحث‌برانگيز و چالشي در حوزه فلسفه است که در اين نوشتار با پرداختن به مفاهيم اساسي آن، اين موضوع از ديدگاه ابن‌سينا و فخر رازي بررسي می‌شود. ابن‌سينا از طريق عدم تعلق ذاتي ميان نفس و بدن، بقاي نفس پس از مرگ را اثبات مي‌کند؛ بدين معنا که فساد بدن، هيچ‌گونه تأثيري در فساد نفس ندارد. فخر رازي نيز بدن را محل تصرف نفس مي‌داند و براي رهايي از شبهه فساد نفس با فساد بدن، معتقد است نبايد نفس را حال در بدن و ساري در آن بدانيم؛ بلکه بين نفس و بدن، مناسبتي از جهت قرب و بعد نيست. بر این اساس، اين دو فيلسوف، بر اينکه نفس ناطقه به عنوان يک موجود مجرد، پس از مرگ باقي است و انعدام بدن، هيچ تأثيري در انعدام آن ندارد، اتفاق دارند.
صفحات :
از صفحه 7 تا 24
بیان الحق بضمان الصدق (العلم الالهی)
نویسنده:
ابوالعباس فضل بن محمد لوکری؛ محقق: ابراهیم دیباجی؛ ناظران: مهدی محقق، محمد نقیب عطاس
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه بین المللی اندیشه و تمدن اسلامی مالزی (ایستاک),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«بیان الحق بضمان الصدق» مهمترين اثر ابوالعباس فضل بن محمد لوكري مي باشد كه در آن روش استاد خود بهمنيار را در كتاب «التحصيل» و استاد استاد خود ابن سينا را در «شفا» برگزيده و سعي نموده كه با عباراتي هر چه ساده‌ تر و موجزتر ميراث علمي سلف خود را به اهل علم و دانشجويان زمان خود معرفي نمايد. او در جاي جاي اين كتاب از شفاي ابن سينا و تحصيل بهمنيار بدون اينكه مأخذ را ياد كند استفاده كرده و گاهي عين عبارت آن دو را آورده است. مؤلف كتاب خود را در دو جزء قرار داده در جزء اول سخن از موضوع فلسفه اولي و منفعت آن به ميان مي‌ آورد و سپس به تعريف جوهر و عرض و هيولي و صورت مقولات نه گانه عرضي مي‌ پردازد و از موضوعاتي همچون تقدم و تاخر و قوه و فعل و كليات پنجگانه سخن به ميان مي‌ آورد. در جزء دوم سخن از علل چهارگانه و فاعليت مبد اول و صدور افعال از مبادي عاليه و اقسام حركت سخن به ميان مي‌ آورد و از موضوعاتي همچون قضاي الهي و سعادت و شقاوت اخروي و منفعت عبادات در دنيا و آخرت بحث و گفتگو مي‌ نمايد.
مقایسۀ‌ نظریۀ فطرت عقل با انسان معلق در اندیشۀ‌ سینوی
نویسنده:
مهناز امیرخانی ، زهره توازیانی ، ملیحه پورصالح امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کاربرد علم حضوری و شهود نزد ابن‌سینا از اهمیت درخور توجهی برخوردار است؛ به همین دلیل، نظریۀ انسان‌ معلقِ وی نمونۀ بارز کاربرد مقام شهود محسوب می‌شود. متناظر با این نظریه می‌توان از نظریۀ دیگری یاد کرد که به نظریۀ فطرت شهرت دارد. شباهت دو نظریۀ یادشده در این مقام و استفاده از الفاظ مشابه مبنی بر توجه به مقام، فی نفسه نگارندگان را به مقایسۀ تطبیقی میان این دو نظریه برانگیخته‌است. نتیجۀ اجمالی این تحقیق، تقدم نظریۀ انسان معلق بر نظریۀ فطرت، آن ‌هم در یک ارتباط طولی، از حیث مبانی و لوازم و ملاک‌های این دو نظریه است. در مجموع می‌توان گفت که نظریۀ انسان معلق، در اثبات جوهریّت نفس، به حیطۀ نفس‌شناسی و نظریۀ فطرت، در مقام تمایز میان بدیهیات یقینی با سطح عامه، به حوزۀ معرفت‌شناسی مربوط می‌شود. تأمل در ملاک ادراکات نفسی نشان می‌دهد که ملاک فخر رازی، مبنی بر وسط یا عدم وسط در تشخیص قضایای اوّلی و غیراوّلی، بر ملاک ابن‌سینا تقدم معرفتی دارد. بدین ترتیب می‌توان مبناگروی سخت‌گیرانۀ فخر رازی، علامه حلی و خواجه نصیرالدین طوسی، مبنی بر تعیین اولیات به عنوان تنها قسم بدیهی و موجه به خود، را با ارجاع به مقام انفسی و ادراکات مقام نفس و پسانفس مدلل کرد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 83
اعتمادگرایی اخلاقی در رسائل مشرقی ابن سینا
نویسنده:
محمدهانی جعفریان، میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اخلاق ابن‌سینا در «رسائل مشرقی» به میزان کسب معرفت از عالم بالا بستگی دارد؛ یعنی هر قدر معرفت افراد به عالم فرشتگان و عقول بیش‌تر باشد، آن‌ها انسان‌های اخلاقی‌تری خواهند بود. وی در این رسائل، افراد را از لحاظ توانایی در کسب این نوع معرفت، به دو دستۀ برادران حقیقت و غیر آنان تقسیم می‌کند. در قسمت اول این مقاله، با تأکید بر این نکته، نشان می‌دهیم که عامل ممیز میان این افراد، معرفت‌شناسانه و در حقیقت، به میزان علم و دانش آن‌ها است. در ادامه نیز تلاش ابن‌سینا را برای گذر از این تفاوت معرفت‌شناسانه ـ که عامل تمایز بین افراد در داستان‌های مشرقی است ـ بیان کرده، سعی او را در رسیدن به ادراکی واحد از امر اخلاقی در قالب طرح معرفت‌شناسی اعتمادگرا بررسی خواهیم کرد. در ادامه نیز از زمینه‌های طرح اعتمادگرایی نزد ابن‌سینا سخن می‌گوییم. در پایان، چگونگی از بین رفتن دوگانگی معرفت‌شناختی مطرح در اخلاق ابن‌سینا را توضیح خواهیم داد. منظور ما در این مقاله از رسائل مشرقی، سه داستان تمثیلی رسالة الطیر، حی بن یقظان و سلامان و ابسال است؛ و تنها برای تمییز این رسائل از سایر آثار ابن‌سینا از این عنوان استفاده کرده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 57 تا 70
تحلیل هستی شناختی ابن سینا از اوسیای ارسطو
نویسنده:
اسحاق طاهری سرتشنیزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن سینا نخستین فیلسوف مسلمان است که به طور دقیق به پیوند عمیق مفهوم ارسطویی اوسیا با وجود و ناهمگونی های معنا شناختی آن، توجه نموده است و کوشیده تا از طریق تحلیل هستی شناسانه معنای ارسطوئی اوسیا، نقصان اندیشه ارسطو را ترمیم نماید. ابن سینا از مفهوم ماهوی اوسیای ارسطو به «ما کونه فی الواقع لا فی موضوع» تعبیر می کند و مفهوم غیر ماهوی آن را در خود وجود منحصر می سازد. به این طریق، ابهام در موضوع و مسائل متافیزیک مرتفع می گردد و ظرفیت فلسفه ارسطو در تاسیس یک نظام فلسفی وجودشناختی نمایان می گردد. از نظر این قلم، ژرف نگری و دقت نظر ابن سینا در فهم درست این مفهوم محوری ارسطو حاکی از قوت و اعتبار نظرات او در ارسطو شناسی است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 44
ترجمه کتاب نفس ارسطو و تحقیق درباره آن و مقایسه آراء ارسطو با ابن سینا راجع به نفس و عقل
نویسنده:
علیمراد داودی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
  • تعداد رکورد ها : 3125