کتاب شرح الزیاره شیخ احمد احسائی چرا با رد علما مواجه شده است؟ و قمه زنی در نظر علمای شیخیه کریم خانی و احقاقی و خود احسائی چه حکمی دارد؟ | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب شرح الزیاره شیخ احمد احسائی چرا با رد علما مواجه شده است؟ و قمه زنی در نظر علمای شیخیه کریم خانی و احقاقی و خود احسائی چه حکمی دارد؟

شیخ احمد احسائی موسس فرقه شیخیه فرزند زید الدین بن ابراهیم بن صقر بن ابراهیم بن داغر است پدران او از بادیه نشینان عربستان و از سنّی های متعصب آن جا بوده اند که به خاطر درگیری، جد شیخ به مطیرفی (از روستاهای اطراف احساء) مهاجرت می کند و از آن جا که مردم این منطقه شیعه بوده و هستند، اجداد احسائی هم به مذهب شیعه گرایش پیدا می کنند، تولد شیخ احمد به سال 1166 است. در سال 1186 به عتبات مسافرت می کند و پس از مدّتی تحصیل راهی ایران می شود و آوازه او همه جا را می گیرد به حضور فتحعلی شاه قاجار رسیده و تجلیل و اکرام می شود اما پس از اندکی اقامت در قزوین به خاطر اعتقاد خاص وی در مورد معاد تکفیر می شود.
پس از آن مدتی در کرمانشاه بوده و سپس به کربلا باز می گردد به خاطر اعتقاد شیخ احسایی اختلافی در حوزه نجف به وجود آمده بود وی شروع به شرح و تفسیر زیارت جامعه کبیره که (که دارای مضامین بسیار بلند و معرف گوشه ای از شخصیت واقعی معصومین است و از امام هادی ـ علیه السلام ـ روایت شده) می کند و در آن مقدسات اهل سنت را سخت مورد تحقیر و توهین قرار می دهد که همین امر باعث حمله حاکم بغداد به کربلا شد و جالب این جاست که تنها افرادی که به خانه سید کاظم رشتی (شاگرد و جانشین وی) پناهنده شدند در امان ماندند.[1]
کتاب شرح الزیاره احسائی تا سال 1351 دو بار چاپ شده است (چاپ سنگی رحلی در 400 صفحه). علت مخالفت علما با آن هم به خاطر محتوای آن است.[2] و الاّ علمای محترم شیعه با هیچ کسی دشمنی و عناد شخصی ندارند.
جهت روشن شدن مطلب فقط به چند مورد از کتاب شرح الزیاره اشاره می شود تا حقیقت روشن گردد:
1ـ اصلی ترین مشکل احسائی و طرفداران او، غلوشان در حق ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ است. و می گوید: «علّت مادی تمامی آفریده ها شعاع انوار ائمه است کوچک ترین فرقی بین خدا و آن ها نیست غیر از آن که آنان بنده هستند.»[3]باید توجه داشت که فقط خداوند علّت حقیقی مادّی جهان خلقت است و فاصله و تفاوت میان خداوند و ائمه فقط در بندگی نیست خداوند ازلی ابدی است خالق و رازق و محیی و ممیت است که اگر این ها را درباره ائمه معتقد باشیم کفر است (رک: تحلیلی بر تاریخ عقاید فرقه شیخیه، ص 97)
2ـ احسائی در شرح الزیاره تمامی بندگان را برده زرخرید ائمه می داند.[4] در حالی که امام رضا ـ علیه اسلام ـ می فرماید: سوگند به قرابتی که با رسول خدا داریم من چنین چیزی هرگز نگفته ام و از پدرانم هم نشنیده ام که چنین چیزی گفته باشند.[5] (تحليلي بر تاریخ و عقاید فرقه شیخیه، ص 115)
3ـ به پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ جسارت کرده و چنین می گوید: «اگر پیامبر به زنی نگاه می کرد و از آن زن خوشش می آمد بر شوهر او واجب بود آن زن را طلاق دهد تا پیامبر بتواند با آن زن ازدواج کند.»[6]
4ـ می گوید: وجود ائمه علّت وجود همه موجودات است.[7] این هم دخالت در امور مربوط به خداست و عاجز داشتن خداوند متعال از خلقت و رزق و امثال آن است (تحلیلی بر تاریخ و عقاید فرقه شیخیه، ص 117)
5ـ ائمه را علّت و قیّوم یک میلیون عالم می داند.[8] که این مطالب در درجه اوّل غلوّ و در درجه دوم کفر است «الله لا إله إلاّ هو الحی القیوم».[9]
6ـ اعمال شیعه اعمال ائمه به حساب می آید و برای آن هاست و برای همین جهت گناه شیعه هم در واقع گناه ائمه است[10]!!! این کلامی است که احسائی ادّعا می کند به او وحی شده که باید گفت اولاً: وحی و نزول آن با رحلت پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ قطع گردیده. و ثالثاً چرا گناه شیعه متوجه ائمه است مگر قرآن نمی فرماید «کل نفسٍ بما کسبت رهینه».[11] (هر نفسی در گرو عمل خویش است.) بنا به گفته احمد خدايي این همه تعریف و تمجید و غلوّ در حق ائمه بی جهت نبوده است، تمامی این ها رشوه بوده تا گناه شیعه را به گردن ائمه بگذارند. [12]
7ـ احسائی علاّوه بر آن چه سابقاً گذشت ائمه را علّت فاعلی و مادی و صوری و غايی نظام هستی می داند. [13] که غلوّ و کفر مطلق است. [14]
8ـ مهم ترین اختلاف احسائی با اسلام و به ویژه تشیع، اعتقاد او درباره معاد است وی می گوید: انسان دارای دو نوع جسد است!!! یک جسدی که از عناصر ترکیب یافته که لذت و عذاب مربوط به این بدن نیست. اما جسد دوم باقی و همیشگی است این جسد که همان طینت است از عالم هور قلیا می باشد و در عالم قبر قابل رویت و دیدن نیست. [15]
در اين باره به دو نکته اشاره مي شود:
الف: ساختمان وجودی بشر مرکب از دو چیز است جسم و روح. سه چیز نیست که وقتی یکی پوسید دو تای دیگر بماند.
ب: آیات قرآن دلالت بر هور قلیا و امثال آن ندارند. «آیا انسان گمان می کند استخوان های او را جمع نخواهیم کرد؟ بلکه ما قدرت داریم سر انگشتان او را به حال نخستین برگردانیم.» [16]
این ها فقط نمونه هائی از عقاید احسائی در شرح الزیاره بود غالب نوشته های وی چه در شرح الزیاره و چه در کتب دیگر ایشان با ضروریات مذهب منافات دارد و چنان چه گذشت علمای با صلابت تشیع با هیچ کس عقد اخوت یا اعلان جنگ نداشته اند بلکه فقط با توجه به عقاید و آراء احسائی است که او و کتبش را طرد کرده اند.
اما راجع به قمه زنی چیزی که قابل توجه باشد در میان آثار آنان پیدا نشد امّا دو نکته جهت اطلاع ذکر می شود.
الف: شیخی هاي احقاقی (حاج میرزا حسن اسکوئی) بدعت های موجود در شیخیه را به کریم خانی ها نسبت می دهند.[17]
ب: شیخیه همدان که شعبه ای مستقل از کریم خانیه بوده و فتنه های متعددی در آن جا راه انداخته اند در صحنه عمل، قمه زنی شدیدی داشته اند. و ما در منابع آن ها مطلبی که دال بر منع قمه زنی باشد پیدا نکردیم.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم