مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

معناگروی در متن که یکی از قواعد هرمنوتیکی است و متفکران اسلامی نیز بر آن اتفاق نظر دارند، به این معنا است که هر متنی مکتوب که از گوینده و نویسنده ای عاقل و حکیم بر جای مانده است، معنائی مرکزی دارد که مورد قصد و نیّت مولف آن می باشد و رسالت مفسر متن قبل از هر چیز اینست که آن معنای مرکزی را بشناسد. بعد از عصر نزول قرآن کریم و با تطور معنایی واژگان و پیدا شدن معانی جدید و گوناگون؛ که زمان تولد بعضی از آنها پس از زمان نزول است، برخی از مترجمین و مفسرین، این معانی جدید را با یک استدلال واهی یا اصلاً بدون استدلال به قرآن نسبت داده و در نتیجه بر خلاف قاعده فوق فهم های متفاوتی پدید آورده اند که اشاره به برخی از این واژه های قرآنی و تطّور معنایی شان در زبان مبدأ و مقصد از ویژگی های این مقاله است.

موضوع این پژوهش:« مقایسه ی تطبیقی هرمنوتیک وتفسیر صحیح قرآن»؛ این پژوهش در صدد آن است تا با تفکر و تدبّر در منابع مختلف در این زمینه به اهداف ذیل دست یابد : بررسی معنای لغوی واصطلاحی تفسیر ، تأویل و هرمنوتیک آشنایی با مفهوم تفسیر ، بررسی تأویل وبیان تأویل صحیح ، آشنایی با مفهوم هرمنوتیک و مقایسه ی تطبیقی هرمنوتیک وتفسیر صحیح قرآن . روش این تحقیق با توجه به امکانات ویافته های تحقیق ، روش توصیفی تحلیلی است . پس از گرد آوری اطلاعات وتجزیه وتحلیل آنها نتایج زیر حاصل شده است : تفسیر و هرمنوتیک هر دو در بستر تاریخی متمایز شکل گرفته واشاره به مو ضوع خاص خودشان را دارند بنابر این توجه به آنها باید با توجه به بستر تاریخی خودشان باشد . هدف از تفسیر ، کشف وبیان معانی آیات ومراد شارع مقدس است . اما هرمنوتیک نتیجه آن تعارضی می باشد که در بستر تاریخی اش شکل گرفته ، بنابر این کشف مراد مؤلِّف یا شارع مقدس معنا ندارد . علم تفسیر زبان دین را واقع نما می داند که در بیان حقیقت است .امّا در وجود مطالبی سمبلیک در قر آن منکر نیست . وهمچنین باید توجه داشت که سمبلیک به معنای افسانه ای وغیر واقعی نیست بلکه با استفاده از زبان سمبلیک ، در صدد اشاره به نکات لطیف می باشد . که هدف خاصی از آن مد نظر بوده است . امّا هرمنوتیک ، زبان دین را سمبلیک می داند . اما نه به آن معنایی که بیان شد . پذیرش تعدد قرائت ها و تکثر گرایی در هرمنوتیک به عنوان یک اصل شمرده می شود . در صورتی که در تفسیر این امر پذیرفته نیست بلکه در تفسیر معنای باطنی در نظر است که نسبت به معنای ظاهردر طول هم قرار دارند وهمدیگر را تأیید می کنند وهیچگونه تعارضی با هم ندارند و... پژو هشگر در انجام این تحقیق با مشکلات و محدودیتهایی چون عدم زمان کافی برای گرد آوری مطالب ، بیان مشکل و پیچیده ی کتابهایی که در زمینه ی هرمنوتیک وارد شدند وعدم دسترسی به سایت ها ی اینتر نتی مواجه بوده است . در پایان پیشنهاد می گردد ، که در بررسی تطبیقی این دو دید گاه ، دقّت و احتیاط لازم صورت گیرد تا با دیدن اندک شبهات دو دیدگاه فوق ،از تفاوتها ی اساسی این دو رویکرد تفسیری غفلت نشود .

اين مقاله نقد مختصری است برپاره ای از ديدگاه های گادامر كه بـه عنـوان «هرمنوتيـك فلـسفی» مشهور گرديده و طی آن درباره هستی شناسی فهم و تاريخمندی ذاتـی فهـم نظريـه پـردازی شـده است. از جنبه های مختلفی می توان به تحليـل و نقـد آرای ايـشان پرداخـت؛ امـا بـه دليـل ظرفيـت محدود يك مقاله، موضوعات خاصی انتخاب و درباره آن به بحث نشسته ايـم. در ايـن نوشـتار از سه جهت به نقد نظريه تاريخمندی فهم پرداخته شده است؛ ابتدا بحث مهم نسبی گـروی مطـرح و علـيرغـم انكـار گـادامر، بـا دلايـل مـتقن، نـسبی گـروی معرفـت شـناختی از لـوازم انكارناپـذير هرمنوتيك فلسفی دانسته شده است؛ سپس به نگاه گـادامر بـه معنـای «حقيقـت» در علـوم انـسانی پرداخته و آن را مورد نقد قرار داده است؛ اين مـسئله از مباحـث بـسيار مهـم و سرنوشـت سـاز در علوم انسانی است كه شايسته تحقيقی ريشه ای و گسترده است. ايراد خودشكن بودن نظريه گادامر مبنی برتاريخمندی ذاتی فهم از ديگر مباحثی است كه اين مقاله برآن اصرار دارد ودر نهايت به موضوع مهم ذهنگرايی در نظريه گادامر پرداخته و اين ايراد را با توجه به مبانی گادامر در مسئله فهم وارد نمی داند؛ گرچه اصل مبنا قابل بحث است.

در میان حکمای مسلمان، شیخ شهاب‌الدین سهروردی نخستین کسی است که با استشهاد و استناد به آیات و روایات، دیدگاه‌های خود را درمسیر نیل به حقیقت اعلی قرار داده است. و زمانی که خود را موفق در کسب حقایق به واسطه‌ی مشاهده‌ی‌ معنوی یافته، آنها را در قالب تمثیل و نیایش درآورده تا تنها اهل معرفت با رمزگشایی و تفکّر عمیق در آنها به معنای اصلی پی ببرند. در این پژوهش با رسیدن به دیدگاه خاص هرمنوتیکی سهروردی، که در حکمت اسلامی با عنوان تفسیر و تأویل از آن یاد می‌شود، به تفسیر و تأویل روایات موجود از ائمه‌ی معصومین و نیایش‌های سهروردی، براساس آثار حکمیِ خودِ سهروردی، و منابعی که وی از آنها بهره برده است پرداخته می‌شود. هدف از این پژوهش، اثبات وجود شواهد روایی برای عقاید حکمیو عرفانی شیخ اشراق و مطابقت نیایش‌های وی با عقاید او است، که در نتیجه، با رسیدن به همسانی شواهد روایی و نیایش‌ها، با عقاید حکمی و ذوقی او، این هدف در موارد بیشتری از عقاید وی بدست می‌آید.

سخن گفتن از نسبت بین نظریه حرکت جوهری ملاصدرا که بحثی هستی شناختی است و منطق ترجمه که از معناشناسی بحث می کند در ظاهر قیاسی مع الفارق است. اما اگر مراد از ترجمه بیان مراد ماتن (مؤلف) باشد که عملاً درکی فراتر از متن صرف است، در این صورت می توان برای نظریه ملاصدرا در این خصوص وجهی قائل شد. این مقاله، با تمسک به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، کشش معنا در امتداد زمان و مکان را با مفهوم حرکت بررسی می کند. برداشت مترجم، به مثابه یک مفسر و یا خواننده، از متن که با قوه و فعلیت درآمیخته است، در امتداد زمان سیر می کند و در لایه های وجودی متن جریان می یابد. در واقع، این برداشت ها در فرآیند ترجمه و بازترجمه از یک متن واحد به فعلیت بیش تر می رسند و کامل تر می شوند. گزاره اخیر فرضیة اصلی ما را تشکیل می دهد که در آن حرکت در مؤلفه های موجود در فرآیند ترجمه مورد بررسی قرار می گیرد.