مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در نخستین تفاسیر قدیم اهل سنت، از میان سه روش نقل اسرائیلیات، استناد به عهدین در ادبیات دلائل النبوه و مراجعه مستقیم به متن کتاب مقدس، غلبه با نقل اسرائیلیات است. همزمان به برخی مطالب عهدین در محاجه با اهل کتاب نیز استناد می شود و به تدریج در قرون اخیر، اسرائیلیات جای خود را به مراجعه مستقیم و نقل مطالب عهدینی در مواضع مختلف تفاسیر شیعه و سنی می دهد. وزیر مغربی، تنها مفسری است که از هر سه روش فوق در تفسیر خود استفاده کرده، با این تفاوت که در قیاس با تفاسیر پیش از خود، روایات موسوم به اسرائیلیات را به حداقل رسانیده و در عوض با مراجعه به متن عهدین، برخی عبارات تورات یا انجیل را در تایید نظر خود یا به منظور نقد و نقض مطرح کرده است. مقاله حاضر ضمن مروری بر تاریخچه و سیر تحول سه گونه فوق، منقولات عهدینی در تفسیر وزیر مغربی را گردآوری و بررسی می کند.

کلیسای شرق آشوری که با نامهای کلیسای نسطوری،کلیسای پارس و کلیسای سریانی شرقی نیز خوانده شده است در سده نخست مسیحی در ادسا پایه گذاری گردید.این کلیسا شامل جامعه مسیحیان عراق و ایران و مالابار هندوستان است.شمار پیروان این کلیسا قریب نیم میلیون نفر است که تعداد قابل توجهی از ایشان دراروپا و امریکا زندگی می کنند. از نظر آیینی این کلیسا از خانواده آیینهای شرقی است والهیات آن نیز از شاخه الهیات انطاکیه ای است. کلیساها تزیین و آراسته نمی شوند اما صلیب نزد ایشان از احترام خاصی برخوردار است.از ویژگیهای منحصر به فرد ایشان احترام و قداست خمیرمایه مقدس است که در پختن نان مقدس برای مراسم قربانی استفاده می شود. در کلیسای آشوری خبری از کاربرد تصاویر و شمایل نیست و فقط صلیب های ساده و یادگارهای قدیسین در آن دیده می شود. پایه گذاران الهیات کلیسای آشوری دیودورس طرسوسی و تئودور اهل موپسوستیا هستند که هردو از شاگردان مکتب انطاکیه اند.مسیح شناسی این کلیسا توسط بابای کبیر مدون شد و به طور آشکاری با آنچه نسطوریوس می گفت متفاوت بود. از دیگر مشخصه های پیروان این کلیسا باید به تکریم نسطوریوس به عنوان یک قدیس و خودداری از نامیدن مریم مقدس به عنوان مادر خدا اشاره کرد.شوراهای بعد از شورای دوم از نظر ایشان مورد قبول نیستند.رهبر این کلیسا با لقب پاتریارک شرق نامیده می شود.این کلیسا از قدیم رابطه خوبی با کلیسای یعقوبی و انگلیکان داشته است.در سال 1994 بیانیه مسیح شناسی بین کلیسای شرق آشوری و واتیکان امضا شد.البته یک گروه از ایشان در قرن 16 با رم متحد شدند که به کلدانی ها معروف اند. این گروه از نظر آداب و رسوم با آشوریان اشتراک دارند. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شمار زیادی از آشوریان توسط کردها و ترکها قتل عام شدند. امروزه گذشته از ایران و عراق شمار زیادی از آشوریان در سوریه، لبنان،استرالیا،کانادا،آمریکا و کشورهای اروپایی زندگی می کنند.رهبر فعلی کلیسا کاتولیکوس پاتریارک ماردنخای چهارم است که نیمی از سال در آمریکا و نیمی دیگر را در ایران اقامت دارد.