مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر-- باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن-- باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)،-- باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: - باب لیله القدر و فضلها و فضل اللیالی التی تحتملها - باب وداع شهر رمضان و کیفیته - باب فضائل شهر رجب و صیامه و أحکامه و فضل بعض لیالیه و أیّامه - باب فضائل شهر شعبان و صیامه و فضل أوّل یوم منه - باب فضل لیله النصف من شعبان و أعمالها - باب الصدقه و الاستغفار و الدعاء فی شعبان زائدا علی ما مرّ و سیجی ء إن شاء اللّه فی- باب أعمال شهر شعبان من أبواب أعمال السنه - باب صوم الثلاثه الأیّام فی کل شهر و أیّام البیض و صوم الأنبیاء علیهم السلام - باب فضل یوم الغدیر و صومه - باب فضل صیام سائر الأیّام - باب صوم عشر ذی الحجه و الدعاء فیه - باب صوم یوم دحو الأرض - باب صوم یوم الجمعه و یوم عرفه - باب ثواب من أفطر لإجابه دعوه أخیه المؤمن - أبواب الاعتکاف - باب فضل الاعتکاف و خاصه فی شهر رمضان و أحکامه - أبواب أعمال السنین و الشهور و الأیّام و ما یناسب ذلک من المطالب و المقاصد الشریفه - أبواب ما یتعلق بالشهور العربیه من الأعمال و ما یرتبط بذلک - باب أعمال أیّام مطلق الشهر و لیالیه و أدعیتهما - أبواب أعمال شهر رمضان من الأدعیه و الصلوات و غیرها و سائر ما یتعلق به - باب تحقیق القول فی کون شهر رمضان هو أوّل السنه - باب الدعاء عند دخول شهر رمضان و سائر أعماله و آدابه و ما یناسب ذلک - باب نوافل شهر رمضان و سائر الصلوات و الأدعیه و الأفعال المتعلّقه بها و ما یناسب ذلک

کتاب حاضر درباره تاریخ تولد و شهادت ائمه علیهم السلام و دیگر حوادث مهمی که در تاریخ اسلام روی داده و ایام و مناسبت های اسلامی در تاریخ اسلام، می باشد. این کتاب از کتب معتبر شیعه در شناخت ایام و مناسبت های اسلامی است و این کتاب از اولین کتاب هایی است که در این رابطه نگاشته شده است. شیخ مفید در این کتاب بنا را بر اختصار گذارده و تاریخ های این کتاب را بر اساس ماه های قمری تنظیم و از ماه رمضان شروع و به ماه شعبان ختم می کند و پس از بیان هر یک از روزها و مناسبت ها در ذیل آن به اعمال واجب و مستحب آن نیز اشاره می کند. معظم له در مقدمه کتاب می‌نویسد: «یکی از اساتید ما در علوم نقلی رساله‌ای در این موضوع داشته که به سبب اختصار نیاز مخاطب را برآورده نمی‌سازد». کتاب مسار الشیعه از معدود کتاب ‏هایی است که نسخه اصل آن به خط مؤلف در دست است و این کتاب با توجه به نسخه اصل که تاریخ نگارش آن سال ۳۸۹ هجری است تصحیح و تحقیق شده است. کتاب حاضر از نقطه نظر فلسفه و تاریخ، از گنجینه‏‌های گران‏بهای فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار می‌آید.نسخه خطی این کتاب روزگاری در دست شیخ بهایی بوده است و اکنون در کتابخانه دانشگاه تهران نگهداری می‌شود. چرا که هر تمدن و ملتی دارای ایام و مناسبت های ویژه ای است که در تاریخ آن تمدن دارای ارزش خاصی است، تمدن اسلامی نیز دارای چنین روزهایی است. بنابراین مشخص کردن این روزها و تاریخ حوادث آنها یکی از محورهای مهمی است که شیخ مفید به خوبی از عهده آن برآمده است.