مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫برخي از شرق شناسان قرآن را متأثر از فرهنگ زمانه خود مي‌دانند. اين ديدگاه باطل، انگيزه شده تا اين تحقيق سامان يابد. در اين پژوهش به نقد و ارزيابي نظريه برخي از مستشرقان از تأثير فرهنگ زمانه بر قرآن کريم پرداخته و آن‌گاه مباني اين افراد با استناد به آيات قرآن کريم و دلايل عقلي مورد مناقشه قرار داده است. هدف نگارنده آن است تا بشري تلقي کردن قرآن کريم و ارائه تفاسيري بشري به دور از فرهنگ وحي را مورد نقد قرار دهد و به صورتي بنيادي و ريشه‌اي نظريه اثرپذيري قرآن کريم از فرهنگ زمانه را ابطال نمايد، همچنين تفسير قابل قبولي از رابطه قرآن با فرهنگ زمان نزول ارائه کند. نويسنده در قالب چهار فصل ديدگاه‌هاي مستشرقان را در اين زمينه نقد کرده و جاودانگي و وحياني بودن قرآن و مستقل بودن و فراتر از عقل بشري و فرهنگ‌هاي هر زمان را اثبات مي‌نمايد. در فصل آغازين، کليات تحقيق و واژگان کليدي آن مانند فرهنگ، زمانه، قرآن، تأثيرپذيري و خاستگاه تاريخي و نظري فوق الذکر معنا شده است. فصل دوم به بيان رابطه بين قرآن و فرهنگ زمانه و برخوردهاي قرآن کريم با فرهنگ حاکم بر عصر جاهليت اختصاص يافته است. به اعتقاد محقق، قرآن نه تنها از فرهنگ زمان نزول تأثير‌پذير نبوده، بلکه به اصلاح برخي از فرهنگ ها و رد برخي ديگر از آن‌ها مي‌پردازد و تأثير شگرفي بر فرهنگ زمانه خويش داشته است. نويسنده در فصل سوم، مباني اثرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه خويش و ادله قائلان به اين نظريه را بيان کرده است. سپس ارتباط داشتن قرآن با سطح فکر مردم، عمق داشتن آيات قرآن، برداشت‌هاي مختلف از قرآن و متعارض بودن جامعيت و جهاني بودن قرآن با اثر پذيرفتن آن با فرهنگ زمانه را تبيين نموده است. پايان بخش اين پژوهش فصل چهارم است که در آن، نگارنده خاستگاه‌ها و مباني مستشرقان در پيدايش تفکر اثرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه مطرح مي‌کند. آن‌گاه به اثبات وحيانيت قرآن و اعجاز آن و فراتر از فرهنگ زمانه بودن قرآن پرداخته است. در پايان، توهم وجود تعارض در قرآن و مطرح شدن برخي از عقايد مردم زمان نزول در قرآن را مورد شرح و بررسي قرار داده است.

‫اين پژوهش تلاشي است براي تبيين سيماي حضرت عيسي( از ديدگاه قرآن کريم و عهد جديد. درباره تولد، رسالت و وفات حضرت عيسي( اختلاف نظرهايي وجود دارد؛ انجيل اگرچه بکارت مريم( را تا زمان تولد عيسي( مي‌پذيرد، اما براي وي نامزدي معرفي مي‌کند که از بارداري او ناراحت مي‌شود. در انجيل براي عيسي خواهر و برادر نيز ذکر شده است. اما درباره نزول فرشته و ترس و اضطراب مريم( هم انجيل و هم قرآن نظر و قول مشترک دارند. انجيل در مورد وضع روحي مريم، نگراني او از تهمت‌هاي يهود و همچنين معجزات خدا بعد از حمل، سخني نگفته است. در آيات قرآن، عيسي( با واژه نبي و رسول معرفي شده، و به نبوت او از زمان کودکي اشاره گرديده، و تصريح شده است که هدف عيسي( دعوت به توحيد و اطاعت خدا بوده، و کتاب انجيل هم به‌همين منظور نازل شده است. ولي عهد جديد که مسأله تثليث را مطرح مي‌کند، عيسي را پسر خدا مي‌داند، که پس از تعميد يحيي( به نبوت رسيد، تا بشارت فرارسيدن ملکوت را بدهد. قرآن عيسي( را فردي صبور، مبارک، صادق، متواضع، حق‌شناس و وجيه معرفي مي‌کند، که از جمله مقربين بوده، و به مادر خود احسان مي‌نمود. در انجيل نيز عيسي( به‌عنوان فردي متواضع، اهل دعا، عدالت‌طلب و سرمشق اخلاق معرفي شده، که با خطاکاران مهربان بوده و آموزگار اعطاي هديه و صدقه مي‌باشد. معجزات حضرت عيسي( از زبان قرآن شامل زنده‌کردن مردگان، شفاي بيماران، تکلم در گهواره، خلقت پرنده و اخبار از غيب است. اما در انجيل به مسايلي مانند تبديل آب به شراب، راه‌رفتن روي آب، راندن ديو از ديوانگان، خشکاندن درخت انجير، صيد ماهي و آرام‌ساختن درياي طوفاني، به‌عنوان معجزات او اشاره شده است. از نظر انجيل، عيسي( کشته شده و رجعت خواهد کرد، اما قرآن قتل او را رد مي‌کند. همچنين قرآن و انجيل هر دو به بشارت عيسي درباره پيامبر خاتم اشاره کرده‌اند.

‫اين تحقيق به بررسى سندى و دلالى روايات تفسيرى امام صادق(ع) ذيل آيات جزء هشتم قرآن اختصاص دارد و مطالب آن در سه فصل آمده است. فصل اول، كليات: تعريف مفاهيم و مصطلحات (مصطلحات دلالى مانند تأويل، جرى و تطبيق و سبب نزول، مصطلحات درايى مثل متفرد، مسند، معنعن، مرسل و نظاير آنها)، فرقههاى فاسد الاعتقاد نظير اشاعره، بتريه، جبريه، حشويه و جز اينها؛ در فصل دوم، روايات تفسيرى امام صادق ذيل سورههاى انعام و اعراف آيات 1ــ83 نقل و از لحاظ سندى و دلالى نقد شده است. از 245 روايت بررسى شده 62 حديث از لحاظ سند معتبر و بقيه مرسل، مرفوع، منقطع، مهمل يا مجهول خوانده شده، اما از لحاظ دلالت قريب به تمام آنها معتبر به شمار رفته است. در فصل سوم شرح حال راويان احاديث آمده است."

‫در اين پژوهش نخست توضيحى كوتاه درباره داستان و خصوصيات داستانهاى قرآن آمده، سپس داستانهاى قرآن به ترتيب الفبا بررسى شدهاند. در بررسى هر داستان سعى شده كه نكات تربيتى آن استخراج و ارائه شود. نيز شيوههاى تربيتى و اهداف داستانها نظير عبرتآموزى و تقويت مبانى اعتقادى بيان شود.

---

‫چکيده : پژوهشي در زمينه علت‌هاي غيبت امام زمان، بر اساس آموزه‌هاي قرآن و سنّت است، که نويسنده ضمن بررسي و اثبات ضرورت وجود امام در هر زمان مي کوشد ادلّه مختلف غيبت را از يک سو که مربوط به حکمت الهي و از سوي ديگر مربوط به مردم و مسلمانان مي شود واکاوي کند. اين نوشتار در دو باب ارائه شده است. در باب اوّل وقوع غيبت و مخفي بودن سبب اصلي آن وارسي گرديده و خالي نبودن زمين از حجّت خدا، آثار تکويني خالي بودن زمين از حجّت خدا، ادلّه طولاني بودن غيبت امام زمان و وجوه متفاوت غيبت آن حضرت، که برگرفته از آيات و روايات است، تبيين شده است. در باب دوم دليل هاي علني غيبت امام زمان( بيان شده، که برخي مربوط به خود امام زمان( است همچون: ترس از قتل، نبودن بيعت کسي بر گردن ايشان و جريان داشتن سنّت غيبت در انبياي گذشته؛ و بعضي نيز مربوط به مردم است، مانندّ امتحان شدن، غربال شدن مردم در زمان غيبت، جمع نبودن شيعيان بر وفاي عهد خويش بر سر مسأله ولايت اهل بيت(، خارج نشدن مؤمن از صُلب کافر، کامل نشدن يارانش به عدد ياران جنگ بَدر و ضايع کردن اسرار و احاديث اهل بيت توسّط شيعيان و سرانجام: پاره اي ادلّه مربوط به همه مردم جهان است؛ زيرا آمادگي لازم را براي تحمّل ظهور امام زمان ندارند. در پايان، ضرورت تلاش براي فراهم ساختن مقدمّات ظهور بيان شده است.