مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر دارای دو موضوع عام و خاص می باشد. موضوع عام آن در مورد اخلاق است و موضوع خاص آن درباره معاد، قیامت و احوال قبر می باشد. كتاب به زبان عربى است، و اكثر مطالب آن روايات منقول از پيامبر اكرم(ص) و صحابه است. زمان تاليف كتاب دقيقا معلوم نيست؛ اما با توجه به زمان فوت مولف در 795ق احتمالا اين اثر در اواسط قرن هشتم نوشته شده است. گرچه در خاتمه كتاب، تاريخ اتمام كتابت آن را پانزدهم ربيع الآخر سال 851ق،و بدست احمد بن محمد معروف به ابن قطعه حنفى عنوان كرده‌اند. اين كتاب داراى سيزده باب است كه مولف در مقدمه، نام تمام ابواب را به طور كامل آورده است و برخى ابواب داراى يك يا چهار فصل است و برخى از فصول مهم آن عبارتند از: النهي عن تمني الموت و الاجتهاد في الطاعة قبل مجيئه، نعيم القبر، انتفاع أهل القبور بمجاورة الصالحين و تأذّيهم من مجاورة الفاسقين، معرفة الموتى بحالهم في الدنيا قبل الدفن، و ما يمنع من دخول ارواح المؤمنين و الشهداء الجنة.... بى‌گمان اولين منزل از منازل سفر آخرت، منزل قبر و احوال مربوط به آن است، آگاهى از آن موجب ايجاد آمادگى لازم و تهيه اسباب و لوازم مورد نياز آن است. در اين نوشتار مولف سعى كرده تا در پرتو آيات و اخبار، به ذكر احوال اموات از لحظه مرگ تا زمان حشر بپردازد، لذا ابواب كتاب را تقريبا بر اين اساس مترتب كرده است. شروع هر باب با روايات تفسيرى است و در ادامه روايات مختلف از مجامع و كتب روائى اهل سنت آورده شده است. روايات مرتبط با موضوع باب است و بيشتر آنها منقول از صحابه است. اسناد به طور كامل ذكر شده و حتى در مواردى نام كتابى كه روايت از آن نقل شده، آورده است. ذكر اختلافات لفظى احاديث و اشاره به ضعف سند يا روات بعضى احاديث، بخشى ديگر از كار مولف است؛ اما تقريبا هيچ روايتى را از منابع شيعى نياورده است.