مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، پژوهشی است که با هدف تقویت دیدگاه توحیدی تهیه شده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش از این نظر شایان‌ذکر است که فرض وجود خدا در مقابل عدم او، نقش اساسی در نگرش اساسی انسان نسبت به زندگی و نحوه زیستن انسان دارد و نتایج نظریه نوشتار می‌تواند در این زمینه اثرگذار باشد. مهم‌ترین هدف این کتاب آن است که نشان دهد با وجود انتقادهای متعددی که در طول تاریخ بر استدلال‌های فلسفی وجود خدا وارد شده است، بااین‌حال همچنان می‌توان در یک زمینه عقلانی و فلسفی از اعتبار این براهین دفاع کرد.

مروری بر مهمترین استدلال‌های عقلی و تجربی مربوط به اثبات وجود صانع حکیم است. در این اثر سعی شده است با مراجعه به آرای فلاسفه مسلمان، مهمترین براهین اقامه شده از سوی آنان در زمینه اثبات وجود خدا بیان شده و دلایل منطقی، فلسفی و تجربی آنان در این زمینه تبیین شود. نویسنده نخست به بیان برهان نظم و تقریر این برهان در اثبات وجود خدا پرداخته و برخی از اشکالات وارد شده در این زمینه را مطرح و پاسخ داده است. آن گاه به تبیین برهان فطرت و نحوه استدلال به آن در اثبات وجود خدا پرداخته و به تشریح مفاد این برهان پرداخته و برخی از ایرادات وارد شده بر این برهان را ذکر نموده و پاسخ آن‌ها را داده است. در بخش‌های دیگری از کتاب حاضر، نویسنده به بیان برهان‌های تجربی، برهان امکان و وجوب، برهان صدیقین، برهان وجودی، برهان حدوث، برهان حرکت و برهان اخلاقی کانت مبنی بر اثبات وجود خدا پرداخته و نحوه استدلال به این براهین را تبیین نموده است.

«ابوالمعالی میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی»، از عارفان شاعر قرن دوازدهم است که یکی از مآخذ و موارد توجه او در خلق آثار عرفانی، تألیفات «شیخ محی‌الدین ابن عربی» بوده است. کتاب حاضر پژوهشی دربارة تطبیق آرا و اندیشه‌های ابن عربی و بیدل دهلوی است که در آن به موضوع‌های هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی عرفانی پرداخته شده است. بخش نخست اثر به «حضرات وجود» و بخش دوم به «انسان کامل» اختصاص یافته است. در این پژوهش نگارنده در تبیین گزینش‌هایی که از آثار بیدل دهلوی داشته، با نگاهی عرفانی و تأویل‌مدار به آثار او نگریسته و با کنار هم قرار دادن آثار این دو، به تبیین اندیشه‌های بیدل در این دو حوزه پرداخته است.

در کتاب حاضر که برای نوجوانان و جوانان تنظیم شده، به بررسی و شرح موضوع «خداشناسی و اثبات حقانیت خدا»، پرداخته می‌شود. این بررسی با مثالی از نظم و بی‌نظمی حاکم در جهان آغاز می‌شود و با تکیه بر مباحث ریاضیات، به ویژه قانون احتمالات، نظم‌های منطقی حاکم در جهان تبیین و حقانیت خدا اثبات می‌گردد. همچنین در این مسیر، به بررسی پدیده‌های گوناگون با روش علمی نیز پرداخته می‌شود.

نگارنده در این کتاب بر اساس برهان نظم، برهان هدایت، و برهان تمانع (ناسازگاری بین دو خدا) نیز اشاره به خداشناسی انسان‌ها به صورت فطری به اثبات خداشناسی پرداخته است. بر این اساس وی ابتدا نمونه‌هایی از نظم موجود در جهان را یادآور می‌شود که از آن جمله است: مساله‌ی آب‌رسانی به موجودات زنده و تغذیه‌ی آن‌ها، استخوان‌بندی انسان، و نظم موجود در سیستم گردش خون. وی در ادامه ملاک استدلال برهان نظم را چنین تبیین می‌نماید: "هر مجموعه که دارای اجزای متناسب و هدف‌دار است و تناسب و نظم آن از خودش نمی‌باشد، دلالت بر وجود سازنده‌ی دانایی دارد". پاسخ به اعتراضاتی چند در خصوص برهان نظم، پایان‌بخش این مبحث است.