مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مسأله شر از مسائلی است که برخی فیلسوفان ملحد، آن را دلیلی برای رد وجود خداوند عنوان کرده‌اند. جی. ال.‌ مکی از جمله فیلسوفانی است که در مقاله ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شر و قدرت مطلق ( Evil and Omnipotence )، در صدد آن است که اثبات کند، شر موجود در عالم با برخی صفات خداوند ، همچون قدرت مطلق و خیر مطلق منافات دارد، در نتیجه متأله یا باید به وجود خدا بدون این صفات معتقد باشد یا باید اساساً منکر وجود خدا شود. از منظر فلسفه اشراق ساختار استدلالی مکی در مسأله شر قابل قبول نیست. سهروردی با قضایای مقوم مکی مخالف است. او خداوند را خیر محض و شر را امر عدمی می‌داند و تعلق نگرفتن قدرت واجب‌الوجود به محالات ذاتی را محدود کننده قدرت او به حساب نمی‌آورد، به‌علاوه معتقد است وجود شر با هیچ یک از کمالات خداوند منافات ندارد و شر قلیل موجود در هستی، لازمه عالم مادی است و فقدان شر قلیل بی‌تردید حکمت خداوند را زیر سؤال خواهد برد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 15 تا 28

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل معنای سعادت از دیدگاه فارابی

نویسنده:

عین‌الله خادمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه قم,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

الله , فطرت(کلام) , اراده انسان , خوشی , لذت , فلسفه اخلاق (عام) , مقاله درباره فارابی

کلیدواژه‌های فرعی :

فلسفه سیاسی فارابی , مدینه فاضله , تشکیکی بودن لذت , فطرت سعادت جویی , کمال حقیقی انسان , کمال نهایی انسان , لقاء الله , وظیفه گرایی (فلسفه اخلاق) , مکتب اخلاقی تکلیف مدار , قرب الهی , علم نفس , افعال نفس , ماهیت خیر , خیر , خیر محض , خیر نسبی , اکتسابی بودن سعادت , خیرات مؤثر لغیره , خیرات لذاته , علم مدنی فارابی , سعادت اجتماعی , خیرات غایات تام , فلسفه اخلاق فارابی , ادراک سعادت , تفسیر فلسفی سعادت , ممدوحیت سعادت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

مسأله سعادت از مسائل بنیادی اخلاق و فلسفه اخلاق از دیر زمان تاکنون است و مورد توجه اندیشمندان و مکاتب مختلف اخلاقی بوده است. فارابی آن را به دو قسم حقیقی و غیر حقیقی تقسیم می‌کند و در نگرش او سعادت حقیقی امری بسیط نیست، بلکه مفهوم مرکب است و غایت الغایات، خیر لذاته، خیر مطلق، خیر غایت تام است و لذت آن از نوع لذت معقول و دراز مدت است. اراده به معنای اختیار، قوه ناطقه نظری و فطرت مشترک شرط لازم سعادت هستند نه شرط کافی و تحقق سعادت به برنامه‌ریزی نیاز دارد و سعادت حقیقی امری مشکک است و بالاترین مرتبه آن قرب وجودی به خداست و همین امر اخیر مؤید تأثر فارابی از متون دینی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 107

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

لذت زیبایی شناختی و تمایز آن با لذت زیستی از دیدگاه توماس آکویناس

نویسنده:

مهدی امینی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

میل , خیر , خیر (اسماء فعل) , خَیِّر , لذت زیبایی شناختی , لذت زیستی , ادراک زیبایی شناختی

چکیده :

توماس آکویناس یکی از دو چهره ی پیشگام قرون وسطی بعد از آگوستین است که در مقام متنفذترین فیلسوف دوره جدید کلیسا، صاحب آثار نظام یافته ای است که می توان از دل آن، گزاره های فلسفی درخوری در حوزه هنر و زیبایی شناسی استحصال کرد. بر این اساس جستار حاضر با پیش رو گذاشتن این فرضیه که تمایز موجّهی میان لذت بر آمده از ادراک زیبایی و لذت حاصله از ارضاء تمایلات زیستی مبتنی بر اشارات و اظهارات توماس وجود دارد، با روش توصیفی و تحلیلی، اقدام به بررسی و توضیح عناصر این ادعا در ذیل مسائل جزیی تری کرده است. در دو بخش نخست این مقاله، ماهیت لذت زیبایی شناختی با تکیه بر سایر مولفه های موثّر فلسفی در این رابطه، تبیین گشته است که از جمله آن؛ بررسی فرایند ادراک زیبایی مبتنی بر نظریه شناخت آکویناس، کیفیت حرکت «میل» در ادراک امر خیر، مقاطع مختلف حرکت میل و تمایز آن با لذتی که از ادراک زیبایی حاصل می شود و در دو بخش نهایی با تاکید بر مقدمات قبل، تمایز لذت زیبایی شناختی و لذت زیستی تبیین گشته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مسأله تبعیض از دیدگاه فلاسفه، متکلمان، آیات و روایات

نویسنده:

محمد حسین جهانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , شرّ , تبعیض , تفاوت , خیر , خیر (اسماء فعل)

چکیده :

یکی از مسائل مهمی که از دیر باز ذهن بشر را به خود مشغول داشته، مسأله تبعیض است؛ مسأله‌ای که از مقایسه انسان با انسان و موجودات دیگر آغاز گشته و به تردید در وجود خداوند متعال و صفات او منتهی می‌شود. به این صورت که انسان در مقایسه خود با دیگران متوجّه کمبودها و کم و کاستی هایی می‌شود که در وهله اول این پرسش برای او رخ می‌دهد که چرا من این گونه آفریده شده ام و دیگری به شکل و خلقتی دیگرپای به عرصه وجود نهاده است؟ این کمبودها و نقصانها چنان ذهن بشری را به خود مشغول داشته که در پاره‌ای از اوقات قائل به ناهمگونی و عدم عدالت در جهان طبیعت می‌شود و در نهایت اگر جواب قانع کننده‌ای برای تبعیضهایی که بین موجودات عالم می‌بیند پیدا نکند اعتقاد به خالق این جهان را از دست داده و وجود تبعیض را دلیلی بر عدم وجود خداوند متعال قلمداد می‌کند یا اینکه معتقد به محدودیت صفات الهی گشته و اطلاق صفات الهی را انکار می‌کند. در هر صورت، سوال اصلی این است که علت فرق بین موجودات عالم چیست؟ آیا بهتر نبود این همه تضادّ و ناهماهنگی بین موجودات به چشم نمی‌خورد و موجودات از یک تساوی و حقوق برابری برخوردار بودند؟ و اگر خداوند توانایی جلوگیری از این وقایع را دارد پس چرا فعلی از جانب او صادر نمی‌شود؟ این ها و مطالب مشابه آن مسائلی است که ذهن بشری را به خود مشغول داشته است و پاسخ به آن گره های کور اعتقاد به خداوند واحد را از بین می‌برد؟ فلاسفه و حکمای غربی و اسلامی هر کدام کوشیدند راهی برای حل مسأله تبعیض در عالم پیدا کنند و پاسخ هایی برای این مسأله بیان نمودند. راه اول ایشان مسأله عدمی بودن تبعیض و شرّ در عالم بوده و مسأله نظام احسن نیز به عنوان یکی دیگر از راه حل های مسأله تبعیض به شمار می‌آید که فلاسفه به آن اشاره نموده اند متلکمان نیز کوشیدند با مطرح کردن بحث اعواض و انتصاف پاسخی قانع کننده به مسأله تبعیض داده و معضلات پیش رو را پاسخ گویند. اما؛ در هر صورت باید گفت: پاسخی قابل قبول و موجب اطمینان نفس می‌باشد که با مبنای آیات و روایات تطبیق داشته و از این جهت با آن مخالفتی نداشته باشد. در اینپایان نامه کوشیده شده تا مهم ترین پاسخ های فلاسفه و متکلمان در این موضوع مطرح گردیده و در انتها نظر آیات و روایات در این باب گردآوری شود تا پاسخی قانع کننده و محکم در جهت رفع مسأله تبعیض به دست آید.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی دیدگاه ملاصدرا در مسئله خیر و شر و تطبیق آن با قرآن

نویسنده:

محمدجواد طالبی چاری

نوع منبع :

رساله تحصیلی , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , عدمی بودن شر , علوم انسانی , شرّ , نظام احسن , قرآن , خیر , نظام احسن , خیر (اسماء فعل) , اصطلاحنامه علوم قرآنی , کرانه¬مندی صفات , کرانه¬مندی صفات

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

موضوع این پژوهش، «نقد و بررسی دیدگاه ملاصدرا در مسئله خیر و شر و تطبیق آن با قرآن کریم»، است. از آن‌جا که مسئله خیر و شر و شبهات مربوط به آن، اختصاص به زمان، مکان و پیروان ادیان خاصی ندارد، و در هر عصر و زمانی، به جهت ارتباط و نقش این موضوع با اعتقادات متدینان، شبهات و مباحث جدیدی مطرح می‌شود، لازم و ضروری است که محققان در همه ادوار به آن بپردازند. اهداف این تحقیق، تبیین خیر و شر، بر اساس نگرش حکمت متعالیه و عرضه آن به ساحت قرآن کریم، برای شناخت میزان انطباق دیدگاه حکمت متعالیه در این مسئله، با قرآن کریم بوده است. پاسخ به شبهات مربوط به خیر و شر، عمدتا در بعد هستی شناختی، مانند ثنویت و کیفیت ایجادِ خیر و شر، بر اساس مبانی حکمت صدرایی و قرآن کریم، از دیگر اهداف مهم پژوهش بوده است. روش این تحقیق در یک نگاه کلی ، تحلیلی و انتقادی بوده، که مواد اولیه آن به روش کتابخانه‌ای فراهم شده است. از نتایج و نوآوری‌های این تحقیق، نقد تعریف اصطلاحی فلاسفه اسلامی از شر، بوده که بر اساس ملاک و معیار واحد نبودنِ تعریف شر با خیر، و جامع نبودن تعریف شر نسبت به مصادیق خود، و ناسازگار بودن با کاربرد این دو واژه در قرآن کریم، به آن پرداخته شده است. مهم‌ترین دلیل هستی شناختی صدرالمتألهین، بر عدمی بودن شر، برهان عقلی است، که در تحلیل و بررسی آن، با اشکالاتی نظیر دوری بودن، مصادره به مطلوب بودن، عدم توانایی کامل در پاسخ به شبهات، و از نظرنقلی، تلقی قرآنی از وجودی بودن برخی از شرور مانند ظلمات، مرگ و مانند آن، و عدمی بودن برخی از مصادیق خیر، مانند روزه، شهادت در راه خدا و کم نکردن میزان و مانند آن‌ها، روبرو شده که تا ‌کنون پاسخ متقنی درباره آن‌ها از آثار ملاصدرا ارائه نشده است. تبیین سازگاری نظریه ملاصدرا در بحث نظام أحسن، با دیدگاه قرآن کریم، و استخراج برهان سنخیت برای اولین بار از آثار ملاصدرا در بحث نظام أحسن، از نوآوری‌های این پژوهش بوده است. تحلیل روی‌گردانی ملاصدرا از تبیین هستی‌شناختی فلسفی خیر و شر، و اقبال به نگرش عرفانی و بهترین نظریه دانستن آن، و تبیین محوریت انسان در خیر و شر بر اساس تحلیل قرآنی، و در نهایت ارائه رهیافتی قرآنی، با عنوان کرانه‌مندی صفات الهی در مرحله ایجاد خارجی اشیا، برای پاسخ به شبهه ناسازگاری وجود شرور با صفات الهی، را می‌توان از دیگر نتایج این پژوهش دانست.کلید واژه‌ها: خیر، شر، ملاصدرا،عدمی بودن شر، کرانه‌مندی صفات، قرآن، نظام أحسن.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی خیر و شر در الهی‌نامه عطار

نویسنده:

مرضیه احمدی پویا

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , اشاعره (اهل سنت) , شرّ , نظام احسن , عطار , الهی نامه , شر , خیر , خیر (اسماء فعل)

چکیده :

چکیده :تضاد حاکم در فعل و طبع عناصر و ذرّات کاینات، کهجهان هستی و انسان را در بر می گیرد، منجر به عرصه نزاع بین خیر و شر در عالم هستی و در وجود انسان می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی نگاه عطار نسبت به مقوله‌ی خیر و شر در دو سطح کلی ِکیهانی و اخلاقی در الهی‌نامه است؛ چرا که عطار به این تقابل خیر و شر در گفتگوی فرزندان با پادشاه، پرداخته است. حکما، عرفا ی اشعری مذهب، منشأ خیر و شر کیهانی را خداوند می دانند. اما معتزله،نسبت شر را به خداوند قبیح می‌شمارند، و عالم را سرتاسر خیر و زیبایی می‌بینند. عطار همه‌ی امور و حوادث هستی را خواه شر و خواه خیر، از جانب معشوق ازلی و از عالم قدس و یکسره خیر می داند. در توجیهات پیرامون مسأله ی شرور، شر، امری عدمی، نسبی، و ناشی از ماهیت دنیاو جهل انسان تلقی شده است. عطار نیز هستی را نظام احسن ، و خیر را عکس وحدت، و شر را عکس کثرت می داند. پنداشت ناخوشایندیِ بعضی از امور عالم، حاصل جزئی‌بینی و معرفت محدود است، حال آن که رنج و غم‌ها، در نگاه عارف عاشق، راه وصول به معشوق است. در خیر و شر اخلاقی، دو اصطلاح کلامیِ حسن و قبح مورد بررسی قرار گرفته است، اشاعره، معیار تشخیص را شرع معرفی می کنند و معتزله عقل.عطار، حسن و قبح امور رامعطوف وجودی می داند که فعل از آن برخاسته است و چنان‌چهنیروی غالبِ بر فعل ، از وجه وجودی و روح پاک انسان باشد، فعل حسن و اگر از وجه عدمی و به تعبیری از نفس او برخاسته باشد، قبیح است. کلیدواژه: خیر، شر، اشاعره، نظام احسن، الهی نامه، عطار.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر