مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان پایان نامه حاضر «حجاب از دیدگاه قرآن و سنت» است که در آن نخست با استفاده از آیات و روایات یاد شده در این پایان نامه، زن باید از: گفتار متواضعانه با مردان دیگر و بیگانه و نامحرم، تبرج و خودنمایی، نازک صدا و آهنگ انداختن به آن خودداری کند و حریم بین محرم و نامحرم را مراعات نماید و جز برای شوهر خود را نیاراید و جز وجه و کفین از بدن خود را نمایان نسازد و حرمت حریم خانه و خانواده و حق و حقوق شوهر را مراعات نماید و وضعیت زنان در روز قیامت از زبان پیامبر در معراج را به یاد آورد و از خدا بترسد.این پایان نامه عوامل گسترش حجاب را: تقویت ایمان و باورهای دینی، تعقل و تفکر وعاقبت اندیشی، دقت در انتخاب دوست، ازدواج، احیای فرهنگ اصیل اسلامی و ارائه الگوی والای اسلامی، ترویج غیرت و حمیت، گسترش امر به معروف و نهی از منکر و فعالیت‌های علمی، فرهنگی، هنری، نظارت بر رسانه‌های ملی و... دانسته است و در مقابل عوامل رشد ویروس و بیماری بدحجابی و بی حجابی را در جامعه، ضعف ایمان، هوسرانی و ارضای تمایلات حیوانی، خودنمایی، ضعف حیا، ضعف غیرت مردان، مدگرایی و تبلیغات سوء دشمنان اسلام، عدم محافظت زن و شوهر از یکدیگر، عدم امر به معروف و نهی از منکر و سهل انگاری و عدم برخورد مناسب مسئولین ذی ربط دانسته است.حجاب برای فرد و خانواده و جامعه آثار و برکات فراوانی دارد و شخصیت، آرامش، فعالیت، پیشرفت، وقار، بزرگی، عظمت، ثبات و استحکام و آزادی معنوی و واقعی، مصونیت و ترقی و تعالی و پاکی و عفت فرد و خانواده و جامعه را تضمین می‌کند و به آنها تکامل، عزت می‌بخشد و در برابر هجوم فرهنگی دشمن بیمه می‌کند و دشمنان را مأیوس می‌نماید.بدحجابی و بی حجابی آثار سوء و مخرب فراوانی برای فرد و جامعه بر جای می‌گذارد و برعکس آنچه در فواید حجاب گفته شد، در ابعاد مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی انحطاط به بار می‌آورد و زن را به حضیض ذلت و خواری و فساد و شهوات سوق می‌دهد و در یک جمله دنیا و آخرت فرد، خانواده و جامعه را خراب می‌کند.و در آخر، طرح شبهات و پاسخ مستدل و منطقی به آنها پرداخته ایم و سپس راهکارهایی را برای مبارزه با پدیده شوم بدحجابی و تهاجم و شبیخون فرهنگی دشمن پیشنهاد و ارائه کرده ایم و سپس عناوین و موضوعاتی چند را برای تحقیق در این زمینه پیشنهاد نموده ایم

یکی از اهداف بزرگ بعثت رسولان الهی محقق نمودن عدالت و ادای حق مردم در جامعه بشری بود. در اسلام نیز بیشترین توجه به حق‌الناس شده است به طوری که حق‌الناس مقدم بر حق الله قرار گرفته شده است. بنابراین ادای حق‌الناس از مسائلی است که هرکس آن را به خوبی درک نمود از عذاب هولناک الهی مصون خواهد ماند و نیز اگر کسی به بی‌وفایی و ناپایداری دنیا توجه کند و از قیامت و حساب آن غافل نباشد خود را به آن آلوده نخواهد کرد. از این رو این نوشتار به اهمیت حق‌الناس، مبنا و ریشه‌یابی آن پرداخته، این موضوع را در ابعاد جانی و مالی و حیثیتی مورد بررسی قرآن و احادیث مستند قرار داده است.مسأله‌ی ادای حق‌الناس در جامعه از مسائلی است که در طول تاریخ حیات بشری دارای حساسیتی ویژه بوده است و در شریعت مقدس اسلام به عنوان کامل‌ترین دین نقش تکامل فرد و جامعه را بر عهده داشته است و توصیه‌های رسول خدا(ص) و همچنین ائمه معصومین(ع) در این زمینه سرمشق تمامی انسان‌ها خواهد بود که اگر بدان عمل نمایند از بسیاری از خطرات دنیوی و اخروی محفوظ خواهند بود.

زمان در فلسفه، کمیّت انتزاع شده از حرکت است، اما یک زمان دیگری هم در قرآن و فرهنگ اسلامی مطرح است و آن نگاه به پدیده‌ها بدون در نظر گرفتن حرکت مادی آنهاست. هر پدیده یک وجود مُلکی دارد و افزون بر آن، یک وجود ملکوتی دارد. قرآن با طرح ملکوت هر چیز، ما را به وجه دیگری از فرا زمان سوق می‌دهد: «فَسُبْحانَ الَّذی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُون» (یس/83). بر این اساس، هنگام مطالعه‌یقرآن کریم با دو زمان مواجهیم، یکی زمان آفاقی که کمّی است و در آن، زمان و مکان رویدادها مشخص است و پدیده‌ها در تقدم و تأخّر و توالی مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرند و دیگری زمان انفسی که در آن نگاه تاریخی و خطی به پدیده‌ها کنار گذاشته می‌شود و در یک افق فرا تاریخی، همه‌ی پدیده‌ها در یک جا حضور دارند و نظم هم‌زمان صورتها، جانشین توالی صورتها می شود. این زمان، همان «زمان لطیفِ» عالم ملکوت است. تمایز میان زمان آفاقی و زمان انفسی نقش بسیار تعیین کننده و معناداری در تفسیر آیات قرآن دارد، چراکه بسیاری از آیات را تنها می‌توان بر اساس انگاره‌ی زمان انفسی خوانش و فهم نمود. تأویل آیات انفسی نیز مستلزم حضور مفسّر در ساحت ملکوت است، زیرا کار تأویل، آشکار نمودن معنای باطنی و نهفته در پسِ حکایت رویدادهای آفاقی است. در این پژوهش نمونه‌های بسیاری از قرآن کریم از جمله آیه‌ی «اَلَسْت»، ماجرای معراج پیامبر (ص)، خطاب به پیامبر (ص) در داستان یوسف، آیات مربوط به قیامت، گفت‌وگوی دوزخیان و بهشتیان و مواردی دیگر آورده شده است که نقش تمایز زمان آفاقی و انفسی در فهم آنها تعیین کننده است، به طوری که بدون توجه به زمان انفسی، تفسیر آیه ممکن نیست.

کلام خداوند که حق، نور، بیان، مبین، بینه و حکیم نامیده شده با حجت‌ها، منطق فصیح و دلالت‌های آشکار عقلی و حسی خود در غایت احکام، متضمن والاترین اسرار، معانی و معارف، و دارای درست‌ترین و گران‌بهاترین سخنان و اهدافی است که دین برای تحقیق مصالح بندگان به دنبال تحقق آن اهداف است.اگر نگاهی اجمالی به آیات قرآن بیفکنیم به موارد تعلیلی بسیاری برمی‌خوریم، و متوجه می‌شویم که خداوند برای همه‌ی اقوال و افعال خود اهدافی را بیان می‌کند و آن را از پی سبب خاصی می‌داند. به جز ظاهری‌ها و اشاعره که تعلیل در احکام و افعال خداوند را انکار کردند، دیگر فرق همانند امامیه، معتزلی‌ها، اهل سنت و ماتریدی‌ها قائل به تعلیل افعال و اقوال خداوند هستند.در این پایان‌نامه پس از بررسی آیات سوره‌های فاتحه و بقره، این نتیجه به دست آمد که علت به معنای سبب، تغییر دهنده یا مقصود است. و تعلیل در قرآن ممکن است بیان علت فاعلی (سبب) یا بیان علت غایی (مقصود) باشد. آن علتی که فعل به خاطر آن به وقوع می‌پیوندد، ممکن است سبب وقوع فعل، و ممکن است غایت و نتیجه‌ی آن باشد، و بر این اساس تعلیل ممکن است، تعلیل به غایت یا تعلیل به سبب باشد. مقصود ما از اصطلاح تعلیل در این پایان نامه بیان اسباب، علت‌ها، حکمت‌ها و اهدافی است که احکام، پندها، اخبار، انشا در آیات قرآن حکیم بر اساس آن اسباب و اهداف تعیین شده است.بیان علت با اسالیب لغوی خاصی انجام می‌گیرد که در این پایان نامه به بیان انواع اسالیب نحوی تعلیل وارده در قرآن پرداخته‌ام، که عبارت‌اند از:الف: تعلیل به وسیله‌ی حروف (لام، با، فا، إذ، أو، عن، فی، کی، من، إذن، إلی، کما، علی، حتی، لعل)؛ ب: تعلیل به وسیله‌ی اسماء (مصدر صریح و مصادر مووله)؛ج: تعلیل به وسیله‌ی الفاظ صریح (علت، سبب، غرض، من أجل، لأجل) و الفاظی که در سیاق دلالت بر تعلیل می‌دهند (اسمای اشاره و مشارالیه و مشتقات)؛د: تعلیل به وسیله‌ی جملات(جمله‌ی«إنَّ، اسم و خبرش»،جمله‌ی«طلب و جواب طلب»،جمله‌ی «شرط و جزا»، جمله‌ی «صله‌ و موصول»، جمله‌ی «حالیه») که سیاق آیات دلالت بر تعلیلی بودن آن جملات دارد.از مجموع هفت آیه‌ی سوره‌ی فاتحه و 286 آیه‌ی سوره‌ی بقره، (به تشخیص نگارنده) خداوند در بیان خویش از 220 مورد تعلیل استفاده کرده است. و این بر این امر دلالت می‌کند که کتاب خداوند منبع بسیار بزرگی از تعلیلات است که در آن به بیان اسباب و اهداف کرده‌های کردگار و رخ‌دادهای گیتی پرداخته است.

پژوهش حاضر، تدبر و تأملی در معناشناسی واژه «قلب سلیم» و آسیب‌های آن، از منظر قرآن است که شناخت حقیقت و آسیب‌های سلامت قلب، نقش به سزایی در علم اخلاق و تربیت انسان دارد؛ زیرا قلب که مرکز عواطف درونی از منظر قرآن است، یکی از کارکردهای نفس انسان بوده و سلامت آن نسبی می‌باشد. هرچه جهت دهی این عواطف و کارکردهای قلب به طرف خداوند بیشتر گردد از سلامت بیشتری برخوردار گشته تا جایی که این سلامت در آن ثبوت پیدا کرده و به تمام معنا از آفات و نواقص خالی می‌گردد. در این صورت از منظر قرآن اصطلاح «قلب سلیم» به کار برده می‌شود.

تربیت اخلاقی افراد، هدفی بوده است که همه انبیاء الهی در پی رسیدن به آن رنج بسیار کشیده اند؛ آنان خود الگوی تمام عیاری در زمینه اخلاق به شمار می روند و تمام گفتار و رفتارشان سرشار از درسهای اخلاقی است، دراین میان حضرت ابراهیم (علیه السلام ) دارای جایگاه ویژه ای است. خداوند به گونه ای او را در قرآن مدح می کند که هیچ یک از پیامبران دیگر را اینگونه ستایش نکرده است. این منزلتی که خداوند در قرآن برای او مطرح می کند ناشی از اخلاص و ویژگیهای اخلاقی آن حضرت است که در قرآن نیز به آنها اشاره شده است. ضرورت تحقیق در خصوص اخلاق از آنجا ناشی می شود که جهت رسیدن به کمال و سعادت واقعی، تربیت اخلاقی انسانها نقشی بی بدیل را ایفاء می کند، حال اگر فراموش شدن برخی از ارزشهای اخلاقی را هم به آن بیافزاییم، اهمیت آن دو چندان می شود. نقش حضرت ابراهیم (علیه السلام) به عنوان اسوه و الگوی ارزشهای اخلاقی بسیار کارگشا می باشد. در این پژوهش در جهت تبیین سیره اخلاقی ایشان در قرآن و عهدین برای شناخت هرچه بیشتر این پیامبر الهی تلاش کرده ایم و در این راستا ابتدا به بیان معنی لغوی و اصطلاحی اخلاق و سیره اخلاقی پرداخته ایم و در ادامه، سیره اخلاقی حضرت ابراهیم (علیه السلام) در قرآن و سپس در عهدین بیان می شود. سپس همه مطالب گفته شده با هم مقایسه می شوند تا تحریفاتی را که در کتب مقدس با اهداف دنیا پرستانه و به نفع علمای مسیحیت و یهود، در این باره انجام گرفته نمایانتر شود و حضرت ابراهیم (علیه السلام ) به عنوان اسوه و الگویی ارزشمند، جهت تأسی از ایشان،خصوصا در زمینه اخلاق معرفی گردد.

مبحث توحید اساسی‌ترین و اولین اصلی است که اعتقاد هر شخص بر پایه‌ی آن شکل می‌گیرد و نیز مبنای شکل‌گیری سایر اعتقادات قرار می‌گیرد. اصل توحید در دین اسلام به بهترین صورت بیان گردیده به نحوی که از نظر برخی کاملترین نوع اعتقاد توحیدی در این دین بیان شده است.مکتب ودانته نیز با تفسیری که شنکره، فیلسوف نامی قرن هشتم از آن به دست داده، حاکی از نوعی توحید و عدم ثنویت و دوگانگی است. برهمن و آتمن دو ستون استواری است که تمام ساختمان حکمت ودانته بر پایه‌ی آن بنیان شده و تلاش این مکتب بیان همسانی این دو است.

کتاب" مفاهیم قرآنیه" اثر دکتر محمد احمد خلف الله نویسنده‌ی برجسته‌یمصریمی‌باشد . وی در این کتاب به بررسی مفاهیم قرآنی و مشتقات آن با استناد از قران کریم پرداخته‌است و معانی مختلف مفاهیمی چون نبوت،شریعت،بیعت،امت،مشورت،ولایت،سیادت،مسئولیت،حق و باطل،و حلال و حرام و ... را در آیه‌های متعدد قرآن مورد بررسی قرار داده‌است . او ضمن تبیین قوانینی که واضع آن خداوند است، به تببین قوانینی پرداخته کهبه تفکر و عقل بشری سپرده شده است . قوانین و دستوراتی که چه بسا با پیشرفت تمدن و تفکر و فرهنگ آدمی و درزمان ها و مکان های مختلف قابل تغییر می باشد و فقط خاص مردم و زمانی که قرآن نازل شده نمی باشد.

تعلیم و تربیت به عنوان یک دانش و فن تخصصی که می‌تواند نقش بسزائی در پیشرفت ، توسعه و تحول جامعه و افراد آن داشته باشد، همواره مورد توجه جوامعه مختلف بوده است . در این زمینه مطالعات علمی متعددی صورت گرفته و تعلیم و تربیت از ابعاد مختلف : اهداف ، برنامه‌ها، راهبردها و شیوه‌های اجرائی، ویژگیهای مربیان و غیره مورد بررسی قرار گرفته است . بدیهی است در جامعه اسلامی ما، اهداف برنامه‌ها و شیوه‌های تربیتی باید متناسب با اهداف و برنامه‌های اسلامی، الهی باشد. برای شناخت تعلیم و تربیت اسلامی و اجرای آن، باید در منابع اسلامی بخصوص قرآن کریم و سیره انبیاء الهی تامل و مطالعه دقیق صورت گیرد. در قرآن کریم، قصص انبیا عظیم الشان بخش گسترده‌ای از آیات را تشکیل می‌دهد که در برگیرنده مفاهیم و رهنمودهای تربیتی بسیاری می باشد. در میان این قصص زندگی حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) انتخاب گردید. زیرا قرآن کریم اهمیت زیادی به قصص این دو پیامبر الهی داده و در سوره‌های مختلف از آن‌ها یاد نموده‌است . آنان از پیامبران اولوالعزم بوده و شریعت گسترده‌ای داشته‌اند و علاوه بر این مشترکات و مختصاتی در سیره آنها وجود دارد که دلیل انتخاب ما به بعنوان منبع تحقیق در زمینه مسائل تربیتی بوده است . بنابراین هدف این تحقیق، دستیابی و تبیین بیشتر نکات و نشانه‌های تربیتی در زندگی حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) می‌باشد. پس از بررسی زندگی آنها روشهای تربیتی چندی بدست آمد که مواردی از آن در ذیل ذکر می‌شود: رشد، نقد باورهای جامعه و رسیدن به خالق هستی، ملایمت در جریان تربیت ، برتری فکری مربی، بیدارسازی فطری، قلب سلیم، اعتلا به درجه یقین، استقامت ، حلم و بردباری، آینده‌نگری، توکل، محبت ، درد آشنایی، حیا و آزرم، یادآوری نعمتها، شرح صدر، رسایی سخن و غیره. این موارد و نکات با توجه به آیات دیگر قرآن کریم، احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و با مراجعه به تفاسیر و کتب معتبر مورد بررسی قرار گرفته است .

ادیان موثرترین عامل ساماندهی به زندگی فردی و اجتماعی انسان‏ها در همه ابعاد آن بوده‏اند. هر چند عموم ادیان و بویژه ادیان الهی بر بنیاد‏های مشترک استوار است، اما آموزه‏های اعتقادی، شریعت مدارانه و اخلاقی هر یک از آنها با دیگری تفاوت دارد و این تفاوتها بسیاری از دگرگونی‏ها را در زندگی فردی و اجتماعی پیروان ادیان مختلف رقم زده است. شناخت ادیان به جوامع بشری کمک می‏کند تا با درک درست‏تر از یکدیگر، روابط خود را تعریف و تنظیم نمایند. این شناخت، ترویج و تبلیغ آموزه‏های یک دین را، برای پیروان سایر ادیان ممکن می‏سازد. به علاوه پیروان ادیان مختلف به دلیل باور عمیق و تردیدناپذیر معارف دینی خود، ممکن است بسیاری از سوالات و مسائل دین خود را درک نکنند.بنابراین شناخت ادیان از ضرورتهای دین پژوهی در شرایط کنونی جهان است، به همین منظور هدف پژوهش بررسی تطبیقی آثار وضعی و تشریعی گناه در اسلام و مسیحیت (عهد جدید) قرار داده شده و در این راستا از روش کتابخانه‏ای استفاده شده است. نتایج حاصله از این پژوهش دستیابی بر اشتراکات و افتراقات در زمینه تعاریف و منشأ و ابزار گناه و در زمینه آثار وضعی و تشریعی گناه می‏باشد. البته اشتراکات، بیشتر در لفظ آثار وضعی بوده و در تفاسیری که از آنها انجام شده، تفاوت‏های بسیاری دیده می‏شود. لازم به ذکر است به دلیل کم رنگ بودن شریعت در مسیحیت کنونی هیچ گونه تطبیقی در این زمینه، بین دو دین وجود ندارد.