مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫نقش بسيار برجسته امام صادق( و سخنان و سيره علمي ايشان در پيشرفت همه جانبه تمدن اسلامي سبب شد که انديشه تأليف اين پژوهش به ذهن نويسنده خطور کند. در اين راستا به بررسي نقش آن حضرت در گسترش علومي مانند فقه، اصول فقه، کلام، تفسير، طب و... پرداخته است. نويسنده اين مبحث را در چهار فصل سامان داده و ابعاد مختلف پيشرفت و تمدن سازي در عصر امام صادق( و پس از آن را شرح نموده است. وي در فصل اول، کلياتي در زمينه مفهوم علم، طبقه بندي علوم و اهميت و جايگاه خاص علم در قرآن و روايات ارائه کرده و حيات علمي امام صادق( و محدوده علم گسترده آن امام را به تصوير کشيده است. آن گاه به مفهوم شناسي تمدن و ويژگي‌هاي تمدن اسلامي پرداخته و عوامل پيدايش تمدن اسلامي و نقش اهل بيت( در اين زمينه و همچنين در گسترش علوم فرهنگ و تمدن اسلامي را تبيين نموده است. نويسنده براي تبيين مناسب‌ترموضوع، وضعيت فرهنگي، ديني و اجتماعي عصر زندگاني امام صادق( را در فصل دوم مورد بحث قرار داده و شرايط سياسي حاکم بر آن امام، تعامل آن حضرت با نحله هاي مختلف ديني، ويژگي‌هاي حوزه درسي امام صادق( و اوصاف و تعداد شاگردان ايشان را بيان کرده است. نگاهي به عصر امام صادق( نشان دهنده شکوفايي انواع علوم در عصر آن حضرت است و اين بحث در فصل سوم به طور مستوفي تبيين شده است. در واقع آغاز نهضت علمي توسط آن امام صورت گرفت و نويسنده گسترش علم اصول فقه، فقه، علم حديث، علم کلام، علم جغرافيا، حکمت و فلسفه، علم تفسير و ظهور مکاتب تفسيري و کلامي همزمان با شکل‌گيري نهضت علمي امام صادق( را به تصوير کشيده است. همچنين به مقابله امام صادق( با انواع انحرافات فکري و ورود انواع جعليات و اسرائيليات به منابع اسلامي، ظهور تفسير به رأي و رونق گرفتن تجارت، اقتصاد و تلاش و کوشش در عرصه‌هاي مختلف عمراني در عصر آن امام را نيز توصيف کرده است. اين پژوهش با فصل چهارم بسته مي‌شود که درآن به وصف تمدن اسلامي شکل گرفته در زمان حيات امام صادق( پرداخته و گزارش تاريخي از گسترش علوم شيعي در آن دوران را ارائه نموده است.