مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «حدیث الغدیر» تالیف علی حسینی میلانی پیرامون مسئله غدیر نگارش یافته است. مولف در ابتدای کتاب خود بحثی راجع به نص حدیث غدیر انجام داده و مصادر معتبر آن را بیان می کند و در ادامه در رابطه با روات این حدیث نیز مباحثی را عنوان می کند. وی در رابطه با موضوعاتی مانند: دلالت حدیث غدیر بر امامت علی (ع)، اثبات تواتر لفظی حدیث غدیر سخن گفته و مسائلی همچون عدم تواتر حدیث غدیر، معنای مولی، دلالت حدیث غدیر بر امامت باطنیه، دلالت حدیث غدیر بر امامت علی (ع) بعد از عثمان را مطرح کرده و به آنها پاسخ می گوید.

غدیر یادآور امامت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) و انتصاب رسمی ایشان بر این مقام والاست. امامت عهد و پیمانی بسان نبوت است و به دست خدای متعال بوده و هیچ کس بدان مقام نایل نمی گردد، مگر اینکه او اراده کند. پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) از آغازین روز رسالت خویش در هر فرصت و موقعیت و در میان هر گروه و جماعت مردم را به امامت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرا می خواند و با عبارات و کلمات گوناگون آن را به امت خویش می رساند؛ تا اینکه در غدیر هر آنچه را که به صورت پراکنده درباره امامت و ولایت علی (علیه السلام) فرموده بود، در یک مجلس بیان کرد. کتاب «غدیر آخرین جایگاه اعلام عمومی» مراحل اعلام جانشینی امیرالمؤمنین (علیه السلام) را از آغاز بعثت در شش مرحله بر شمرده، و غدیر را آخرین جایگاه اعلام عمومی جانشینی آن حضرت می‌ داند. سپس با نقل واقعه غدیر، به بیان خطبه و معانی واژه «مولی» و دلالت آن بر امامت امیرالمؤمنین می‌ پردازد و در ادامه به تشکیک ها و ایرادهای برخی از اهل سنت، پاسخ می دهد.

کتاب « مقالتان فی الغدیر» رویکردی است روایی به مسأله غدیر و بررسی مفاد حدیث غدیر از جهت سند و دلالت. در این پژوهش روایاتی از اهل‏بیت (علیهم السلام) درباره واقعه غدیر، آیات نازل شده درباره غدیر، حدیث مشهور پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در غدیر و مفهوم مفاد این حدیث شریف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نگارنده با توجه به آیات مربوط به غدیر و مندرجات حدیث غدیر به تبیین شخصیت و جایگاه ویژه حضرت علی (علیه السلام) و اثبات امامت و ولایت آن حضرت می‏پردازد و به بحث درباره اهمیت و خصوصیات غدیر و آداب روز غدیر می‏پردازد. وی تشکیک در دلالت و سند را مطرح و رد نموده است.

واقعه غدیر از مسلمات تاریخی است؛ اما اتفاقات و رویدادهای آن به نقل‌ های متفاوت آمده است. اختلاف روایت‌ ها از آنجا ناشی می‌ شود که برخی از علمای اهل سنت از نقل تمامی ماجرای غدیر خودداری کرده‌ اند. کتاب «نگاهی به حدیث غدیر» نوشته حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی (مد ظله العالی) به همین امر می‌ پردازد. وی حدیث غدیر را از دو جهت مورد توجه قرار می‌ دهد: یکی آیاتی که در این واقعه نازل شده‌ اند و دیگری ماجرای نصب امیرالمؤمنین علیه السلام به امامت در این روز. نویسنده محترم با توجه به آیات قرآن معتقد است که «گرچه آیه غدیر در سیاق آیه‌ هایى است که خداوند اهل کتاب را مورد خطاب قرار داده است؛ ولى به طور کامل و بدون کم و کاست قابل تطبیق بر امت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله نیز مى‌ باشد. به این بیان که اگر امت اسلام ایمان آورده و تقوا پیشه مى‌ کردند، همانا گناهانشان را مى‌ بخشیدیم و آنان را در بهشت پر نعمت وارد مى‌ کردیم. اگر آنان به دستورات قرآن و سخنان رسول خدا صلى اللّه علیه و آله به طور کامل عمل مى‌ نمودند و آنچه را که در قرآن درباره امیر مؤمنان على علیه السلام و اهل بیت طاهرین علیهم السلام نازل شده است بر دیده نهاده و با جان و دل مى‌ پذیرفتند، به طور حتم از نعمت‌ هاى آسمانى و زمینى بهره‌ مند مى‌ شدند، و از امت اسلام نیز برخى معتدل و میانه رو و بسیارى بدکردارند». اما درباره حدیث بیان می‌ کند که متن حدیث غدیر در کتاب‌ های مسند احمد بن حنبل، صحیح مسلم، مستدرک نسائی و... نقل شده است. نکته شایان توجه اینکه این بزرگان فقط بخش هایی از حدیث غدیر را روایت و از نقل خطبه غدیر خودداری ورزیده‌ اند و تنها به این مطلب اکتفا کرده‌ اند که بگویند رسول خدا خطبه‌ ای هم خواند. وی در ادامه به بیان مطالبی درباره حدیث غدیر می‌ پردازد؛ غدیر از دیدگاه قرآن؛ شمار راویان حدیث غدیر از صحابه؛ راویان حدیث غدیر از تابعین؛ و اسناد حدیث غدیر از مطالبی است که نویسنده بدانها اشاره کرده و ضمن بیان تواتر حدیث غدیر 43 تن از راویان این حدیث شریف را برشمرده است. ایشان در ادامه به چرایی عدم نقل کامل حدیث در متون اهل سنت اشاره کرده است و بیان می‌ دارد که حدیث غدیر بیان‌ گر امامت امیرالمؤمنین علیه السلام است. سپس به تلاش‌ هایی ناکارآمد برای بی‌ اعتبار کردن حدیث غدیر پرداخته شده و برخی از شبهات معاندین مطرح و پاسخ گفته شده است.

---

---