مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«القمقام الزخار و صمصام البتار» تألیف فرهاد میرزا فرزند عباس میرزا نوه فتح علی شاه قاجار، از مقاتل ارزشمند فارسی است. این کتاب از این نظر که تعمق در منابع اخبار مرویه درباره مقتل سیدالشهدا نموده و از کتب معتبره اتخاذ سند کرده است، داراى ارزش و اعتباری است که بسیاری از علماى بزرگ بر آن اعتماد کرده ‏اند. کتاب مشتمل بر مقدمه‌ ای در ذکر شرح حال نویسنده و آثار او به قلم عمادزاده، مقدمه مترجم و متن اثر در ضمن عناوین متعدد با لفظ ذکر است. از آنجا که محتوای کتاب درباره نسخه اصلی گزارش شده است، در این نوشتار تنها مطالبی درباره تعریب این اثر بیان می‌ شود. مترجم در مقدمه چنین نوشته که با عشق و علاقه نسبت به نظم و نثر فارسی رشد یافته است. وی سپس تصریح می‌کند که این آرزوی تمام عمرش بوده که برخی از گنجینه‌های علمی و ادبی را از لغت فارسی به عربی ترجمه کند. پس از آن با ابا زینب صاحب انتشارات شریف رضی در قم آشنا می‌ شود و کتاب‌ هایی را ترجمه می‌کند. پس از آن با کتاب فرهاد میرزا آشنا می‌شود. او از این شخصیت ابراز شگفتی می‌ کند و معتقد است که وی در کتاب قمقام زخار، با تیزهوشی و اخلاص تاریخ امام حسین (ع) را به‌ تفصیل شگفت برانگیزی، بدون مطالب بی‌ارزش و مبتذل نوشته است.

«الشيعة في عقائدهم و أحكامهم» اثر سيد امير محمد كاظمى قزوينى، بررسى و توضيح عقايد و احكام مذهب شيعه اثنی‌عشر ى و پاسخ به شبهات مطرح شده پيرامون آن مى‌باشد كه به زبان عربى در سال 1396ق نوشته شده است. نويسنده انگيزه خود از تأليف كتاب را، زدودن شبهاتى كه به عقايد و احكام مذهب اماميه به ناروا نسبت داده شده، عنوان نموده است. "ساختار" كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در بيست‌وچهار فصل تنظيم شده است. نويسنده در ابتدا بحثى لغوى و معنايى در مورد شيعه داشته و سپس به اصول مذهب شيعه، توحيد و معناى، عدل و نبوت از ديدگاه شيعه پرداخته و در نهايت، ضمن بحث از تعداد ائمه (علیهم السلام) و مسأله خلافت پس از پيامبر (صلی الله علیه و اله و سلم)، برخى از احكام و امور عبادى را بررسى نموده و شبهات مطرح شده در مورد هر يك را پاسخ داده است.

این كتاب مجلد دوم از مجموعه‌ی "كشف الغمه" به زبان عربی شرح زندگی امامان معصوم (ع) شیعه را دربردارد. نویسنده با بهره‌گیری از منابع مختلف تاریخ و حدیث و اقوال و اشعار مخالفین و موافقین به طرح موضوع پرداخته است. محتوای این مجلد شامل زندگانی امام زین‌العابدین (ع) تا امام مهدی (عج) است. محقق كتاب در پایان فهرست‌های متنوع از آیات و احادیث، اعلام، اماكن افزوده است."

لماذا اخترت مذهب الشيعه مذهب اهل البيت (علیهم السلام) درباره اثبات حقانيت اميرالمومنين (علیه السلام) و جانشينى ايشان بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نوشته شده است. كتاب با دو مقدمه و مطالب در هشت فصل، تنظيم شده است. نويسنده در تمامى اين فصول، با استفاده از آيات و رواياتى كه در كتب اهل سنت منقول است، به اثبات حقانيت و ولايت اميرالمومنين علیه السلام و فرزندان معصومش علیهم السلام پرداخته و در دو فصل آخر، به ماجراى سقيفه اشاره نموده و مناظراتى را كه با افراد مختلف داشته، نقل كرده است. نويسنده در فصل اول، اشاره مى‌كند كه همه مذاهب چهارگانه اهل سنت، از شاگردان امام صادق (علیه السلام) بوده و از ايشان مطالب را گرفته و به چهار فرقه تبديل شده‌اند. از اين‌رو آنچه كه در كتب مذاهب اربعه، موافق مذهب جعفرى است، از «جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام)» و آنچه كه مخالف با گفتار ايشان است، اجتهاد خود اين چهار نفر مى‌باشد. وى در اين فصل، به شرح حال خويش پرداخته و در ادامه، به اختلافاتى كه بين اين مذاهب چهارگانه و اختلاف فتاوايى كه دارند، اشاره نموده است. مثلا مى‌گويد كه شافعى معتقد است اگر كسى دستش به زن اجنبيه‌اى بخورد، وضويش باطل مى‌شود و حنفى خلاف آن را گفته است. همچنين مالك با اين دو مخالف ورزيده و مى‌گويد اگر اين تماس از روى شهوت باشد يا از عمد، وضوء واجب مى‌شود و الا مشكلى ندارد. شافعى دخترى كه از زنا به دنيا آمده را براى ازدواج جائز مى‌داند، اما سه مذهب ديگر مخالفت كرده‌اند. حنفى مى‌گويد كه وضوء با خروج خون از بدن ولو كم باشد، باطل مى‌شود و سه گروه ديگر خلاف آن را گفته‌اند. نويسنده در ادامه، طائفه شيعه را طائفه‌اى حقه و محقه خوانده و بهترين خلق خدا حساب مى‌كند و جزء فرقه ناجيه مى‌شمارد .وى در فصل دوم، به اثبات ولايت و حقانيت اميرالمومنين (علیه السلام) توسط آيات ولايت، تطهير، مباهله، مودت، صلوات، تبليغ يا حديث غدير پرداخته و همچنين در عنوانى به نام شيعه و سنت نبوى، به بررسى دلالى احاديثى چون حديث دار انذار، ثقلين، سفينه، منزلت و مدينة العلم پرداخته است. در فصل سوم، به نصوصى كه از طرف پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره محصور بودن خلفاء در 12 امام اشاره شده، پرداخته شده است. نويسنده در فصل چهارم، از احاديثى كه در فضائل اميرالمومنين (علیه السلام) و ذريه‌ى ايشان سخن گفته شده، نام برده است. در فصل پنجم، احاديث و سخنانى از پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده كه به اعلميت على (علیه السلام) و اهل بيتش بر سايرين دلالت دارد. همچنين شهادت بعضى از علماء به اعلميت على (علیه السلام) و اهل بيت ايشان بيان شده است. فصل ششم، در مدح پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از شيعه على (علیه السلام) و اهل بيت اوست. در فصل هفتم به مصيبت سقيفه پرداخته شده و ماجراى سقيفه ذكر شده است. نويسنده در فصل آخر، مناظراتى كه با افراد مختلف و بزرگان علماى شافعى در زمينه ولايت و تشيع داشته اشاره كرده است.

کتاب «فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبي طالب (ع) فی القرآن الکریم »نوشته سعيد أبو معاش، به شرح و بررسی آیاتی از قرآن کریم در شان و «منزلت امام علی (ع)» می پردازد. در این نوشتار که سومین جلد از یک مجموعه ده جلدی است، آیاتی از قرآن کریم که در مورد ایمان و تقوای امام علی (ع) و اهل‌ بیت پیامبر اسلام (ص) نازل شده است مورد شرح و تفسیر اجمالی قرار گرفته است. نگارنده بر این باور است آیاتی از قرآن که در آنها صحبت از ایمان و عمل صالح و تقوی شده است، در درجه اول مصداق آنها امیرالمومنین علی (ع) و فرزندان معصوم ایشان می‌ باشد و در درجه بعد مربوط به شیعیان است و مراد از صراط مستقیم نیز امام علی (ع) است.

کتاب «حیاة الإمام الحسین بن علي علیه السلام (دراسة و تحلیل)» نوشته باقر شريف قرشی در موضوع امام حسین، سید الشهداء (علیه السلام) در سه جلد می باشد. جلد اول این کتاب شامل موضوعات زیر است: غرس الرّسالة، المکوّنات التربویّة، فی ظلال القرآن و السّنّة، لمحات من مثل الامام الحسین علیه السلام، مأساة الإسلام الکبری، حکومة الشّیخین، حکومة عثمان، عهد الامام امیر المؤمنین علیه السلام و غیره می باشد.

کتاب «أهل البيت (ع) قيادة ربّانية (دراسة تحلیلیة عن ولایة اهل البیت (ع) علی ضوء الکتاب و السنة)» نوشته محمدكاظم محمد جواد، گردآوری آیاتی از قرآن كریم می‌ باشد كه درباره «اهل‌ بیت (ع)» نازل شده است. مولف در این اثر با جست‌ و جو در منابعی از كتب روایی، تفسیری و تاریخی اهل سنت كه در آنها درباره فضایل و جایگاه اهل بیت (ع) روایتی پیامبر اعظم (ص) نقل شده، تلاش نموده تا هر آن‌ چه به مناسبت‌ های مختلف تنزیل، تأویل، بیان مصداق اكمل و یا فرد بارز و همچنین تنظیر درباره اهل بیت (ع) وارد شده را جمع‌ آوری و معرفی نماید. نویسنده، مطالب كتاب را بر اساس نام‌ های سوره‌ های قرآنی تقسیم‌ بندی كرده است. وی در این تحقیق، تنها به ذكر هر آیه بسنده كرده و به اذعان خود به جهت جلوگیری از اطناب مطالب، از ارائه توضیحات پیرامونی در ارتباط با آیات خودداری كرده است.

«ذَخائرُ العُقْبی فی مَناقِبِ ذَوِی القُرْبی» اثر محب الدین طبری (متوفای ۶۹۴ ق) درباره اهل بیت پیامبر است. طبری در این اثر به شرح حال عموها و عموزادگان و فرزندان و نوادگان رسول خدا (ص) پرداخته است. او علاوه بر خمسه طیبه، از برتری قریش، بنی عبدالمطلب و بنی هاشم سخن گفته است. بخش اعظم ذخائر العقبی، درباره امیرالمؤمنین و خانواده اوست. در این کتاب، احادیث نبوی در مورد ائمه و لزوم محبت و اطاعت از آنان با استفاده از منابع روایی اهل سنت نقل شده و شرحی اجمالی بر این روایات وارد شده است. نگارنده، روایاتی درباره علم امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، روایاتی در مورد فضایل برخی فرزندان پیامبر اسلام (ص) مانند ابراهیم، رقیه، زینب و ام کلثوم و روایاتی در فضایل حمزه بن عبدالمطلب، عباس بن عبدالمطلب، اولاد ابوطالب مانند جعفر بن ابیطالب، فرزندان عباس بن عبدالمطلب و عبدالله بن عباس، فضل بن عباس و برخی دیگر از سران قریش نقل می‌ نماید. وی در این روایات، خاندان پیامبر اسلام اعم از معصوم و غیر معصوم را گرامی می‌ دارد و از مقام آنها تجلیل می‌ نماید.

کتاب «أهل البيت (ع) إمامتهم حياتهم» نوشته محمدعلی انصاری است. این کتاب به زبان عربی شامل معرفی امامان شیعه, و شرح احوال, فضایل و مکارم آنان است که با ذکر احادیث و روایات متعدد به طبع رسیده است. در آغاز کتاب تعریفی از اهل بیت و چگونگی امامت آنان بازگو شده است. مبحث آغازین کتاب شرح زندگی و فضایل و مناقب فاطمه زهرا (س) است.