مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «حاجة الأنام الی النبي و الإمام علیمها السلام» نوشته علی اصغر موسوی لاری، مجموعه 40 آیه، 40 حدیث و 40 شعر درباره سیره نظری و عملی چهارده معصوم (ع) گردآمده است. در صفحات پایانی نیز چهل سوال چهار گزینه‌ ای به منظور استفاده در مسابقات مختلف به چاپ رسیده است .

كامل البهائي تعریب کتاب «كامل بهائی» اثر عمادالدین طبری (متوفی 675ق) است که به قلم محمد شعاع فاخر، از فارسی به عربی ترجمه شده است. در ابتدای کتاب، دو مقدمه از مترجم و محدث قمی افزوده شده است. در مقدمه مترجم، ابتدا شرح حال مختصری از نویسنده ارائه و سپس، توضیح کوتاهی پیرامون کتاب ذکر شده است. مترجم به این نکته اشاره دارد که در اصل کتاب، با اشتباهات لغوی، تاریخی و حتی کلامی فراوانی مواجه شده و پس از تحقیق و تفحص بسیار، به تصحیح آن پرداخته است ازجمله اشکالاتی که مترجم به اصل فارسی کتاب گرفته، آن است که چرا کتاب مورد تحقیق صحیح قرار نگرفته و ناشر، به نسخه‌ای که در طبع بدان اعتماد نموده، اشاره نکرده است؟ در مقدمه دوم نیز شرح حال مختصری از مؤلف ارائه و به آثار او، اشاره شده است. مطالب اصل کتاب دو مجلد در یک جلد سامان گرفته؛ اما مترجم، آن‌را در دو جلد تنظیم کرده است. ازجمله ویژگی‌های این ترجمه، علاوه بر سعی مترجم بر حفظ اصل رعایت امانت در ترجمه و به‌کارگیری عبارات مناسب و تا حدی مسجع، شیوایی و رسایی متن است، به‌گونه‌ای که تا حد امکان، از واژه‌ها و عبارات ثقیل و سنگین در آن استفاده نشده است. به‌منظور آشنایی با نوع ترجمه و مقدار توانایی مترجم، بخشی از متن فارسی به همراه ترجمه عربی آن، نقل می‌شود: «باب یازدهم؛ برپایی سقیفه: چون رسول(ص) را دفن کردند و خبر مرگ او در دیار عرب فاش شد و رؤسا و امراء و فقرا و قبائل عرب روی به تعزیت رسول نهادند و روزبه‌روز می‌آمدند و بنوهاشم به عزا مشغول شدند، صحابه چنان مصلحت دیدند که فرصت نگهدارند و گفتند که کار خلافت به زودی بباید ساخت یمکن که اگر بنوهاشم از عزا فارغ شوند این کار بر ما تمام نشود». «الباب الحادی عشر؛ فی بناء السقیفه: و لمّا انتشر خبر وفاة النبيّ(ص) في الأطراف و الأكناف من ديار العرب، أقبل الرؤساء و الأمراء و قبال العرب للعزاء بوفاة النبيّ(ص) و صاروا يتقاطرون على المدينة يعزّون بني هاشم، و كانوا مشغولين بإقامة العزاء عليه، فاغتنم الصحابة انشغالهم بالعزاء فرصة و قالوا: إذا فرغوا من العزاء فإنّ الأمر لا يتمّ لنا حتما، و ينبغي أن نسارع إلى اهتبال الفرصة لئلّا تضيع من أيدينا»

حماة الوحي، كتابى است به زبان عربى، تألیف مرحوم آیت‌الله فاضل لنكرانى، از عالمان و فقيهان و اصوليان عصر حاضر كه درباره موضوع امامت نگارش يافته و با استناد به آيات قرآن كريم به اثبات امامت ائمه اثنا عشر مى‌پردازد. اين كتاب در چهار بخش تنظيم شده است: بخش اول: الإمامة على ضوء القرآن الكريم. در اين بخش مؤلف عقيده شيعه درباره موضوع امامت را كه معتقدند امامت، همانند نبوت، منصبى الهى است كه از جانب خداوند به برخى افراد واگذار مى‌شود، يادآور مى‌شود و سپس به بيان ادله قرآنى اين مدعا مى‌پردازد و به چهار آيه در اين زمينه استناد مى‌كند. بخش دوم: قبسات من شرائط الامامه. در اين بخش مؤلف به بيان شرائط امامت كه عبارتند از: عصمت، افضليت و ارجحيت بر سائر مردم، آلوده نبودن به ظلم و شرك، آگاهى و علم كامل و تام به قرآن كريم و احكام اسلامى، كرم، زهد، حلم و بردبارى، استوارى انديشه، فصاحت، شجاعت، مردانگى و شهامت، حلال‌زاده بودن (طهارت مولد)، سلامت كامل جسمانى. بخش سوم به موضوع علم امام اختصاص يافته و سوالات ذيل را در اين باره مطرح مى‌كند: - آيا امام به غيب علم دارد يا اين كه علم به غيب مختص ذات اقدس الهى است؟ و در صورتى كه امام علم به غيب دارد، اين علم به چه صورت است و آيا امام به مجرد رسيدن به مقام امامت به اين علم دست مى‌يابد يا براى دستيابى به اين علم بايد برخى مراحل را پشت سر بگذارد. - آيا علوم ائمه معصومين كه راهبران جامعه اسلامى هستند، منحصر به علم به قرآن و احكام و تعاليم اسلامى است يا به حوادث آتيه مسلمانان و به آينده اسلام نيز علم و آگاهى دارند؟ - آيا ائمه(ع) ع لم به ما كان و ما يكون تا روز قيامت دارند يا نه؟ و بر فرض دارا بودن چنين علمى، آيا علم ايشان حضورى است يا حصولى؟ به تعبير ديگر آيا علم ايشان به امور و اشياء، چنانكه برخى از متكلمين معتقدند، بالقوه است به نحوى كه اذا شاءوا علموا، يا علم ايشان فعلى است؟ مؤلف براى بحث از علم امامان معصوم ابتدا ديدگاه قرآن كريم را درباره علم غيب يادآور مى‌شود. اين آيات سه دسته هستند: 1. آياتى كه علم به غيب را منحصر در خداوند معرفى مى‌كند. 2. آياتى كه علم به غيب را از انبياء عظام و نبى مكرم اسلام(ص) نفى مى‌كند. 3. آياتى كه بر افاضه علم غيب از جانب خداوند به انبياء الهى دلالت دارد. پس از بيان اين آيات مؤلف به بحث از علم غيب امامان معصوم پرداخته و به آياتى در اين زمينه استناد مى‌كند و در آغاز اين نكته را يادآور مى‌شود كه ما مدعى نيستيم كه آيات صراحتا بر علم غيب امامان با استناد به فيض الهى دلالت دارند، بلكه معتقديم كه از اين آيات استفاده مى‌شود، كسانى كه راهبران جامعه اسلامى و حاكم بر مقدرات مسلمانان هستند حتما بايد مويد به تاييدات غيبى الهى باشند و در اداره امور مسلمانان به علم غيبى كه خداوند به ايشان افاضه مى‌كند تكيه و اعتماد كنند. در ادامه به بررسى آيات و رواياتى كه به نفى علم به غيب از انبياء تصريح دارد پرداخته و رواياتى را نيز كه از ائمه عليهم‌السلام درباره نفى علم به غيب از خودشان وارد شده، مورد بررسى قرار مى دهد. بخش چهارم كه در واقع ادامه بخش سوم است به نقد و بررسى كتاب «شهيد جاويد» اختصاص يافته و موضوع علم و آگاهى امام حسين(ع) به واقعه كربلا و به اسارت رفتن خاندان حضرت را مورد بررسى قرار مى‌دهد. در اين بخش مؤلف به سه اشتباه اساسى مؤلف كتاب شهيد جاويد اشاره كرده و به آنها پاسخ مى‌گويد. اين سه اشتباه عبارتند از: 1. انكار علم و آگاهى امام به شهادت خويش در اثر اين قيام. 2. متضرر شدن اسلام و مسلمين در اثر حادثه كربلا و شهادت امام حسين(ع). 3. ادعاى اين كه قيام و انقلاب امام حسين فقط به منظور حفظ نفس صورت پذيرفته نه بر پايى حكومت اسلامى.

کتاب المسلک فی اصول الدین و الرسالة الماتعیة مهم‌ترین اثر محقق حلی است که در علم کلام نگاشته است. مطالب کتاب به طور کلی به چهار قسمت اصلی تقسیم می‌شوند که مولف آن‌ها را با تعبیر النظر الاول و... بیان نموده است. هر یک از ابواب به فصولی تقسیم می‌شوند: ← توحید در این بخش مولف مباحث مربوط به توحید را مورد بررسی قرار می‌دهد. او تمام مباحث توحید را در سه فصل که عبارتند از: اثبات علم به صانع، صفات ثبوتیه حضرت حق و صفات سلبیه خداوند بیان می‌کند. او برای اثبات صانع به برهان حدوث استناد کرده و صفات ثبوتیه را به دو قسم تقسیم می‌نماید که عبارتند از صفات ذات و صفات اضافه و از تک تک آن‌ها بحث می‌کند. ← افعال خدا در این باب به مباحث زیر پرداخته شده است: افعال خداوند، افعال انسان، حسن و قبح عقلی و این که خداوند فعل قبیح انجام نمی‌دهد. او بخشی از مباحث را به عنوان فروع مباحث عدل مطرح کرده است که عبارتند از: تکلیف، الطاف، الام و اعواض، آجال و ارزاق و اسعار، وعده و وعید مولف مباحث مربوط به معاد را در همین جا مطرح می‌کند. ← نبوت مولف مباحث مربوط به نبوت را در سه فصل بیان می‌کند. او در فصل اول از این باب نبوت را تعریف کرده و در فصل دوم صفات نبی را بیان می‌نماید. در فصل سوم آنچه را که می‌تواند بر صدق مدعای پیامبر دلالت کند، بیان می‌کند و معجزات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را شرح می‌دهد. ← امامت این بخش از سه فصل تشکیل یافته که عبارتند از: بیان حقیقت امامت و اثبات وجوب آن، صفات امام و راه شناخت امام. مولف در ذیل فصل سوم چهار مقصد بیان کرده و در آن‌ها اثبات می‌کند که امام بعد از نبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم حضرت امیرالمومنین علیه‌السّلام می‌باشد. او هم چنین ادله‌ای که بر امامت ابوبکر از طرف اهل تسنن اقامه شده است را ابطال می‌کند و اثبات می‌کند که امیرالمومنین علیه‌السّلام افضل بوده و افضلیت ابوبکر را نفی می‌کند. او در مقصد دیگری امامت هر یک از ائمه اثنی عشری را اثبات می‌کند. در مقصد سوم به مباحث مربوط به غیبت می‌پردازد؛ مثل علت غیبت حضرت حجة عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، اثبات ولادت آن حضرت و رفع استبعاد از طول عمر آن حضرت. مولف در مقصد چهارم، از مباحث امامت مجموعه مباحثی که با امامت مرتبط هستند را بیان می‌کند. از آن جمله اثبات عصمت ملائکة، اثبات عصمت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، حکم کسی که بر امیرالمومنین علیه‌السّلام خروج کند، افضلیت انبیاء از ملائکه.

کتاب " الغلوّ و الفرق الباطنیة (محاضرات الشيخ محمد السند البحراني)" اثری از حسن الكاشاني و الشيخ مجتبى الاسكندري می باشد. این کتاب، تحقیقی درباره ماهیت «غلوّ» و مصادیق آن است. در این پژوهش سعی شده است انواع افراط‌هایی كه برخی از فرقه‌های مسلمان در زمینه عقاید دینی خویش انجام می‌دهند مورد شناسایی قرار گرفته و مصادیق غلو در آن‌ها بررسی گردد. نگارنده نخست به بحث درباره حجیّت علمی كتاب و سنّت پرداخته و ضرورت تعقل و نگرش عقلانی نسبت به مسایل دینی را گوشزد نموده است. آن‌گاه به معرفی اوصاف اهل‌بیت (علیهم السلام) پرداخته و مصادیق غلوّ در مورد آنان را بیان كرده و افشای اسرار اهل‌بیت (علیهم السلام) را حتی در صورت صحت ادعاهای صورت گرفته در مورد آنان امری مذموم ارزیابی نموده است. وی به لزوم تحقیق در صحت روایات صادرشده در مورد اوصاف اهل‌بیت (علیهم السلام) نیز تأكید كرده و معانی مختلف كذب و انواع غلوّ و روش غالیان را بررسی نموده است."

«اوصاف المهدی علیه السلام در بيان اسامى، القاب، اوصاف و كنيه‌ هاى امام زمان علیه السلام» اثر احمد سعيدى، معرفى، ترجمه و توضيح مجموعه‌ اى گسترده از نام‌ ها، القاب و كنيه‌ هاى حضرت مهدى (عج) مى‌ باشد كه به زبان فارسى و در سال 1358 ش تدوين گرديده است. مقدمه مؤلف در بيان چند نكته پيرامون كتاب، آغازگر مباحث بوده و مطالب بر پايه روايات، ادعيه و زيارت و از منابع كهن تهيه گريده است. در اين مجموعه، پانصد و ده لقب و اسم به ترتيب حروف الفبا، براى آن حضرت شناسايى شده و معنا و مفهوم آن مشخص گرديده است. برخى از اين اسامى و القاب، نام‌ هايى است كه پيامبر (ص) و امامان معصوم (ع) براى امام زمان (عج) انتخاب كرده‌ اند و برخى را ديگران، چه از علماى شيعه و يا عامه، حتى برخى پيروان ساير مذاهب و مكاتب و حتى كسانى كه پيرو هيچ دين و آئينى نيستند. اسامى و القاب ذكر شده مى‌ توان به: تِلاد نِعَم، ثار الله، جَوار الكنس، حاشر، خسرو، ديّان، ذوالحلم، ركن الانام، زند افريس، سديد، شماطيل، صمصام منتقم، ضرغامه، طامس، ظَهر، عماد، غاشيه، فيذموا، قابض، كوكما، لنديطارا، مجلى، نازح، واقيذ، هادِم الشرك، يمين و... اشاره كرد.

«عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الآیات و الاخبار و الاقوال» نوشته شیخ عبدالله بحرانی اصفهانی است، که توسط محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی تحقیق شده و درباره حضرت زهرا علیها السّلام تا امام جواد علیه‌ السّلام می‌ باشد. مؤلف در این اثر در صدد جمع آوری روایات مختلف زندگی و مناقب آن حضرت بوده و با تدوین این مجموعه خواسته است تکمله و استدراکی بر کتاب بحار الانوار تنظیم کند. وی تلاش کرده مواردی را که مرحوم مجلسی در بحار نیاورده است ارائه کند. ضمن اینکه فصل بندی عوالم، ریزتر و عناوین آن جزئی تر است. منابع این کتاب همانند منابع بحار بسیار متنوع و گسترده است اعم از منابع شیعه و سنی. مؤلف پس از ذکر منبع هر خبر، با بیان سلسله سند، آن را آورده است. در این اثر تحلیل و ارزیابی اخبار یا اظهار نظری از سوی مؤلف دیده نمی‌ شود. در لابلای ابواب کتاب و پس از اتمام هر باب هم مستدرکاتی توسط محمدباقر موسوی موحد ابطحی افزوده شده است. جلد 19 این کتاب به بررسی زندگی امام باقر امام پنجم شیعیان از تولد آن حضرت تا شهادت می پردازد.

کتاب «الامام علي الهادی علیه السلام مع مروق القصر و قضاة العصر (سیرة و بحث و تحلیل)» نوشته کامل سلیمان، درباره تاریخ زندگی امام هادی (ع) می باشد.

کتاب «حیاة الإمام موسی بن جعفر علیه السلام» نوشته باقرشریف قرشی درباره زندگینامه امام هفتم، موسی بن جعفر علیه السلام می باشد.