مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

این پروژه ی تحقیقاتی با عنوان « نقش زن در ادیان الهی اسلام ، یهود و مسیحیت » با مراجعه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر دینی به بررسی نقش زن در ادیان توحیدی خصوصاً دین اسلام ، یهود و مسیحیت می پردازد . و نقش زن را از دیدگاه ادیان مذکور مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد . برای تحلیل و پژوهش موضوع فوق الذکر اهداف جزئی زیر انتخاب و طراحی گردید : زن از دیدگاه ادیان اسلام ، یهود و مسیحیت چه جایگاهی دارد ؟ حقوق زن در این ادیان چیست ؟ نقش زن در فعالیتهای اجتماعی سیاسی از منظر اسلام ، یهود و مسیحیت چیست ؟ جایگاه زن در رسالت انبیای بزرگ الهی چیست ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود ، روش تحقیقی توصیفی – تحلیلی برای موضوع انتخاب و از فن فیش برداری برای جمع آوری مطالب استفاده شده است . پس از تجزیه و تحلیل یافته ها در فصل چهارم نتایج ذیل حاصل گردید : 1- در مورد آفرینش زن بین ادیان اسلام ، یهود و مسیحیت با هم اختلاف است و بهترین دیدگاه را در این زمینه ، و همچنین در زمینه جایگاه زن را اسلام دارا می باشد و جایگاه زن را به اندازة جایگاه مرد بالا می برد و او را از پوچی و نیستی بالا کشید . 2- در مورد حقوق زن بعد از بررسی به این نتیجه رسیدیم که در تمامی این ادیان بحث از حقوق زن شده است ولی هیچ دینی به مانند اسلام از حقوق زن دفاع نکرده و حقوق او را محترم نشمرده است 3- با بررسی که در فعالیتهای زن به عمل آور به این نتیجه رسیدیم که زن نیز همراه مرد و همدوش او در جامعه فعالیت می کند و اجتماع را با کمک مرد می سازد 4- زنان نقشهای بسیار مهمی در زندگی انبیاء داشته اند وآنها را در رسیدن به اهداف متعالی که داشته اند یاری رسانده اند و این امر مختص به تمام دورانها می باشد . با وجود تلاش فراوان برای بهتر کردن این پژوهش ولی در طی تحقیق ، محقق با کمبودهای چون عدم دسترسی آسان به کتابخانه و کمبود منابع پژوهشی روبرو بوده است . بر این اساس پیشنهاد می شود هر کدام از بخشهای این تحقیق به طور جداگانه و موشکافانه تر مورد کاووش و بررسی قرار گیرد .

«فرهنگ» و «تهاجم فرهنگی» دو مقوله به هم پیوسته و ملازم یکدیگرند که لازمه شناخت یکی، آشکار شدن ماهیت دیگری است.ایمان به مبدأ و معاد به صورت باورهای اصیل دینی، و پیروی از قرآن و رسول به صورت الگوی ارزش های حقیقی و انفاق که احسان و رفتار نیک است. از جلوه های متعدّد فرهنگ راستین اسلام به شمار می روند.در برابر این فرهنگ، فرهنگ مهاجمی شکل می گیرد که در صدد تخریب باورهای درست، محدود کردن نفوذ و گسترش ارزش های الهی و تحمیل رفتارهای ناشایست است. این فرهنگ مهاجم، دارای ریشه ها و زیربناهای روحی و روانی است که تکبّر و طغیان از جمله این ریشه ها برای شکل گیری فرهنگ ضدّدینی و طاغوتی است.عوامل اصلی هجوم فرهنگی، طبق بیان قرآن، شیاطین انس و جن هستند که در تعامل با یک دیگر، هدف مشترکی را که همانا نابود کردن فرهنگ اسلام است، پی می گیرند. یهود، با تبعیّت از شیاطین جنّی (و اتّبعوا ما تتلوا الشیاطین)،هر آن چه از سوی طاغوت دهر (شیطان و به گمان آن ها اللّه) به ایشان عرضه می شود، باور کرده، نیک میپندارند و بدان عمل میکنند و در یک کلمه، او را میپرستند (و عبد الطاغوت). بر این اساس، آن ها در جایگاه کارگزار تهاجم فرهنگی، عامل واسطه ای بوده و در واقع گوش به فرمان قوم دیگرند. (سماعون للکذب سماعون لقوم آخرین). به طور خلاصه، آن چه ما در فرهنگ یهود از باورها، ارزش ها و رفتارها ملاحظه می کنیم، در حقیقت نوعی تحوّل سرطانی است که از طریق طاغوت دهر به آن ها تزریق شده تا برای تهاجم به فرهنگ راستین اسلام آماده شوند. (ان الشیاطین لیوحون الی اولیاءهم لیجادلوکم).این رساله که در چهار فصل تنظیم شده، به بررسی و تبیین موضوع مذکور پرداخته است.

در رساله حاضر طی شش فصل اسرائیلیات یا منقولات یهود در تفسیر قرآن کریم بررسی شده است. عنوان های این فصل ها به این قرار است: فصل اوّل، دانش تفسیر، روشها و منابع، ویژگیها و ضعفها؛ فصل دوم، رابطه قرآن با کتابهای آسمانی پیشین؛ فصل سوم، اسرائیلیات، پیدایش، زمینه ها و انگیزه ها؛ فصل چهارم، شناسایی عناصر و چهره های پدیدآورنده اسرائیلیات؛ فصل پنجم، نقد و بررسی دلایل پذیرش یا عدم پذیرش روایات اهل کتاب؛ فصل ششم، نقد و بررسی اسرائیلیات در تفاسیر (با تأکید بر آرا و نظریات برخی از مفسران اهل سنت و شیعه).

«فیلون اسکندرانی» را می‌توان اولین فیلسوفی برشمرد که تلاش کرد، تا دین و فلسفه را بدون اینکه یکی را رد و دیگری را اثبات نماید با یکدیگر بیامیزد. این رساله در پی آن است که ترجمه‌ای روان و وفادار به متن، از سه بخش کتاب «Philo: Foundations of Religious Philosophy in Judaism, Christianity, and Islam» نوشته‌ی H. A. Wolfson، پژوهشگر و فیلون‌شناس معاصر، ارائه نماید. وی در این سه بخش ضمن معرفی آراء و اندیشه‌های فیلون پیرامون «معرفت و نبوت»، «براهین وجود خداوند» و «شناخت ناپذیری خداوند و گزاره هایمربوط به خداوند»، به بیان تأثیرات اندیشه فیلون در فلاسفه یهودی، مسیحی و مسلمان پس از خود پرداخته است. در این پژوهش ضمن ترجمه بخشی از کتاب، به معرفی فیلون، اندیشه و آثار وی پرداخته و شمائی کلی از بخش ترجمه شده اثر، نویسنده و آثار او ترسیم شده است.کلید واژه:فیلون، شناخت ناپذیری، براهین وجود، معرفت، نبوت، خداوند

رساله حاضر تحقیقی است ناچیز پیرامون یکی از عقاید شیعه بنام رجعت که در گذر ایام گرد غفلت و نسیان بر آن نشسته، و به سبب بعضی عوامل که بخشی از آن در این رساله ذکر شده، آنچنان که لازم بود مورد توجه و عنایت قرار نگرفته است . هدف از این رساله حل بسیاری از آیات و روایاتی است که در این باب وارد شده و یا لااقل ممکن است مربوط به این بحث باشد و نیز توجه به بعضی ادیان دیگر در این که آیات آنان نیز به چنین سرانجامی معتقدند یا خیر؟ رجعت در شیعه عبارت از اعتقاد به این است که ائمه (ع) و خوبان خوب و بدان بد از مردم پس از مرگ دوباره برمی‌گردند و خوبان شاهد برپایی عدل و داد، و بدان گرفتار بخشی از عذاب الهی می‌شوند و کتاب و سنت و اجماع و عقل به عنوان ادله 4 گانه بر اثبات این امر اقامه شده است . و نیز شبهاتی در این باب مطرح کرده‌اند که در این رساله قسمتی از آن مطرح شده و بدان جواب داده شده است . و در آن قسمت آخر به آخرالزمان در دین یهود و مسیح پرداخته شده و قسمتی از نقاط اشتراک و افتراق آن با رجعت در شیعه مطرح شده است . و در پایان نتیجه می‌گیریم که با اندکی اختلاف در اکثر ادیان الهی، نوید به پایانی خوش برای جهان و صالحان از مردم آمده است که در آن هنگام خوبان پس از زنده شدن بخشی از وعده‌های حقه الهی را درک خواهند کرد. و در این میان اهل تسنن با این عقیده مخالفند.

موضوع تحقیق پیرامونشاخصه های جامعه اخلاقی در اسلام و مسیحیت است ؛ که در آن، ارزش های اخلاقی در حوزه رابطه انسان با انسان های دیگر ارزیابی می شود. شاخصه هایی که وجود یا عدم آنها در هر جامعه ای ، اخلاق آن جامعه را، به سوی تعالی یا سقوط اخلاقی سوق می دهد. تلاش این نوشتار ، تطبیق اخلاق متن با اخلاق جامعه مطلوب، و استحصال مهمترین شاخصه های چنین جامعه ای است.ساختار بحث، بر دو محورمبانی اخلاق و شاخصه های جامعه اخلاقی، در دو دین اسلام و مسیحیت می پردازد. محور اول به تشریحعلل و عوامل ارزشهای اخلاقی و لایه های اخلاقی و راهکارهای اخلاقی مشترک، در قرآن و کتاب مقدس می پردازد. عوامل مشترک ارزشهای اخلاقی ؛ به معرفت و محبت و ایمان ، و در بخش لایه های اخلاقی ؛ به اخلاق بندگی، اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی و اخلاق زیستی و در بخش راهکارهای اخلاقی؛ به التفات به حضور و نظارت خدا ، باطن گرایی، آخرت گرایی، و پرهیز از عوامل انحطاط و سقوط اخلاقی اشاره خواهیم کرد.با تکیه و توجه به این مبانی ، در فصل بعد وارد محور اصلی تحقیق می شویم ، که شامل شاخصه های جامعه اخلاقی در متن قرآن و کتاب مقدس است. مانند خدامحوری، امربه معروف ونهی از منکر ، رعایت حقوق ،مدارا ، اخوت ، عفت عمومی، عدالت اجتماعی، آداب اجتماعیمی باشد. و با تحلیل و مقایسه محتوایی و تطبیقی و کمی و کیفی هر شاخص به این نتیجه رسیدیم که ؛ دین اسلام و مسیحیت، شاخصه های اخلاقی همسووهمگرادر این زمینه ها دارند. و این خود ، برای رسیدن به یک اجماع و گفتمان اخلاقی واحد در جامعه اخلاقی ادیان ابراهیمی کافی خواهد بود. روش تحقیق در این پژوهش ، تحلیل محتوایی و تبیینی بوده است که به صورت دقیق و موشکافانه آیه به آیهقرآن و متون عهدین، با تدبر و تامل در معانی آن به صورت مستقیم و غیر مستقیم به مشترکاتی در حوزه ی ارزشهای اجتماعی ادیان می پردازد . و در تحلیل محتوایی از تفسیر مدرن استفاده نشده است؛ و ملاک تفسیر سنتی از محتوی بوده است. پیشنهاد تحقیق می توان این باشد که بهترین گزینه برای گفتگوی ادیانابراهیمی ، تکیه به شاخصه های مشترک اخلاقی در متون مقدس می باشد.

موضوع آخرت‌شناسی در اسلام مخصوصاً نهج‌البلاغه و دین یهود از جایگاه ویژه و موقعیت ممتازی برخوردار است.در این تألیف به کمک خدا سعی کرده‌ام به شناخت آخرت از دیدگاه درخشان‌ترین و برجسته‌ترین چهره اسلامی بعد از پیامبر اسلام یعنی علی‌بن ابیطالب و مقایسه آن با دین یهود بپردازم. سعی کرده‌ام با توصیه اساتید محترم، آراء و نظریات بیان شده با مراجعه به منابع قدیمی تاریخی ارائه شود و حالت تطبیق با دین یهود داشته باشد.امام علی(ع) در خطبه‌ها و سخنان خود به آخرت و به ضرورت موضوع آخرت و شناخت ویژگی‌های آن بسیار زیاد توجه داشته‌اند و همچنین به بررسی تک تک جزئیات آن پرداخته‌اند. اما دانشمندان و متفکران دین یهود که بازآراء و نظراتشان با همدیگر اختلاف دارد، سعی کرده‌اند به قدر وسع گره‌ای از کار فروبسته این مسأله بگشایند و به این پرسش مهم و سرنوشت ساز پاسخ دهند که آیا واقعاً از پس امروز، فردایی در کار هست یا نه؟ هر چند اعتقاد به این مسأله یکی از اصول عقاید دین آنهاست اما نسبت به دین اسلام، از جزئیات کمتری برخوردار است.

در تحقیق حاضر سعی شده توضیحاتی درباره وضع اقلیمی، آداب و رسوم و پیشینه مذهبی در جزیره العرب و دول همسایه آن، ایران و روم و تأثیر این دو امپراتوری در نفوذ آیین یهود و نصاری بر باورهای مذهبی ساکنان جزیره العرب قبل و بعد از ظهور اسلام پرداخته شود. همچنین ریشه یابی چگونگی نفوذ و اشاعه باورها، عقاید، افسانه ها و خرافات آیین یهود و نصاری در بین تازه مسلمانان و خلفا و دستگاه های حکومتی مسلمانان تا دوره اول عباسیان (333هـ ق) مورد بررسی قرار گیرد. اهداف: بررسی عوامل بوجود آورنده افکار و اندیشه های دو مذهب یهود و نصاری و تأثیر آن در جزیره العرب بعد از ظهور اسلام بر عقاید مذهبی اعراب تازه مسلمان، همچنین شناخت و آگاهی از میزان و چگونگی رسوخ اسرائیلیات بر فِرق اسلامی به ویژه فقره اشاعره.روش پژوهش: توصیفی، تحلیلی است.نتیجه کلی: بعد از ظهور اسلام و پذیرفته شدن آن از سوی اعراب ساکن جزیره العرب به میران قابل توجهی از اقتدار و قدرت علما و دانشمندان و پیروان دو آیین یهود و نصاری ساکن در جزیره العرب کاسته شد. در پی آن وضعیت معیشتی و اقتصادی آنان نیز دستخوش نابسامانی گردید. به همین دلیل آنها دست به مبارزه بر ضد اسلام زدند. علما و دانشمندان آنها با تظاهر به اسلام آوردن وارد جوامع علمی و حکومتی مسلمان شده و در پی کسب قدرت از دست رفته خود شروع به تبلیغ باورها و خرافات خود در قالب احادیث در بین نومسلمانان و حکومت های تازه مسلمان نمودند و با استفاده از ناآگاهی بعضی از خلفا، به جعل احادیث و رواج اسرائیلیات درمیان مسلمانان پرداخته و در نتیجه تفرقه انداختن در بین مسلمانان و فرقه های مختلفی که بعد از فوت پیامبر(ص) به وجود آمد، نقش بسزایی ایفا کردند. از جمله فرقه اشاعره که در آراء کلامی و عقاید دینی آنان در بسیاری موارد نفوذ اسرائیلیات و آیات انجیل و تورات قابل تأمل است.

چکیده گناه نخستین بنا به آموزه‌های ادیان ابراهیمی، عملی بود که انجام آن باعث شد، آدم و حوا از بهشت رانده شوند و به زمین هبوط کنند. نگاه ادیان ابراهیمی به مسئله آفرینش انسان و سرگذشت او دربهشت نگاهی متفاوت از هم است. «داستان سقوط در سفرپیدایش چگونگی ورودگناه ومرگ رابه جهانی که به وسیله یک خدای بی نهایت خلق شده بود توضیح می دهد. گناه و نافرمانی آغازین آدم وحوا درمیان دو روایت «سکونت آدم وهمسرش در باغ بهشت» و«رانده شدن آنها ازبهشت» جای دارد. پس از پولس، آگوستین اولین کسی بود که تعریف دقیقی از این آموزه ارائه داد. چگونگی خلّقت انسان گناه، هبوط و یا سقوط او در تورات و همچنین در قرآن مجید آمده است. درتورات که بافت یک کتاب تاریخی را دارد، ماجرای خلقت انسان و حوادث بعد از آن که سرآغاز تاریخ حیات انسان بر روی زمین است، تنها در یک جا این ماجرا بیان شده است. اما چون قرآن مجّید، فقط برای پند گرفتن وعبرت آموزی حوادث تاریخی را نقل می‌کند، ماجرای خلقت انسان درآن به صورت پراکنده ودر جاهای مختلف بیان شده است.« مطالعه ماجرای خلقت انسان وگناه او و رانده شدنش در تورات و قرآن کریم از این جهت دارای اهمیّت است و ضرورت دارد که زیر ساخت انسان شناسی سه دین بزرگ از ادیان ابراهیمی، یعنی یهودیّت، مسیّحیت و تشکیل مـی‌دهد». ماجرای رانده شدن آدم و حوّا از بهشت و علّت آن، مورد قبول سه دین بزرگ اسلام، مسیّحیت و یهود می‌باشد ولی آنچه که حائز اهمیّت است، وجود تفاوت اساسی در دلیل رانده شدن و چگونگی نقل ماجراست؛ مسیّحیت معتقد است که همه انسانها با گناه آدم و حوا گناهکار شدند و این گناه همیشه در ذات و درفطرت آنها است، و در این موردعبارت گناه نخستین را به کار می‌برند. دین یهودیّت مسئله گناه نخستین را قبول ندارد و معتقّد به ارثی بودن گناه آدم و حوا نیست. اسلام هم حتّی با آنکه قرآن ذکر واقعه‌ی سقوط آدم را می آورد، با این وجود از جهت اعتقادی اندیشه گناه نخستین را به عنوان مبدأ تعیین سرنوشت آدمی قبول ندارد. در این رساله تلاش می‌شود به بررسی دیدگاههای مختلف هریک از ادیان ابراهیمی نسبت به آموزه گناه نخستین پرداخته شود و نگرش هریک ازآنها با توجه به این آموزه به زن «حوا» مورد بررسی بیشتری قرارگرفته شود و تفاوت وشباهتهای این سه دین دراین ماجرا مورد بررسی بیشتری واقع شود. همچنین این رساله تلاس می‌کند از درخت ممنوعه و ماهیّت واقعی آن پرده بردارد و این حقیقّت را روشن کند، آیا همان طوری که عهدین عقیده دارد حوا باعث سقوط آدم و اخراج او از بهشت شد؟و اوبه عنوان یک زن دارای سرشت شیطانی است؟ ازطرفی این رساله برآن است که روشن کند که همه انسانها با فطرت پاک به دنیا می آیند و برخلاف عقیده‌ی مسیحیان آنها باگناه آدم و حوا آلوده نشده اند. همچنین نظر اسلام را در مورد گناه آدم بیان کند که برای آدم وحوا مجازاتی درکارنبوده واگر به زمین آمدند، به دلیل آن بود که با خوردن از میوه‌ی ممنوعه تغییراتی دربدن آنها به وجود آمده بود که مناسب زندگی در آن نشئه نبودند و باید به زمین می‌آمدند. این رساله تلاش می کند با مطرح کردن عصمت آدم، او را از این اعتقاد که آدم، گناه به معنای واقعی انجام داده مبّرا سازد. عناصراصلی داستان گناه آدم وحوا عبارتند از: ساختار مکانی: باغ بهشت، باغ عدن، درخت زندگی: «حیات » جاودانگی«شجره خلد»، درخت شناخت نیک از بد، میوه ی ممنوعه،گندم ونان. ساختار زمانی: اندکی پس از آغاز آفرینش، زمان بی آغاز و ازلی. شخصیت ها: خداوند توانا، فرشتگان، آدم وحوا، ابلیس رخدادها: آفرینش انسان، رویاندن دودرخت دانش وزندگی، ورود آدم وحوا درباغ بهشت، فرمان خداوند، فریبکاری ابلیس، گناه، توبه و راندن آدم وحوا ازبهشت» اینها ازمهمترین عناصر داستان گناه آدم وحوا هستند، که در این رساله به تمام این عناصر و تفاوت وشباهت هایی که دراین سه دین در رابطه با آنها وجود دارد پرداخته خواهد شد.

از صفات بارز قوم یهود این است که خود را از دیگر اقوام بالاتر دانسته ، عزت را مخصوص خود می دانند . در پایان نامه کنونی با بررسی هایی انجام شده به این نتیجه رسیدیم که از دیدگاه قرآن و عهدین (کتابهای مقدس یهودیان و مسیحیان)قوم یهود نه تنها قومی عزیز نبوده است بلکه همواره قومی ذلیل بوده وعلل آن : قتل انبیا الهی ، کفر به خدایتعالی و انبیا الهی،عصیان اوامر الهیبوده است که اینها زمینه ساز ذلت قوم یهود بودند در پایان نامه حاضر عوامل ذلت یهود از منابع اسلامی وعهدین مورد بررسی قرار گرفته است در قسمت قتل انبیا به نحوه برخورد بنی اسرائیل با انبیا ئی چون موسی،عیسی، ارمیا ، حزقیال ، اشعیا ورسول بزرگوار اسلام وسایر انبیا الهی پرداخته شده در مورد کفر یهود وعصیان امر الهی به بت پرستی یهود ،کفران نعمت های الهی و نافرمانی از ده فرمان پرداخته شده است.