مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله هبوط حضرت آدم (ع) به عنوان یک موضوع مشترک دربین ادیان ابراهیمی ودرکتب الهی ومقدس با اشکال وبیان مختلف مطرح گردیده است .اگرچه سه دین اسلام ،یهود ومسیح اصل هبوط حضرت آدم (ع) وخوردن او ازمیوه درخت ممنوعه را پذیرفته اند ،لیکن دربرخی از جزئیات آن اختلاف نظر وجود دارد. دراین تحقیق بصورت تطبیقی به بیان وجوه اشتراک واختلافات پرداخته است . دردین اسلام واژه هبوط به معنی نزول مقام حضرت آدم (ع) تعریف شده وبه سبب خوردن ازمیوه درخت ممنوعه از مکانی که به بهشت تشبیه شده خارج گردیده ، زیرا دیگراو مناسب با آن نشئه از زندگی نبود وعیوب بر آنها آشکار گشت .دردین یهود وآموزه های دینی درکتب عهد قدیم هبوط به معنای اخراج حضرت آدم (ع) از مکان اولیه با تغییر درذات وسرشت او که نتیجه گناه حضرت آدم (ع) بود توصیف شده است .دودرخت درکار بوده یکی درخت معرفت ودیگری درخت حیات . انسان باخوردن از میوه درخت به درجه ای از شناخت ومعرفت رسیده است.دردین مسیح وآموزه های دینی درکتب عهد جدید ، هبوط به زمین مجازات حضرت آدم(ع) وحوا(ع) بود. آنان به دلیل گناه نخستین به زمین طرد شدند وگناه حضرت آدم (ع)وحوا(ع) به نسلهای بعد از او به ارث رسیده وانسانها باذات وسرشت گناه آلود متولد شده است ، بنابراین انسان نمی تواند خودش رانجات دهد ، حضرت مسیح (ع) با قربانی کردن خود انسان رانجات می دهد.نتیجه این نوشتار آنست که انسان با خوردن میوه درخت ممنوعه نتنها سقوط نکرد بلکه باعث شناخت ومعرفتی گشت که اورا به مقامی والا هدایت ورهنمون می نماید.

در این نوشتار سعی گردیده مسئله ی توبه و اعتراف به گناه با دیدگاهی تطبیقی بررسی گردد و نظرات دو دین پرطرفدار جهان ادیان یعنی اسلام ومسیحیت، مورد واکاوی قرار گیرد. با توجه به اینکه سخن گفتن از توبه، با خود مقوله ی گناه و آمرزش را در پی خواهد داشت، لذا بحث بر حول سه محور اصلی گناه، توبه و اعتراف به گناه و غفران و آمرزش از دیدگاه دو دین اسلام و مسیحیت که سه فصل این نوشتار را تشکیل می دهد، گردش خواهد داشت. در فصل اول به نقل داستان حضرت آدم (ع) و اخراج وی از بهشت، با توجه به متن قرآن و کتاب مقدس پرداخته شده و مسئله ی مورثی بودن گناه حضرت آدم (ع) هسته ی اصلی این فصل را تشکیل می دهد. یک مسیحی با غسل تعمید از اثرات گناه مورثی رها می شود و توبه نیز راه کاری است برای گناهانی که بعد غسل تعمید انجام می شود. توبه و اعتراف به گناه در کلیسا و نزد کشیش انجام می شود و به آمرزش گناهان می پردازد و از آن جایی که کشیش در جایگاه خداوند می نشیند، از نظر اسلام این امر مردود می باشد. فصل دوم از مراسم اعتراف به گناه در مسیحیت و قدرت گناه بخشی کشیش و دلایل آن از یک طرف و نقد آن با توجه به مستندات مسیحیان و اسلام، سخن می گوید. ولایت و خطاناپذیری پاپ و دلایل آن و چگونگی مراسم اعتراف گیری در کلیسا، از جمله موارد مهم این فصل است که به تصویر کشیده می شود. هر فرد توبه کننده ای چشم امید به آمرزش الهی و نجات از گناه دارد. بن مایه اصلی نجات و سعادت در مسیحیت مسئله ایست به نام فیض که سرمنشا آن ماجرای تصلیب حضرت عیسی (ع) و کفاره شدن وی به جای گناهان بشریت است. فصل سوم به واکاوی این امر تکیه دارد و نظر قرآن در مورد رابطه ی ایمان و عمل که ارتباط مستقیم با مسئله ی فیض دارد، در لباس نقد، ایفای نقش می کند.

یکی از ویژگی های مشترک در دین اسلام و یهود موضوع عرش می باشد که در این تحقیق به شناخت و تشابهات و تفاوت آن در این دو دین می پردازیم. در عرفان اسلامی موضوع عرش، بسیار دقیق در آموزه های قرآنی روشن گردیده است و دیدگاه برخی از بزرگان صوفیه درباره عرش بدانجا رسید که عرش را قلب مومن می دانند و استوای الهی را بر این عرش حضور خداوند در دل مومن می انگارند و قلب انسان کامل را عرش الرحمن معرفی می کنند. عرفان مرکبه (عرفان عرشی) قدیمی ترین نوع عرفان بوده است که روح برای بازگشت به اصل خدایی باید از هفت آسمان یا هفت قصر یا هفت فلک عبور کند که نهایتا شهود خداوند بر عشر یا «ارابه» می انجامد. سالک در جستجوی خدا مانند شاهد درگاه شاهانه باید از راه ها و تالارهای باشکوه عبور کند تا به شهود عرش الهی نایل شود. کسی که مشتاق ورود به عرش و قصرهای ملائکه است می بایست روزهای متوالی روزه دار باشد و سرش را بین دو زانو قرار دهد، و مزمورات و ادعیه روحانی و سروده های ربانی تلاوت کند و در عرفان یهود توصیف انسان وار پروردگار در آن بسیار مشهود است.

مسلمانان، مسیحیان و یهودیان همگی در این که تورات نام کتابی وحیانی است که خدا بر حضرت موسی7 وحی کرده است اتفاق نظر دارند. اما در مورد این که انجیل به مجموعه وحی های نازل شده بر حضرت عیسی7 گفته می شود، بین مسلمانان و مسیحیان اختلاف نظر اساسی وجود دارد. قرآن کریم بارها انجیل را در ردیف تورات و قرآن آورده و این بدان معناست که شأن انجیل در دین مسیحیت همان شأن قرآن در اسلام و تورات در یهودیت است. اما مسیحیان از اساس منکر آن هستند که عیسی هم‌چون یک پیامبر، کتابی به نام انجیل داشته است. آن‌ها معتقدند که گناه اولیه آدم باعث سلب حیات جاوید از آدم و بنی آدم شد. بر این اساس، «انجیل» از دیدگاه الهیدانان مسیحی، مژده به بازگشت حیات جاوید به انسان است که از طریق تجسّد، تصلیب و رستاخیز عیسی مسیح و ایمان بدان حاصل شده است. این پایان نامه در صدد اثبات این مطلب است که آن‌چه امروزه در میان مسیحیان به انجیل نامبردار است امری کاملاً الهیاتی است و به عکس، انجیل مطابق با اصطلاح قرآن با متون اولیه مسیحیان سازگاری بیشتری دارد. این امر با تحلیل آیات عهد جدید که این اصطلاح در آن به کار رفته به اثبات رسیده است.کلید واژه ها: انجیل قرآنی، انجیل مسیحی، اناجیل اربعه، عهد جدید و انجیل، مفسران و انجیل

«ملكوت»، از واژه هايي است كه هم در قرآن و هم در اناجيل به كار رفته است. در اسلام، تفاسير متعددي از «ملكوت» به چشم مي خورد. تفاسيري مانند پادشاهي عظيم، عرش، عجايب آسمان‏ها و زمين، خزائن. در اين ميان، ملكوت همواره در تفاسير عرفاني قرآن كريم، عالمي ماورايي و باطن عالم است. شهود آن، با شناخت اسماء فعل الهي و شناخت توحيد همراه است. وصول به آن، با اعمال ارادي، فيض و هدايت به امر پروردگار ممكن است. همچنين وصول به ملكوت، با تغيير درجات نفس منطبق بر مراتب وجود همراه است. در حوزة مسيحيت نيز تفاسير متعددي از ملكوت، مانند پادشاهي مسيح در آخرالزمان و پادشاهي خدا ارائه شده است. اما در عرفان مسيحيت شرقي، «ملكوت» امري دروني است كه با شهود و اتحاد با خدا و تثليث ارتباط مي يابد. براي وصول به آن، وجود اعمال نيك ارادي انسان، با همكاري فيض روح القدس لازم است و نفس انسان بايد با فيض الهي تغيير كند تا آمادة حضور در ملكوت گردد.

تعتبرفلسفة القديس اوغسطين الفلسفة المسيحية في العصر الكنسي ، اذ يمكننا ان نعد القديس اوغسطين قمة هذا العصر حيث يعتبر الجامع لكل ما سبقه من تفكير مسيحي في القرون الاربعة الاولى وما تلاها في القرنين الخامس والسادس . فالبرغم من تأخر التفكير المسيحي عند اباء الكنيسة اللاتين واليونان ، فان القديس اوغسطين يعتبر قمة ما وصل اليه الفكر عند هؤلاء واولئك على السواء . ولما كان الحدس الفلسفي يحتاج الى صورة ذهنية وسطية بين الفكر المحض والواقع المادي ، حتى يتمكن الفيلسوف من أن يلتمس ظاهر مادية من جانب ، وروحية من جانب آخر ، يبدأ بها تحليله للمشكلة العام بصورة جزئية ومحددة لها ، وجد أوغسطين هذ ه الصورة الذهنية المتوسطة في اللغة وخاصة في الكلمة . ويتعرض أوغسطين الى مشكل منهجية أخرى ، وهي مشكلة العقل والنقل ، فالعقل عند اوغسطين لايستقل بذاته في ادراك الحقيقة المطلقة ، بل لابد له في ذلك من سلطة اخرى وهي عند اوغسطين سلطة الكتاب المقدس وسلطة الكتناب المقدس تعني الايمان به ، فالايمان ضروري للتعقل كما التعقل ضروري للايمان . صحيح ان العقل يجب أن يمهد لبعض حقائق الايمان مع ان هذه الحقائق لايمكن البرهنة عليها ، ولكن بالامكان البرهنة على انه يمكن الاعتقاد بها وتلك هي مهم العقل ، فالعقل يسبق الايمان ، ولكن هناك عقلا آخر يتبعه فيقول اوغسطين : اعقل كي تؤمن وآمن كي تعقل .

عرفان هر دینی، تعالیم باطنی و مُخّ و اساس معرفتی است که آن دین ارائه می­دهد. تعالیم عرفانی دین یهود نیز تحت عنوان «قبالا یا کابالا» مطرح است که برخی این نام را به تمام سنّت عرفانی یهود اطلاق می­دارند و برخی آن را به لحاظ زمانی مرحله واسط و البته اصلی عرفان یهود که میان مرحله متقدّم یعنی«مرکابا» و مرحله متأخر یعنی «حسیدیسم» شکوفا شد، به حساب می­آورند. تأثیرات و تأثّرات این عرفان از عرفان اسلامی و مسیحی در دوره اوج شکوفائی آن قابل انکار نیست. نکته قابل تأمل در همه عرفان ها، لغزش یافتگی در برخی زوایا است که منجر به تبدیل نقش تعالی بخش آن به سقوط می­شود و عرفان یهود نیز از این آسیب در امان نبوده است و لطمات ناشی از آن را نیز علاوه بر یهود، سایر ابنای بشر متحمل شده اند و این خود به تنهائی ضرورت بازشناسی این نحله عرفانی را گوشزد می کند.

آئین یهود نیز به سان تمامی ادیان الهی ، از معارف باطنی که در متون مقدس و تعالیم آسمانی پیامبران ریشه دارد بهره مند است و عرفان کابالا یا قبالا ، نماینده عرفان یهود شناخته می‌شود. این شاخه از عرفان نیز به نوبه خود آمیختگی با حقایق و غیرحقایق یافته و این پیچیدگی در هنگام ورود به صحنه اجتماعی و سیاسی ، پررنگ تر می شود. «ارتداد رازگونه» همواره به عنوان نوعی تقیّه فعال و نه منفعل ، و نیز به عنوان پدیده ای سیاسی با توجیهات عمیق عرفانی در آئین قبالای یهود ، یکی از راههای مؤثر در کنار زدن رقبا و دشمنان یهود مطرح بوده که البته لطمات آن علاوه بر گریبان گیر کردن سایر ابناء بشر و ادیان الهی، دامان یهودیت متشرع و حقیقت جو را نیز گرفته است. ورود پولس یهودی به آئین مسیحیت، ورود مشکوک ابوهریره و کعب الاحبار به اسلام ، نیز تحلیل فرقه های ساخته و پرداخته یهود از جمله وهابیت و بابیت و بهائیت ، همچنین فراماسونری و گسترش آن در تمام دنیا بویژه بلاد اسلامی و حتی فروپاشی امپراطوری مسلمان عثمانی که در تمامی آنها ردپای یهودیان و مسلمانان یهودی‌زاده و مسلمان نماهای زیادی یافت می شود، در قالب موضوع «ارتداد رازگونه» قابل طرح و بررسی است.