مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

الصحيح من سيرة الامام على علیه السلام به قلم علامه سيد جعفر مرتضى عاملى در قرن معاصر، به زندگى نامه و سيره عملى مولاى متقيان حضرت على ابن ابى‌طالب علیه السلاممى‌پردازد. گزارش محتوا بخش اول كتاب، پيرامون زندگانى امیرالمؤمنین علیه السلام در دوران پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم مى‌باشد كه شامل دو باب، و زندگانى علی‌ عليه‌السلام قبل از بعثت و بعد از بعثت مى‌باشد. باب اول شامل فصولى چون نسب امام على علیه السلام، ايمان و جايگاه ولات ايشان، علت تولد ايشان در مكه، محبوب‌ترين مردم نزد پيامبر، دوران وى در كنار پيامبر، معجزات و كرامات ايشان، اسماء و القاب و كنيه‌هاى حضرت، شمائل على علیه السلام، زوجات حضرت و اولاد وى مى‌باشد. در بخش دوم كه بعد از بعثت است، به مسائلى چون بعثت پيامبر و اسلام حضرت على علیه السلام و دلايلى كه اثبات مى‌كند، ايشان اولين شخصى بودند كه اسلام آورده‌اند. در جلد دوم طى فصولى از ازدواج با حضرت زهرا سلام الله علیها فرزندانى كه از ايشان و حضرت زهرا سلام الله علیها متولد شده‌اند و مسدود كردن ابواب مسجد به جز باب خانه على علیه السلام، سخن مى‌گويد. همچنين در همين جلد به باب چهارم اشاره شده كه طى هشت فصل از جنگ احد تا خندق را به شرح كشيده است. جلد چهارم شامل دو باب كه شامل جنگ‌هايى است كه حضرت على علیه السلام در آن‌ها شركت داشته‌اند، در اين ضمن به قتل عمرو در خندق، غزوه بنى قريظه، جريان حديبيه و در باب ششم پيرامون خيبر و فدك و حديث رد الشمس، مطالبى را عنوان مى‌دارد. جلد پنجم دو باب هفتم و هشتم را شامل مى‌شود، باب هفتم طى 4 فصل، تا فتح مكه را بررسى كرده و در باب هشتم نيز در 4 فصل، از فتح مكه تا فتح طائف را اشاره نموده است. جلد ششم شامل دو باب به عناوين، تا تبوك، در شش فصل و از تبوك تا مرض نبى صلی الله علیه و آله و سلم در سه فصل از حديث منزلت و وقايع تبوك، سخن مى‌گويد. جلد هفتم شامل باب‌هاى يازدهم و دوازدهم و پيرامون حجه الوداع و جريان روز غدير، كه باب اول در 9 فصل و باب بعدى در 10 فصل به علم، امامت، على در كلام رسول صلی الله علیه و آله و سلم ، آيه تطهير و حديث كساء، ادعيه على مى‌پردازد. جلد هشتم كه كه شامل باب 13 در 7 فصل به وصاياى نبى در هنگام فوتشان و در فصل بعدى از اسامه و كتابى كه ننوشت، مكان فوت پيامبر، تكفين و صلات و دفن ايشان و جريان سقيفه بحث مى‌كند. در جلد دهم ادامه فصول باب 13 و قسمت دوم زندگانى امیرالمؤمنین كه از وفات پيامبر تا بيعت ايشان است، را به تصوير كشيده است. قسمت دوم اين اثر، شامل چندين باب مى‌باشد كه باب اول درباره چگونگى ايجاد انقلاب، در 7 فصل مى‌باشد. باب دوم كه در جلد دهم به آن اشاره شده است، پيرامون ارث پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم و قضيه فدك است. باب سوم درباره سياست‌هايى است كه سقيفه ايجاد نموده و شامل 7 فصل مى‌باشد. باب چهارم در جنگ‌ها و سياست‌هاى عهد ابوبكر در 10 فصل و باب پنجم كه در جلد دوازدهم ذكر شده، پيرامون علم و قضاء و احكام آن مى‌باشد كه در 10 فصل به قضاوت‌ها و پاسخ‌هاى حضرت و علم بالاى ايشان مى‌پردازد. جلد سيزدهم شامل دو باب ششم و هفتم، از قسمت دوم كتاب مى‌شود كه باب ششم آن در 5 فصل به جنگ‌ها و فتوحات در عهد عمر، و باب هفتم در سياست‌هاى عمر در 5 فصل اشاره كرده است. جلد چهاردهم كتاب، شامل دو باب احداث و شورى مى‌باشد كه هردو شامل شش فصل مى‌باشند. جلد پانزدهم شامل باب دهم درباره شورى در 8 فصل می‌باشد. جلد شانزدهم در دو باب 11و 12 و 13 است كه پيرامون عثمان و على علیه السلام و فضائل و سياست‌هاى حضرت و نمونه‌هايى از سياست‌هاى عثمان و نمونه‌هاى از خشونت‌هاى عثمان را بيان نموده، باب يازدهم شامل 5 فصل و باب دوازدهم شامل چهار فصل و باب سيزدهم در 4 فصل به خشونت‌هاى عثمان پرداخته است. جلد هفدهم شامل باب‌هاى چهاردهم و پانزدهم در مظلوميت ابوذر و على در حصار عثمان، طى 8 فصل ذكر شده است. جلد هجدهم شامل دو باب 16 و 17 است كه اولى شامل 5 فصل و دومى شامل سه فصل پيرامون على علیه السلام و قتل عثمان مى‌باشد. در جلد نوزدهم به قسمت سوم اين كتاب؛ يعنى خلافت علی‌ عليه‌السلام پرداخته شده كه شامل دو باب بيعت در 7 فصل و بابى تحت عنوان نكته‌هاى قابل توجه و تامل كه در چهار فصل مى‌باشد. جلد بيستم داراى يك باب، تحت عنوان نشانه‌هاى شورش و قيام، كه در شش فصل به مواردى چون كشته شدن عثمان از نظر على علیه السلام، مشورت مغيره در امر عمال، خطبه بيعت و مسائلى از اين قبيل اشاره شده است. علامه عاملى پس از آن كه نقل‌ها و گزارش‌هاى بسيارى را درباره چگونگى مصحف على علیه السلام آورده, نوشته‌اند: (بدين سان روشن شد كه مصحف على علیه السلام با قرآن موجود هيچ گونه تفاوت نداشته است و تفاوت‌هاى ياد شده و افزونى‌هاى ديگر تفسير و تأويل آيات بود و نه جز آن. بنابراين مصحف على علیه السلام تفسيرى عظيم و آغازين تفسير تدوين يافته قرآن كريم بوده و على علیه السلام اوّلين كسى است كه تفسير قرآن را با تلقى از وحى نگاشت. كتاب حاضر در بردارنده تمام وقايع و حقايق زمان [[امام على علیه السلام|امیرالمؤمنین علیه السلام نيست، بلكه قطره‌اى از درياى سيره علوى علیه السلام مى‌باشد. چون اسم كتاب، الصحيح است، مؤلف مى‌گويد كه اگر كسى به ما ايراد بگيرد كه فلان حديث ممكن است، كذب باشد، در جواب به او مى‌گوييم كه اين روايات از كتب علماء شما كه ديانت را به آنان نسبت مى‌دهيد و مورد وثوق شما هستند، تهيه شده است. جلد 24 شامل مباحثی پیرامون علم امیرالمومنین امام علی علیه السلام و اشاره به جمله معروف ایشان (سلونی قبل ان تفقدونی) و همچمنین نامه های ایشان و معاویه است.

سیرة الحسین علیه السلام فی الحدیث و التاریخ کتابی درباره زندگی و سیره امام حسین (علیه السلام) از زمان تولد تا حوادث بعد از واقعه عاشورا. این کتاب در ۲۴ جلد، اثر سید جعفر مرتضی عاملی، روحانی لبنانی است انگیزه تألیف مؤلف انگیزه خود را از تألیف این کتاب، رفع شبهات و پاسخ به آنها و استخراج نتایج، لطایف و دستاوردهای تاریخی می‌داند. وی مدعی است که تاریخ نمی‌نویسد؛ بلکه زندگی، رفتار و موضع‌گیری‌های امام حسین (علیه السلام) را در برهه‌های مهم و سرنوشت‌ساز تاریخی تحلیل می‌کند. ۹ جلد نخست این کتاب را المرکز الاسلامی للدراسات لبنان در سال ۱۴۳۵ق-۲۰۱۴م چاپ کرد و دو سال بعد، از مجموعه ۲۴ جلدی آن در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی شد. نویسنده که از آغاز تألیف کتاب، درگیر بیماری سرطان بود، نیمه دوم کتاب را در اثنای شیمی‌درمانی و پرتودرمانی خود نوشته است. محتوا محتوای کتاب، حیات امام حسین (علیه السلام) را از زمان تولد آن‌حضرت تا بازگشت کاروان اسرای اهل بیت (علیه السلام) به مدینه را شامل می‌شود. نگارنده سیره الحسین (علیه السلام)، در هر رویداد تاریخی که نقل می‌کند، -حتی در مواردی که مستقیماً به امام حسین (علیه السلام) مرتبط نیست- رفتار و موضع‌گیری آن حضرت را نقل و تحلیل کرده است. نویسنده در هر مسئله تاریخی، در صورتی‌که حدیثی از ائمه اطهار وارد شده باشد را از منابع متعدد شیعی و اهل‌سنت نقل کرده و سپس روایت کتاب‌های تاریخی را نقل می‌کند. در مواردی که حدیثی وارد نشده نیز به تحلیل نقل‌های تاریخی اکتفا می‌کند. مرتضی عاملی برخی مسائل تاریخی اختلافی را که لزوماً به حضرت اباعبدالله (علیه السلام) نیز مرتبط نیست، مطرح، نظرات مختلف را نقل و در نهایت نظر و استنباط خود را بیان می‌کند؛ مثل جریان سقیفه شهادت حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و بحث عایشه و ارتباط با امامان و جریان دفن امام حسن (علیه السلام). همچنین طبق ادعای نویسنده شبهاتی که درباره حیات و سیره امام حسین (علیه السلام) وارد شده را نیز طرح و پاسخ می‌دهد؛ مثل مهریه همسران آن حضرت یا بحث وجود رقیه دختر امام حسین از مباحث مفصل کتاب سیره الحسین فی الحدیث و التاریخ، وقایع ‍نگاری حادثه عاشورا و حوادث بعد از آن است. نویسنده واقعه کربلا را از منابع تاریخی بسیاری نقل می‌کند و سپس ارجاعات آن منابع را نیز بیان کرده و در نهایت استنباط خود را از روایت‌های تاریخی اظهار می‌کند. سیرة الحسین همه مسایل مرتبط به شخصیت، حیات و سیره امام حسین (علیه السلام) را شامل می‌شود و علاوه بر روایات تاریخی و حدیثی، نویسنده که خود از مورخان شیعی معاصر است، تحلیل و نظر خود را نیز بیان می‌کند. این کتاب ۲۴ جلدی به ۶ بخش کلی تقسیم می‌شود که هریک دوره‌ای از حیات امام حسین (علیه السلام) را دربر‌می‌گیرد: بخش اول امام حسین در زمان حیات رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ در حدود ۶ جلد بخش از زمان وفات پیامبر مکرم اسلام تا زمان خلافت امام علی (علیه السلام)؛ در حدود ۱ جلد بخش سوم امام حسین در زمان خلافت امام علی و امامت حسن (علیه السلام)؛ در حدود ۲ جلد بخش چهارم از زمان شهادت امام حسن (علیه السلام) تا شب عاشورا؛ در حدود ۶ جلد بخش پنجم وقایع روز عاشورا، در حدود ۴ جلد بخش ششم وقایع بعد از روز عاشورا تا رسیدن کاروان اهل‌بیت به مدینه، در حدود ۳ جلد

رسالةٌ فی تَواریخِ النّبیِّ وَ الْآل؛ کتابی مختصر به زبان عربی، در شرح احوال چهارده معصوم تألیف محمد تقی شوشتری (متوفای ۱۳۷۴ش) شوشتری در این این رساله قصد تفصیل نداشته و همه مباحث خویش را ذیل فصول نُه‌گانه مطرح نموده است. نکته قابل توجه در این اثر، اشاره مؤلف به فرزندان ممدوح و مذموم ائمه است. شوشتری در این کتاب بنا بر نقل گزارش‌های تفصیلی، نقل حوادث زندگی و سیره ائمه نداشته؛ بلکه فقط در صدد بیان زمان حوادث، نام خانواده و منسوبین ایشان بوده است. مؤلف هنگام بیان تاریخ‌ها و نام افراد، به تفصیل از منابع خود که مصادر تاریخ و حدیث شیعه و اهل سنت هستند، یاد کرده و در پاورقی نیز به صفحات آن‌ها اشاره شده است. محقق شوشتری در فصل آخر به عنوان تبرک و تیمن، به نقل روایاتی از اخلاق نیکوی معصومان پرداخته و درباره هر یک از آنان به دو خبر اکتفا کرده است. وی تمامی اقوال را آورده و گاه به نقد و بررسی آن‌ها نیز پرداخته است. ویژگی‌ها گفته شده که جامعیت از مزایای این اثر است و دیگر آثار مشابه در موضوع احوال شخصی و تاریخ موالید و وفیات و نام بستگان معصومین، به این جامعیت نیست. ویژگی دیگر این اثر اشاره به ممدوح یا مذموم بودن امامزادگان است. شوشتری در فصل مربوط به فرزندان ممدوح(یا شایسته) ائمه، از کسانی چون: ابوالفضل العباس سلام الله و فرزندان او، محمد بن حنفیه، جعفر بن علی سلام الله ، قاسم و ابوبکر و عبداللّه پسران امام مجتبی علیه السلام، حسین بن علی صاحب قیام فخّ، علی اکبر فرزند امام حسین سلام الله ، زید بن علی بن الحسین سلام الله نام می‌برد. همچنین در فصل مربوط به فرزندان مذمت‌شده، از کسانی چون: عبید اللّه بن علی، حسن مثنّی، حسن مثلّث، عیسی بن زید بن علی بن الحسین، حسن أفطس، عبدالله افطح، موسی مبرقع و جعفر کذاب سخن به میان می‌آورد. فصل‌های کتاب مؤلف، اثر خود را در ۹ فصل تنظم کرده به ترتیب از مباحث سخن گفته است: فصل اول: موالید فصل دوم: وفیات فصل سوم: محل تولد و وفات فصل چهارم: مادر فصل پنجم: همسران فصل ششم: فرزندان فصل هفتم: نسل و فرزندان مشهور و صالح فصل هشتم: فرزندانی که درباره آنان مذمتی وارد شده است. فصل نهم: نمونه‌ای از اخلاق حسنه حضرات معصومین علیهم السلام

جهاد الامام السجاد علیه السلام نام کتابی از سید محمدرضا حسینی جلالی به زبان عربی درباره زندگی امام سجاد علیه السلام است. «جهاد سیاسی امام سجاد علیه السلام» ترجمه فارسی این اثر می‌باشد. حسینی جلالی در مقدمه جهاد الامام السجاد علیه السلام در مورد انگیزه خود از نگارش این کتاب آورده است: «نویسندگانِ گذشته از همه طیف‌های مذهبی زندگی امام سجادعلیه السلام را به گونه‌ای تحریر کرده‌اند که ایشان از سیاست به دور بود، فقط به تربیت فرهنگی جامعه اشتغال داشته است و هیچ‌گونه حرکتِ معارض با حکومت‌های ظالم نداشت؛ در حالی که با مراجعه به منابع کهن برمی‌آید که امام سجاد علیه السلام نقش سیاسی فعالی را ایفا کرد و آن چنان سازماندهی و برنامه‌ریزی دقیق سیاسی داشت که می‌توان آن را از هوشیارانه‌ترین برنامه‌ریزی‌های سیاسی ممکن در چنان شرایط دشوار و تاریک دانست.» نویسنده در این کتاب سعی کرده است تا زندگی امام سجاد علیه السلام را از تمام جوانب بررسی کند. ساختار کتاب زیربنای پژوهش در این کتاب دو موضوع است: پژوهش دربارۀ امامت و تعریف آن و بیان آنچه از شئون امامت به شمار می‌رود. پژوهش دربارۀ امامت زین العابدین علیه السلام و اثبات آن. بخش های کتاب عبارتند از: بخش اول: دوران‌های مبارزه در زندگی امام علیه السلام در کربلا، در زمان اسارت و در مدینه. بخش دوم: مبارزۀ فکری و علمی در زمینه‌های قرآن، حدیث، عقیده، اندیشه، دین و احکام آن. بخش سوم: مبارزۀ اجتماعی و عملی در زمینه‌های تربیت، اخلاق، اصلاحات و امور حکومتی و نیز مبارزه با فساد اجتماعی که به صورت‌های نژادپرستی، فقر و برده‌داری نمود یافته بود. بخش چهارم: بیان شاخص‌های بی‌مانندی همچون زهد، عبادت، گریه و دعا در زندگی امام سجاد علیه السلام. بخش پنجم: مواضع امام علیه السلام در برابر ستمگران و کمک‌کنندگان به ظلم و نسبت به قیام‌های سیاسی زمان او