جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله سعی شده است تا اندیشه های عرفانی دو عارف نامدار خواجه یوسف همدانی و شیخ نجم الدین رازی در دو اثر آنها یعنی رتبه الحیات و مرصاد العباد بررسی و سنجیده شود. از موارد مشابه در همگونی کتاب، انگیزه تألیف آنها بوده است که هر دو به دنبال پرسش و درخواست طالبان و مریدان آنها پدید آمده اند. آنگونه که کتاب رتبه الحیات بدین شیوه با پرسشی از مریدان آغاز می شود: (پرسیدی وفقک الله لما یحب ویرضی که زنده کیست و زندگانی چیست ؟) و مرصاد العباد هم به تصریح نجم دایه به درخواست مریدان نگاشته شده است: چنانکه گوید (مدتی بود تا جمعی طالبان محقق و مریدان صادق هر وقت از این ضعیف، با قلت بضاعت و عدم استطاعت مجموعه ای به پارسی التماس می کردند.) دل و اطوار آن و ذکر و مراحل معرفت از موارد دیگری از محتوای دو کتاب است که قابل انطباق با هم هستند و بیانگر این مسأله است که اندیشه های این دو عارف بزرگ از سرچشمه ای واحد برگرفته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 17 تا 29

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رویکرد حدیثی نجم‌ الدین رازی در مرصاد العباد

نویسنده:

محسن قاسم پور ، حسین قربانپور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

چکیده :

چگونگی رابطۀ بین حدیث و عرفان، همواره یکی از محورهای قابل بررسی حدیث‌پژوهان بوده است. با اینکه عارفان در مقام فهم آموزه‌های دینی، به‌ویژه در حوزۀ تفسیر قرآن، بر کشف و شهود تکیه می‌کنند، کسانی از آنان به حدیث به عنوان یک منبع شناخت در تبیین آموزه‌های عرفانی توجه خاصی داشته وآن را در آثار خود به کار برده‌اند. نجم‌الدین رازی به‌خصوص با عنایت به مبانی عرفانی ویژۀ خود در مقایسه با برخی عارفان دیگر، با چنین نگاهی به سراغ حدیث رفته و از آن در کتاب مرصاد العباد استفاده کرده است. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی، رویکرد حدیثی نجم‌الدین رازی را در کتاب مرصاد العباد به‌ویژه از منظر نقل به معنا مورد واکاوی قرار داده است. نوع مواجهۀ نجم‌الدین رازی مؤید این نکته است که وی در تبیین تعالیم عرفانی، به حدیث به مثابه یک منبع معرفتی نگاه کرده و چنین رویکردی را می‌توان برگرفته از پیوند عرفان وشریعت در منظومۀ فکری عارفی مانند نجم‌الدین رازی دانست. صرف‌نظر از اندک احادیث مورد اسناد او که فاقد اعتبار و حجیت است، بیشتر احادیث این کتاب در متون حدیثی معتبر در نزد فریقین یافت می‌شود. تکیه بر نقل به معنا در کاربست احادیث در مرصاد العباد و توجیه آموزه‌های عرفانی براساس احادیث، مورد اهتمام این نویسندۀ عارف بوده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 147 تا 166

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سلوک طوایف در عرفان (با رویکرد به مرصادالعباد نجم الدین رازی)

نویسنده:

صائینی محمدحسین, حسن لو حیدر, مغازه ای نازیتا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

آداب سلوک , مرصادالعباد , نجم الدین رازی , مرید , ذکر , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

پادشاه , وزیر , طوایف , سالک , اقسام سلوک ,

چکیده :

عرفان یعنی شناخت خدای متعال، صفات و افعال او، شناختی که نه از راه فکر و استدلال، بلکه از طریق ادراک قلبی و دریافت باطنی حاصل می شود؛ و حال مثبتی است که در درجه اول در جان و ذات و نفس تجلی دارد، و در مرتبه بعد در اعمال و رفتار آدمی آثارش ظاهر می گردد. این اعمال و رفتار خاص که منجر به طی مراحل روحی می شوند همان سلوک الی الله می باشد. سیر و سلوک عرفانی، از دیرباز مورد توجه عارفان حق بوده، که می خواسته اند با به کارگیری عملی نظریات عرفانی، خود را از قید و بند محدودیت های مادی و خواهش های نفسانی نجات داده و به سر منزل مقصود یعنی فنای فی الله برای بقای بالله، نائل گردند و هر کدام از عرفا به تناسب دیدگاه خود، مراتب و مراحلی را برای سفر الی الله بیان فرموده اند. از جمله شیخ نجم الدین رازی راجع به آداب سلوک دیدگاه های با ارزشی دارد که در این مقاله به بررسی بخشی از آن ها که مربوط به سلوک طوایف مختلف است پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 89 تا 109

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاه سید حیدر آملی به تفسیر عرفانی نجم الدین رازی

نویسنده:

محمدرضا موحدی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مضامین مشترک مرصاد العباد اثرنجم‌الدین رازی، ‌الانسان الکامل اثر عزیزالدین نسفی و کاشف‌الاسرار اثر عبدالرحمن اسفراینی

نویسنده:

محسن عاشوری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

ادبیّات‌ فارسی , اصطلاحنامه عرفان , هنر و علوم انسانی , انسان کامل (کتاب) , مرصاد العباد (کتاب) , نجم رازی، عبدالله‌بن محمد , اس‍ف‍رای‍ن‍ی‌، ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د , کاشف الاسرار (کتاب) , نسفی، عزیزالدین‌بن محمد

چکیده :

در این پایان نامه مضامین مشترک مرصاد العباد ، الانسان الکامل و کاشف الاسرار و تاثیر و تاثر میان این آثار مقایسه و بررسی شده است . این سه اثر عرفانی به ترتیب توسطنجم الدین رازی ، عزیز الدین نسفی و عبد الرحمن اسفراینی در اوایل ،‌ اواسط و اواخر قرن هفتم هجری به رشته ی تحریر درآمده اند و از متون مهم نثر عرفانی به زبان فارسی محسوب می شوند. آثار مذکور درقرنی تالیف شده اند که یکی از مقاطع زمانی مهم در عرفان و تصوف به شمار می آید. در این رساله ابتدا مباحث و مضامین مطرح شده در سه اثر مذکور مقایسه شدند ؛ سپس مضامین مشترک بیان شده در این آثار - که از مضامین عرفانی مورد توجه در قرن هفتم به شمار می آیند- مشخص گردیدند و در مرحله ی بعدنظرات و مطالب بیان شده توسط مولفان در رابطه ی با هر مضمون ، ‌مورد بررسی قرارگرفت. همچنین آیات ‌، احادیث و ابیات مشترک در آثار یاد شده نیز مشخص گشته و تحلیل شد. در نهایت این نتیجه به دست آمد که بیست و هشت مضمون مشترکدرهر سه متن،‌ وجود دارد و در همه ی این مضامین ، مفاهیم و نظرات مشابهی بیان گردیده . همچنین علاوه بر مفاهیم یکسان ، در تعدادی از مضامین مشترک بررسی شده ، ‌تعابیر ، ترکیبات لفظی و توصیفات مشابهی نیز توسط مولفان این آثار ، به کارگرفته شده اند. بر اساس نتایجبه دست آمده می توان گفت که در متنکاشف الاسرار هم مفاهیم مشترک و هم درموارد متعددی ، عبارات و توصیف های قابل توجه مشترکی با نثر مرصاد العباد یافت می شود که نشان می دهد عبد الرحمن اسفراینی در تالیف کاشف الاسرار ،چه از نظر مفهوم و چه از نظر لفظ ، تحت تاثیر مرصاد العباد اثر نجم الدین رازی بوده است . در مورد الانسان الکامل نیز این موارد صدق می کند ، اما میزان و چگونگی اشتراک میان این اثر و مرصاد العباد به گونه ای است که می توان گفت : ‌عزیز الدین نسفی در تالیف الانسان الکامل از مرصاد العباد تاثیر پذیرفتهو این تاثیر پذیری او بیشتر مربوط به حوزه ی معنا و مفهوم است .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مقوله خردستیزی در اثار نجم الدین رازی

نویسنده:

حلیمه دل افروز

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

عشق , علوم انسانی , نجم الدین رازی , عقل , عقل(منطق) , اصطلاحنامه عرفان

چکیده :

عرفان ارزشمندترین و زیباترین بخش ادبیّات ایران است و فلسف? ایرانی و اسلامی ـ اگر چه از فلسف? یونانی و غربی وام‌هایی ستانده است ـ پایه‌های تعقّل و خردورزی را در فرهنگ و ادبیّات ایرانی استوار کرده است. بحث عقل و عشق به‌عنوان دو ابزار متفاوت در معرفت، و تقابل آن دو، همواره از مباحث دیرینه‌ عرفا و فلاسفه بوده است. در ادبیات فارسی کمتر اثر عرفانی می توان پیدا کرد که نشانه‌های این تقابل در آن یافت نشود. جدال عرفا با فلاسفه و فلسفه، خصوصاًَ نوع یونانی آن که نشانه‌های نفوذ آغازین آن را در عصر ساسانی در روزگار خسرو انوشیروان در ایران می‌بینیم، بعد از اسلام نیز، ادامه یافت. عرفا و اندیشمندان ایرانی گاه به جهت آنکه عقل، منبع و مصدر تمام براهین و استدلالات متقن است جانب خرد را نگه داشته‌اند؛ امّا در بیشتر موارد، عشق و عرفان و معرفت شهودی را بر عقل رجحان نهاده‌اند. شیخ نجم‌الدین رازی نیز یکی از برجسته‌ترین صوفیان نیمه‌ قرن هفتم است که نشانه‌های خردستیزی در آثارش نمایان شده است. در این پژوهش کوشش شده است که خردستیزی و مخالفت نجم رازی را با عقل به عنوان یکی از خصائص فکری او مورد بررسی قرار داده و تقابل عقل و عشق را که به نوعی تقابل عرفان و فلسفه است در آثارش نشان داد. نتایج این پژوهش، نشان می‌دهد که مخالفت نجم رازی با عقل به دو شکل مستقیم و آشکار و گاه غیرمستقیم و در لایه‌های پنهانی نمایان شده است. مخالفت او با عقل بدین معنا نیست که او همیشه و در هم? زمینه‌ها با عقل مخالف بوده و همیشه آن را سرکوب کرده است؛ بلکه او نیز همچون دیگر عرفامحدود? اختیارات و حدّ توان عقل را در امر معرفت تعیین می‌کند و بر آن است که باید ابتدا معنای واژ? عقل مخالف با عشق را از میان سایر معانی عقل بیرون کشید تا بتوان به قضاوتی درست دربار? هریک رسید. او معتقد است که اگر عقل، بی‌نور شرع در معرفت قدم نهد به شبهه می‌افتد و نجم از میان هم? اقسام عقل، تنها با عقل انسانی که مخالف عشق بوده، مخالفت کرده است. پیداست عرفا و صوفیانی همچون نجم‌الدین رازی که اندیشه‌های عرفانی آن‌ها جایگاه برجسته‌ای در ادبیات عرفانی فارسی دارد، این گونه نبوده است که در صدد نزاع با عقل شریف انسان برآمده باشند به خصوص که با مطالعه و تفکّر در آثار آنها برتری اندیشه‌های آنان نمایان است و آشکار است که خود او در رسیدن به آن اندیشه‌ها، از تعقّل فراوانی بهره بردهو به جرأت می‌توان او را در زمر? متفکّران بزرگ عصر خود به شمار آورد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مراتب نفس از دیدگاه خواجه عبدالله انصاری و شیخ نجم الدین رازی

نویسنده:

مهین افتخاری

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی

چکیده :

خواجه عبدالله انصاری و شیخ نجم الدین رازی هر دو در مورد راههای رسیدن به کمال وکنترل نفس اتفاق نظر دارند و اینکه سالک در راه سیر و سلوک برای رسیدن به مراتب عالی تر باید مراتب نفس را طیکرده تا به کمال برسد .ولی مراتب نفس و معرفت نفس را هر کدام به گونه های مختلف تقسیم و تحلیل می کنند.بر اساس نظر خواجه عبداله که حتی میبدی آن را در کشف الاسرار مطرح نموده است. نفس مطمئنه را کمال معرفت نفس می داند و معتقد است برای رسیدن به این کمال انقطاع باید از بندهای نفس اماره و مکاره و سحاره گذشت تا به نفس مطمئنه رسید که وادی امن الهی است.و راههای رسیدن به نفس مطمئنه عبارتند از: مشارطه و مراقبه و محاسبه که برای سالک رعایت آنان ضروری است.نجم رازی نیز تعاریف زیبایی از نفس نموده است و وی معرفت شهودی را که اخص خواص است از راههای رسیدن به کمال معرفت نفس بیان می کند. هر دو شخصیت نجم الدین رازی و خواجه در هر دو مورد راههای کمال معرفت نفس که عبارت است از ذکر تقوی محاسبه ، مراقبه و تهذیب نفس و ریاضت اتفاق نظر دارند. و هر دو به معرفت شهودی برای رسیدن به مراتب عالی نفس معتقدند نتیجه و تحقیق این دو دیدگاه انسان را به پیمودن راههای رسیدن به کمال معرفت نفس ترغیب و تشویق می کند.کلمات کلیدی : نفس ، منازل السائرین ، خواجه عبدالله ، نجم الدین رازی ، نفس مکاره ، اماره ، سحاره ، مطمئنه .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

توحید در آثار نجم الدین کبری ونجم الدین رازی

نویسنده:

بهمن امینی سده

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , مرصادالعباد , نجم الدین رازی , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , واژه های کلیدی : نجم الدین کبری

چکیده :

در این پایان نامه معرّفی توحید وموضوعات پیرامونی آن در آثار نجم الدین کبری ونجم الدین رازی که موضوع این تحقیق است به دلیل انباشت اطّلاعات عمیق وظریف حائز اهمّیّت است.این دو از شخصیّت‌هایی هستند که همواره بر نویسندگان و متفکّران پس از خود تأثیر گذار بوده اند. در طول تاریخ، این تأثیرگذاری به میزان شناخت های مختلف نسبت به آن ها بیش تر شده است. چنان که امروزه پس از قرن‌ها بیش از همیشه مورد توجّه و استقبال جهانیان قرار گرفته است. از دلایل این استقبال متعالی بودن آموزه های آن هاست ،افکار آن ها بر مسائل بنیادین انسانی و توحیدی تکیه دارد. مسائلی مانند توحید ذاتی،افعالی وصفاتی که هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود. هم چنین آن ها برای بیان این مضامین زبان شعری وعرفانی را برگزیده اند که تأثیر ،پذیرش واقبال علمی ومردمی آن قابل انکار نیست.با تأمّل درمباحث مطرح شده،و داد ه های تحقیق به این نتیجه می رسیم که در وجود مباحث توحیدی درآثار نجم الدین کبری ونجم الدین رازی بسیار محسوس است. ونکته مهم واساسی آنکه، مباحث توحیدی قبل از نجم الدین کبری ونجم الدین رازی ،تجلّی کلامی بیش تری نسبت به دوره های بعد داشته است. امّادرآثار نجم الدین کبری ونجم الدین رازی که متأثّر از افکار واندیشه های ابن عربی بوده اند، مفهوم توحید به مفهومی عرفانی تغییر یافته است .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تفسیروتأویل قرآن در مرصادالعباد نجم الدین رازی

نویسنده:

سید حسن شریفیان

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

نجم الدین رازی در مرصاد العباد، ضمن بیان آداب سیر و سلوک اهل طریقت، بعضی از آیات قرآن کریم را تفسیر کرده؛ در این رساله آیات تفسیر شده در مرصاد العباد جمع آوری و با توجه به محتوای آنها در شش فصل، با موضوع های زیر تدوین شده است: مبدأ آفرینش: رحمن و رحیم، عرش، ملک و ملکوت، خلق و امر، آفاق و انفس،... داستان آفرینش آدم: آفرینش حضرت آدم (ع)، الست، امانت، تکریم، دل، روح،... پیامبران: پیامبر اسلام (ص)، ابراهیم، داود، سلیمان، داستان موسی و خضر، خواب یوسف، وحی، تجلی، پادشاهان، علما،... معاد: نفوس اماره، لوامه، ملهمه، مطمئنه و معاد صاحبان این نفوس، و آیاتی دیگر درباره معاد،... ذکر: چگونگی ذکر، ذکر لا اله الا الله، بعضی آداب ذکر، تسبیح موجودات، سجده گیاهان،... معاش: تجارت، انفاق، اعمال صالح، صفات صاحبان مال و جاه دنیا،... همچنین ابتدا، در فصلی جداگانه دیدگاه های صاحبنظران دربارة تفسیر و تأویل و تفسیر صوفیانه آورده شده و در پایان برداشت نهایی بیان شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4

تعداد رکورد ها : 37

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.