جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نویسنده در آغاز، به منظور شناسایی فلسفه‌ی افلاطون سیر اندیشه و فلسفه‌ی پیش از افلاطون در عهد یونان کهن را بررسی می‌کند. وی در این خصوص می‌گوید: نخستین فیلسوفان یونان (600-450 ق م) نخست در تلاشی برای دست‌یابی به اصل وحدت‌بخشی بودند تا بتوانند تنوع و کثرت عالم را توجیه کنند. آن‌ها در این راه با مسائلی از قبیل ماهیت واقعیت، تقابل تغییر و ثبات، و تمایز بین وحدت و کثرت رو‌به‌‌رو بودند". وی با این دیدگاه که سقراط بیش‌ترین تاثیر را بر فلسفه و حیات افلاطون داشته، به زندگی، احوال و اندیشه‌های سقراط نیز اشارتی می‌کند؛ سپس زندگی و آثار افلاطون را بررسی کرده در بخش اصلی مهم‌تر مباحث رساله‌ی "جمهوری" را معرفی و تبیین می‌کند. گفتنی است رساله‌ی جمهوری در اصل مباحثی است که افلاطون در آکادمی به آن‌ها پرداخته است. اصلی‌ترین دل‌مشغولی افلاطون در این رساله، تعریف مفهوم عدالت و پاسخ به این پرسش است که چرا زندگی عادلانه بهتر از زندگی ظالمانه است. وی هم‌چنین در این رساله ماهیت و ساختار مدینه‌ی فاضله را بررسی می‌کند و موضوع تربیت حاکمان، ماهیت نفس و تعلیم و تربیت را مطرح می‌سازد و به شرح نظریه‌اش درباره‌ی هنر می‌پردازد.

موضوع این کتاب مباحثی دربارة مفهوم عشق از دیدگاه افلاطون و احمد غزالی است. نگارنده با نگاهی تطبیقی رویکردهای عرفانی و فلسفی دربارة عشق را ارزیابی و مقایسه می‌کند. وی در گام اول به معرفی دیدگاه‌های افلاطون و غزالی می‌پردازد، سپس چیستی و ماهیت عشق در اندیشه‌های هر یک را ذکر می‌کند. در ادامه اقسام عشق از دیدگاه افلاطون و غزالی را برشمرده، ویژگی‌ها و وجوه تمایز هر یک را ذکر می‌کند. همچنین مفاهیم مرتبط با مفهوم عشق نظیر؛ توحید، غیرت، نفی غیر و نیرو بخشی را شرح می‌دهد و نقش «عشق» در اخلاق افلاطونی و اخلاق عرفانی غزالی را توضیح می‌دهد. کتاب با هدف مقایسة تطبیقی مفهوم عشق در عرفان اسلامی و فلسفه افلاطون تهیه و تدوین شده است.

بخش نخست کتاب حاضر، شرح و تأکيد اخير تفسير انتقادي را در برمي‌گيرد. مؤلف در مقدمه به جزئيات اين دو سنت و ويژگي‌هاي هر يک پرداخته و ضمن لحاظ کردن تقدم سنت يوناني، سنت لاتيني که بيشتر زبان شناسانه است را نيز توضيح داده است.

نگارنده کتاب بر آن است اندیشه‌های فلسفی ارسطو و افلاطون، همچنین تاثیرات آنها را بر اندیشمندان پس از خود نقد و بررسی کند .مولف در ابتدای کتاب درباره سنت ارسطویی خاطر نشان می‌کند" :مطابق تعریف، سنت ارسطویی، عبارت است از مجموعه‌ای از نوشته‌ها و آثار ارسطو ـ اعم از اصیل و غیر اصیل و شروح و تفاسیر مبتنی بر آن‌ها که طی ادوار و ازمنه مختلف در بستر فرهنگ‌های یونانی مابی، سریانی، اسلامی و مسیحی تدریجا تکوین یافته و البته در هر دوره و عصری مختصات فرهنگی آنها را به خود گرفته و اکنون مجموعه عظیمی از رویکردهای مختلف و متنوع و بعضا متعارض و ناسازگار را پدید آورده است...سنت ارسطویی در مسیر پر فراز و نشیب تاریخی خود با یکی از حوزه‌های بس تاثیرگذار و مهم یعنی حوزه مکتب نو افلاطونی مشترکاتی یافته، بلکه در برخی فقرات ممزوج شده تا آن جا که حداقل تا مدت‌های مدید امکان تشخیص و تفکیک این حوزه‌ها از یکدیگر ناممکن می‌نمود...اصطلاح مکتب نو افلاطونی، اصطلاح جدیدی است و ظاهرا از قرن شانزدهم به این طرف رواج یافته و بنابراین در زمان شکل‌گیری این مکتب، پیروان و شاگردان آن خود به انتخاب چنین واژه‌ای اقدام نکرده‌اند، اما می‌دانیم مفاد این واژه چنین نیست که گویی با این مکتب تصویری نو از افلاطون ارائه گردیده و لابد سایر تصاویر و تفاسیر عرضه شده از افلاطون کهنه تلقی شود .پیروان این مکتب با خواندن آثار افلاطون مطالبی را از خود و نوشته‌های دیگران به آن می‌افزودند .مکتب نو افلاطونی آخرین تلاش نظری فیلسوفان وفادار به سنت یونانی، در عهد یونانی مابی و آغازین سده‌های ظهور و بسط مسیحیت بوده است...با بررسی و تامل در متون نو افلاطونی و تحقیقات تاریخی و فلسفی محققان نشان داده شده که این مکتب حامل مجموعه‌ای از سنت‌ها و عناصر فلسفی، عرفانی و دینی متعدد بوده که به طرز استادانه‌ای با یکدیگر آمیخته و ترکیب شده و در نتیجه نمی‌توان سهم و اثر هر یک از آنها را نادیده گرفت .حضور و تاثیر عناصر ارسطویی از زمره این‌هاست .و این نوشتار هم به قصد تاکید بر همین نسبت و ارتباط نگاشته شده و به عبارت دیگر فرض اصلی کتاب حاضر این بوده است که نشان دهد، نسبت ارسطویی نه فقط در صورت و هیات مشائی و عقلی، بلکه حتی در صورت نو افلاطونی و اشراقی هم ظاهر شده تا آن حد که در مقطعی از تاریخ با آثار منحول ارسطو مواجه می‌شویم ."مطالب اصلی کتاب با این موضوعات سامان یافته است" :شکل‌گیری سنت ارسطویی"، "استمرار و بسط سنت ارسطویی"، "فرهنگ یونانی و فرهنگ لاتینی"، "سنت ارسطویی در غرب لاتینی"، "سنت ارسطویی، بازتاب‌ها و گرایش‌ها"، "افلوطین، بزرگترین متفکر مکتب نو افلاطونی"، "مابعدالطبیعه افلوطین"، "دیدگاه افلوطین درباره انسان"، "فرفوریوس، اشاعه دهنده مکتب نو افلاطونی "و "میراث مکتب نو افلاطونی ."