جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : رابرت بی براندوم در این کتاب کوتاه که بر اساس سخنرانی‌های اسپینوزا در دانشگاه آمستردام است، رویکردی عمل‌گرایانه به بازنمایی و واقعیت ارائه می‌کند که از ریچارد رورتی و هگل استفاده می‌کند. رورتی در دهه آخر زندگی خود بر اعتبار ضد استبدادی عملگرایی خود تأکید کرد. او عمل گرایی را به عنوان ایمان مبارز مرحله دوم روشنگری دید. مرحله اول، همانطور که رورتی آن را تعبیر کرد، مربوط به رهایی ما از اقتدار غیرانسانی در مسائل عملی بود: مسائلی درباره آنچه باید انجام دهیم و کارها چگونه باید باشند. مرحله دوم پیش بینی شده بیشتر به رهایی ما از اقتدار غیرانسانی در موضوعات نظری می پردازد. براندوم نشان می‌دهد که چگونه عمل‌گرایی فراتر از مدل سنتی واقعیت به‌عنوان مقتدرانه بر بازنمایی‌های شناختی ما از آن در زبان و اندیشه، به درک جدیدی از اینکه چگونه شیوه‌های گفتمانی به ما کمک می‌کنند تا با فراز و نشیب‌های زندگی کنار بیاییم، حرکت می‌کند. هگل چالش با ایده واقعیت عینی را به عنوان ارائه هنجارهایی برای تفکر پیش بینی می کند که رورتی معتقد بود ما را ملزم به اجرای مرحله دوم روشنگری می کند. برخلاف رورتی، هگل گزارشی جزئی، سازنده، ضد استبدادی، غیر فتیشیستی و عملگرایانه اجتماعی از بعد بازنمایی محتوای مفهومی ارائه می کند. در قلب آن، گزارشی از بعد اجتماعی هنجارگرایی گفتمانی از منظر شناخت متقابل، و گزارشی از بعد تاریخی هنجارگرایی گفتمانی بر حسب یک برداشت جدید متمایز از عقل است: عقلانیت جمعی که گذشته ای را به سنت تبدیل می کند. بدین ترتیب ایده آلیسم او یک جایگزین واقعی عملگرایانه برای ضد بازنمودگرایی معنایی و معرفت شناختی جهانی رورتی ارائه می دهد.

ترجمه ماشینی : لورنزو فابری در کتاب اهلی‌سازی دریدا استدلال می‌کند که پروتکل خواندن قدرتمند رورتیا به دلیل ضرورت مهار خطرات نقد دریدا از فلسفه و سیاست غرب است. رورتی مدعی است که دریدا فلسفه را به تولید فانتزی های خصوصی تقلیل می دهد که هیچ ارتباط سیاسی یا معرفتی ندارند. فابری با بررسی دو ویژگی کلیدی خصوصی سازی ساختارشکنی توسط رورتیا، چنین تخصیص نابهنجاری را به چالش می کشد: تقلیل نوشتار ساختارشکن به نمونه ای از ادبیات صرفاً زندگی نامه ای. و این ایده که دریدا نه تنها میل به درگیر کردن فلسفه با مبارزه سیاسی را رد می کند، بلکه به تمسخر می گیرد. چیزی که در نهایت در «اهلیت دریدا» مورد سؤال قرار می‌گیرد، مشروعیت برچسب‌زدایی به ساختارشکنی به عنوان کناره‌گیری پست مدرن از سیاست و نظریه است. فابری با بحث در مورد مقاومت دریدا در برابر امکان زهد نظری و سیاسی، نشان می‌دهد که سیاست و فلسفه در ساختارشکنی بسیار بیشتر از آن چیزی است که رورتی مایل به اعتراف است.

آیا «آزادی» بدون «حقیقت» معنای محصلی دارد؟ فریب مردم حمله به آزادی آنها تلقی می‌شود؛ اما بدون «حقیقت» چگونه می‌توان فریب را تشخیص داد؟ پاسخ مشهور رورتی این است که اگر ما مراقب «آزادی» باشیم، «حقیقت» مراقب خود خواهد بود. نزد او «آزادی» مقدم بر «حقیقت» است. کاننت، برخلاف رورتی، عقیده دارد «حقیقت» مبنای اساسیِ «آزادی» است. وی به رمان 1984 اورول اشاره می‌کند. کاننت «قساوت[1]» جهان 1984 را نتیجۀ حذف «حقیقت» در این جهان می‌داند. کاننت، در پی طراحی راهبرد ویژه‌ای برای واردساختن انتقاداتش بر رورتی است. او برخلاف منتقدان رئالیست رورتی، قصد ندارد به معنای «متافیزیکی» «حقیقت» استناد کند. کاننت با رورتی موافق است که «رئالیسم متافیزیکی» نمی‌تواند مبنای «آزادی» باشد؛ اما ازنظر او «حقیقت»، کارکردی «غیر متافیزیکی» در «عرف عام» دارد که نقشی اساسی در شکل‌گیریِ «آزادی سیاسی» ایفا می‌کند؛ اما کاننت در طراحی راهبرد انتقادی‌ خویش موفق نیست. وی نه‌تنها گزارش دقیقی از اندیشۀ رورتی ارائه نمی‌دهد، بلکه برخلاف ادعایش، نمی‌تواند بدون توسل به رئالیسم متافیزیکی، کارکردهای غیررئالیستی حقیقت را برای دفاع از «آزادی» به کار گیرد؛ ازاین‌رو، ناچار، رئالیسمی نهفته[2] را وارد استدلال‌هایش می‌کند که منافی رویکرد غیرمتافیزیکی او است.

نمونه­ای از تقابل رورتی با فلسفۀ تحلیلی، مخالفت او با کوشش دیویدسن برای طرح نظریه­ای معناشناختی بر اساس صدق است. رورتی، طبق رویکردی ضدمتافیزیکی به صدق، عقیده دارد عبارت «p صادق است» صرفاً تأیید ادعایی است که ما خود یا دیگران را در بیان آن موجه می­دانیم. اگرچه دیویدسن مخالف رویکرد متافیزیکی به صدق است، اما به تأسی از تعریفی تارسکیایی در باب صدق، تصوری قوی‌تر از آنچه رورتی دربارۀ صدق می­پذیرد را برای طرح نظریه­ای در باب معنا لازم می­داند. پاسخِ ویتگنشتاینیِ رورتی به دیویدسن این است که نه­تنها مراوادت گفتاریِ گوینده و مفسر، متوقف بر دانستن نظریه­ای معناشناختی بر اساس صدق نیست، بلکه کوشش برای گفتن چیزی بیشتر از آنچه در باب صدق می­توانیم بگوییم، ما را دچار سردرگمی­های سنت متافیزیکی می­کند. این مقاله، با استناد به نوشته­های دیویدسن، نشان می­دهد کوشش دیویدسن برای طرح نظریه­ای معناشناختی بر اساس صدق، او را ناگزیر به بیان تفاسیری متافیزیکی سوق می­دهد.

این مقاله به جایگاهِ تخیل در فلسفۀ ریچارد رورتی می‌پردازد. تصور می‌شود که تخیل نقشی کلیدی در فلسفۀ رورتی دارد و فهمِ جایگاهِ تخیل در اندیشۀ رورتی می‌تواند به درکِ ما از قابلیت‌ها و دغدغه‌های اصلی فلسفۀ او کمک کند. به نظر می‌رسد که رورتی درصدد است تخیل را جایگزینِ خرد و عقلِ استدلالی‌ نماید. ما نشان خواهیم داد که این جایگزینی برآمده از ضرورتِ منطقیِ فلسفۀ رورتی و نتیجۀ نگاهِ انتقادی وی به ایدۀ «صدق» و جایگزینیِ آن با ایدۀ «توجیه» است. ازاین‌منظر، تخیل می‌تواند، با پیش‌نهادن بدیل‌هایی برای وضعِ موجود، زمینه را برای پیشرفت، امید و همبستگیِ اجتماعی فراهم آورد. در این مقاله، در قالبِ جایگاهِ تخیل در اندیشۀ رورتی، تلاش می‌شود ایدۀ تخیل و جایگاهِ آن در نسبت با مفاهیمِ کلیدیِ فلسفۀ او ازجمله امید، همبستگیِ اجتماعی و دموکراسی بررسی شود. به نظر می‌رسد که رورتی تنها با تکیه بر عنصر تخیل، به‌عنوانِ جایگزینی برای عقلِ استدلالی، است که می‌تواند پروژۀ خود را تحت عنوان نئوپراگماتیسم به اجرا درآورد.

ریچارد رورتی در پی چرخش زبانی ، تفسیری زمینه‌گرایانه از نسبت صدق و توجیه به دست می‌دهد و هرگونه کارکرد محتواییِ مفاهیمی چون صدق و توجیه را ورای رویّه‌های توجیهیِ مقیّد به زمینه، منکر می‌شود. در مقابل، هیلاری پاتنم که تا حدودی با گرایش‌های نوپراگماتیستی رورتی همسو است، معتقد است در عین التزام به پراگماتیسم باید راهی برای تبیین ماهیت تعالی‌جویانۀ مفاهیمی چون صدق و توجیه فراهم کرد، وگرنه این مفاهیم بار هنجاری خود را از دست می‌دهند. پاتنم همچنین به تلاش‌های رورتی برای تفسیر طبیعت‌گرایانه و جامعه‌شناسانۀ امر هنجاری خرده می‌گیرد و نتیجۀ آن را چیزی جز بی‌معنا شدنِ مفاهیمی چون «اصلاح» و «پیشرفت» نمی‌داند. در این مقاله، می‌کوشم نشان دهم که چگونه بخشی از انتقادهای پاتنم، رورتی را از طبیعت‌گرایی پرشوری که در آثار اولیه‌اش دیده می‌شود منصرف می‌کند و او را متقاعد می‌سازد که به جای تأکید بر یک طبیعت‌گرایی تمام‌عیار، بر نوعی کثرت‌گرایی واژگانی تأکید کند.