جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کاوه بهبهانی : شاید به طور کلی و استعجالی بتوان مفسران نیچه را در چهار گروه جای داد: اولاً شارحان آلمانی نیچه، یعنی کسانی مانند کارل یاسپرس و مارتین هایدگر. دوم شارحان “پسامدرن” نیچه مانند میشل فوکو (که البته خود را پسامدرن نمی دانست) و ژیل دلوز. سوم شارحانی که به جریان موسوم به چپِ نو تعلق دارند و از مرده‌ریگ نیچه بهره ‌می‌گیرند. و چهارم شارحان انگلیسی زبانِ اندیشۀ نیچه. (کسانی مانند آرتور دَنتو، ریچارد شاخت، رابرت سولومون، کَتلین هیگینز، مادمِری کلارک و بسیاری دیگر که تبارِ‌شان می‌رسد به والتر کاوفمان، مترجم نام‌بردارِ آثار نیچه به زبان انگلیسی). دورۀ پیشِ رو درآمدی است بر اندیشۀ نیچه از چشم انداز شارحان انگلیسی زبان‌اش و از میان فیلسوفان انگلیسی زبان بیشتر بر آثار و نوشته‌های دو تن تکیه دارد: رابرت سولومونِ فقید و همسر به قول خودِ او دوست داشتنی‌اش کتی هیگینز که هر دو مورخ فلسفۀ غرب و متخصص اگزیستانسیالیست‌ها و به طورِ خاص نیچه هستند. شوربختانه آثار نیچه پژوهانه آن‌ها هنوز به فارسی برگردانده نشده است. این دوره سال گذشته و در پنج جلسه برگزار شد.

نیچه معتقد بود اهل مابعدالطبیعه، باورهای خود را راستین پنداشته و برای پندارهای خود حقیقتی عینی قائل‌اند. نیچه مدعی است همة ارزش‌ها و باورهای آدمی از جمله باور به خدا، از چشم‌انداز خواست قدرت و به‌منظور حفظ و صیانت از زندگی و سودمندی آدمی به‌وجود آمده است؛ بی‌آنکه بتوان برای این پندارها وجودی عینی قائل شد. این دقیقاً‌ همان‌جایی است که نیچه مابعدالطبیعة غربی را آسیب‌پذیر می‌یابد زیرا متعاطیان این دانش، حقیقت فی‌نفسه‌ای را مطابق با تفسیر و برداشت خود درنظر گرفته و با این کار، نقش صیانت از زندگی را از کار ویژه‌های خداوند حذف کرده و آن را به ضد خود تبدیل کردند. نیچه در مقابل، برمبنایی پراگماتیستی ایدة خدا را تحلیل و در گامی بعد، بازسازی کرده است. این نوشتار تلاش دارد با نظر به تحلیل تاریخ متافیزیک در اندیشه نیچه و ارتباط آن با ایدة کلاسیک خداوند و همچنین تلاش برای طراحی دیگرگونه انسانی در جهان آینده، طرح این فیلسوف در باب خداوند را نشان دهد..