جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله اقتدای حضرت عیسی (ع) به حضرت مهدی (ع) از جایگاه ویژه‌ای در میان احادیث اسلامی برخوردار است. پژوهش حاضر می‌کوشد با روشی توصیفی-تحلیلی و با رویکردی تاریخ‌انگاره‌ای به بررسی این مسئله پرداخته و آن را با توجه به گفتمان‌های حدیثی و رویکردهای مختلف محدثان شیعه بازخوانی کند و در عین حال به بررسی سندی آن نیز اهتمام ورزد. نتایج نشان می‌دهد این گزاره در دوره‌های مختلف و نزد دانشیان حدیثی شیعه به یک صورت نقل نشده و دست‌کم، چهار دوره گفتمانی را پشت سر نهاده است: ابتدا در کتاب منسوب به سلیم در ضمن گفت‌وگوی راهبی مسیحی با امام علی (ع) و همچنین گفتمانِ تفسیری-روایی کتب منسوب به علی‌بن‌ابراهیم قمی و فرات کوفی مطرح می‌شود؛ سپس نزد عالمانی چون شیخ کلینی و شیخ طوسی جایگاه نه‌چندان پررنگ آن مشاهده می‌شود؛ با نقل گسترده آن توسط شیخ صدوق، دوره طلایی خود را طی می‌کند و تثبیت می‌شود؛ در دوره بعدی هم نزد محدثان متأخر، جنبه کارکردگرایانه آن و حضور آن در پیوند بیش از پیش با برخی مباحث اعتقادی غلبه می‌کند. هرچند این گزاره از نظر اصول حاکم بر علم رجال و درایه در میان روایات شیعه به اصطلاح صحیح‌السند نیست، اما کثرت نقل آن به طرق مختلف در میان فریقین، ارزش آن را نشان می‌دهد.

مسئله مهدویت به خاطراهمیت، ضرورت، گستردگی و ابعاد متعدد آن از منظرهای مختلف و زوایای گوناگون قابل بررسی است که ‌‌‌یکی از این مباحث ارتباط معنوی با امام زمان (عج الله تعالی شریف) است. در پژوهش حاضر کارکردهای ارتباط معنوی با امام زمان(عج الله تعالی شریف) در عرصه خانواده در سه حوزه اعتقادی، عاطفی و اخلاقی با استفاده از فرمایشات اهل بیت (ع) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اهمیت انس با آن حضرت در خانواده و بین اشخاصی که ارتباط معنوی را مخصوص افراد ویژه‌‌‌ای می‌‌‌دانند، این ارتباط نه تنها به زندگی امنیت و آرامش می‌بخشد بلکه رابطه‌‌‌ای که اعتقادی، عاطفی، اخلاقی باشد تمام کاستی‌‌‌های زندگی افراد را نیز کامل می‌‌‌کند. ‌‌‌محبت امام زمان(عج الله تعالی شریف) و پیوند خانواده با امام از کارکردهای عاطفی و نیز رشد فضایل و دوری از رذایل در عرصه اخلاقی از مهمترین یافته‌‌‌های این پژوهش می‌‌‌باشد. ‌‌‌از آثار بررسی این کارکردها ترغیب و تقویت ارتباط با امام زمان(عج الله تعالی شریف) در عرصه خانواده است. ‌‌‌

یکی از مهمترین و اساسی‌‌ترین مسائل حوزه معارفی و اعتقادی، ‌‌مسئله مهدویت و تحقق پیدا نمودن حکومت دینی در پهنه‌ گیتی است. ‌‌از آنجاکه تحقق این وعده‌ الهی جز از راه قیام و مبارزه با ظالمان، ‌‌مشرکان و بی‌‌دینان امکان‌پذیر نیست، شناخت ویژگی‌‌‌های قیام و رهبر قیام، ‌‌مهم است. پژوهش حاضر به‌روش توصیفی - تحلیلی صفات قیام امام زمان(عج) را از خطبه غدیر استخراج و تحلیل نموده است. نتایج نشان داد که صفات و ویژگی‌‌‌های بسیار برجسته و ممتازی ‌‌برای قیام امام زمان(عج) در این خطبه ‌بیان شده است. ‌‌ازجمله آن صفات می‌‌‌توان به اصل قیام و ماهیت قیام، ‌‌هدف قیام، ‌‌برحق بودن قیام، ‌‌چگونگی آغاز قیام (سیر قیام – هدایتگری و اقدام نظامی) پیروزی قطعی قیام، ‌‌تشکیل حکومت عدل جهانی و اجرای واقعی اصل شایسته سالاری اشاره نمود. ‌‌مجموع این صفات نشان‌دهنده‌ آن است که آیند‌ه‌ای بس روشن برای بشریت ترسیم شده است؛ به گونه‌ای که جامعه مطلوب از زمان ظهور آغاز می‌‌‌گردد. ‌‌