جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف کلی این تحقیق بررسی مهمترین ویژگیهای اجتماعی مدینه قبل از ورود اسلام به این شهر و تاثیر آن در گسترش اسلام است؛ که با تاکید بر اختلافات داخلی بین قبایل یثرب جاهلی و نقشی که وجود این اختلافات در پذیرش اسلام در این منطقه داشته ، صورت گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر تاریخی – جامعه‌شناختی با تکیه بر نقد تاریخی متون است. برای بررسی عوامل طبیعی موثر بر قبایل و مناسباتشان با یکدیگر و روشن شدن عرصه بحث، نخست جغرافیای طبیعی، جمعیتی و سیاسی یثرب بررسی شد. برای شناسایی بافت اجتماعی یثرب و تاثیر آن در گسترش دین مبین اسلام در این شهر ، طوایف و قبایل ساکن یثرب شناسایی شده و با ردیابی منابع تاریخی، اطلاعات مورد نیاز از دوره قبل از ورود اسلام به این شهر استخراج و روابط و مناسبات شکل گرفته میان طوایف گوناگون یثرب مشخص گردید. در ادامه پس از شناسایی بافت اجتماعی یثرب، تاثیر آن بر گسترش دین اسلام در این شهر مشخص شد. از بررسی اوضاع و احوال جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جزیره العرب پیش از بعثت پیامبر (ص) به وضوح پیداست که برخی از شرایط آمده فوق یا به کلی در عربستان وجود نداشت و یا به حدی ضعیف بود که امکان ایجاد تمدن در آن فراهم نبود. در عصر جاهلیت جزیره العرب فاقد دولت مرکزی بود و هرج و مرج و بی نظمی آن را فرا گرفته بود. تنها سازمان سیاسی اجتماعی در آن قبیله بود و هر قبیله فرهنگ، آداب و رسوم خاص خود را داشت و جنگ های بین قبایلی به دلیل واگرایی حاکم بر این جامعه بصورت مستمر ادامه داشت. ویژگی‌های جمعیتی یثرب نیز قبل از ورود پیامبر اسلام (ص) به این منطقه و پذیرش اسلام توسط یثربیان از ویژگی‌های جمعیتی سایر مناطق عربستان جاهلی پیروی می‌کرد. یکی از نزاعهای ساختاری جامعه یثرب دعوای سافله و عالیه بود که عمدتا میان قبایل اوسی و خزرجی صورت می‌گرفت که معروفترین آنها هم جنگ بعاث بود که با پیروزی اوسی‌ها بر خزرجی‌ها به پایان رسید و عمق اختلافات قبیله‌ای را در این منطقه به حداکثر خود رساند. از سوی دیگر استقلال قبایل یثرب، به طور ساختاری بر دو رکن اساسی استوار بود: اُطم و رَبعه. این دو مفهوم آگاهی‎ های سودمندی نسبت به شرایط تاریخی و الزامات ساختاری دولت پیامبر(ص) ارائه می‌کردند. قبایل یثرب، با حفظ استقلال داخلی از حیث ربعه (آداب و رسوم) و محلّه / اُطم (قلعه)، بنا به ضرورت‎ های جغرافیایی (موقعیت محلّه‎ ها) و اجتماعی (مناسبات قومی) وارد پیمان‎ های بین قبایلی می‌شدند و بدین ترتیب، همواره سبکه‎ای از پیمان‎ های هر چند نااستوار در میان اعراب، یا اعراب و یهود شکل می‌گرفت. در حقیقت، عامل بوجود آمدن این گونه پیمان ‎های نااستوار از هم گسیختگی درونی یهودیان و جداشدن عرب‎ های یثرب از یکدیگر بوده است. این دوری و جدایی ‎ها، که روز به روز بر دامنه آن افزوده می‌شد، تأثیر فراوانی در از میان رفتن موازنه سیاسی آن دوران و گسترش بیم و هراس و از میان رفتن امنیت قبایل داشته است. با توجه به این اشارات،مشخص گردید که یثربیان اسلام را برای بهبود اوضاع داخلی خود، امنیت اجتماعی و آرامش روحی پذیرفتند؛ چیزی که سرشت عرب یثرب نیازمند آن بود.

چکیده ندارد.

پیامبر اسلام (ص) در طی دوره بیست سه ساله رسالت خویش در سه جبهه درگیر بود. جبهه اول مشرکان ، جبهه دوم یهودیان بودند و جبهه سوم منافقان بودند.. خطر اینان برای اسلام بسیار زیاد بود چرا که امکان تشخیص توطئه آنان برای مسلمانان امکان‌پذیر نبود .. در قرآن کریم آیات زیادی درباره این جریان وجود دارد ، هم چنین در روایات متعددی به این گروه اشاره شده است. از نتایج این پژوهش چنین بر می آید که منافقین در طول حیات پیامبر(ص) مشکلات فراوانی برای ایشان و مسلمانان بوجود آوردند.آنان در جنگ ها و غزوات پیامبر(ص) به بهانه هایی با ترک میدان جنگ ضرباتی را به سپاه اسلام وارد کردند.

ادب از سرمایه‌های برتر حیات آدمی و بالاتر از ثروت و قدرت است. وقتی از ادب سخن به میان می‌آید، نوعی رفتار خاص و سنجیده با محیط پیرامون در نظر می‌آید، در برخوردها چیزی به زیبایی و جذاّبیّت ادب نمی‌رسد، بنابراین باید ادب را آموخت و به کار بست تا روابطی سالم، احترام‌آمیز و پایدار میان افراد جامعه حاکم شود. هدف اسلام، سر و سامان دادن به تمام جهات زندگى انسانى است و هیچ یک از شئون زندگى انسانى، نه کم و نه زیاد، نه کوچک و نه بزرگ، را از قلم نینداخته است، از این رو تمام وجوه زندگى را داراى ادب کرده و براى هر عملى از اعمال زندگى هیأت نیکو ترسیم کرده است که بیانگر غایت آن است و هیچ غایتى براى زندگى جز توحید خداى سبحان در مرحله اعتقاد و عمل نیست.انسان به طور فطرى کمال‌جو و الگوخواه است. الگوپذیرى انسان تا به جایى است که بدون اسوه، راه تکامل را نمى‌پیماید. انسان در پىِ نمونه‌ی کامل و اسوه‌ی کمال یافته‌ی برتر است و از این رو به شناخت سیره، راه و روش، و زندگانى انسان‌هاى کامل و برجسته چون پیامبران، اولیاء، امامان محتاج است. با توجه به این که پیامبر اسلام9خاتم پیامبران و جامع تمام انبیاء می‌باشد و از آنجا که قرآن به عنوان بهترین سند، ایشان را به عنوان «اسوه حسنه» معرفی می‌کند، با این تعبیرقرآن، وجود پیامبر9 کانونى است که باید از آن آداب زندگی را استخراج کرد. لذا برآن شدیم تا آداب پیامبر اسلام9 را در حد توان از منظر قرآن و روایات بررسی کنیم و تلاش بر این است تنها به صِرف نقل آیات و روایات اکتفا نکنیم بلکه تفسیر و توجیه عمل پیامبر9 مهم است و به دنبال چرایی گفتار و رفتار پیامبر9?می‌باشیم پس همین طور که رفتار پیامبر9 نیاز به تعمّق و تفسیر دارد، گفتار پیامبر9 هم نیاز به تعمّق و تفسیر دارد. نهایتاً اگر مردم با نحوه‌ی تعامل انبیاء آشنا شوند و از روش آنها الگو بگیرند به سوی تعاملی صحیح حرکت خواهند نمود.

از بررسی آرای قرآن پژوهان غربی (1860 ـ 1977 (چهار ديـدگاه متفـاوت دربـاره زمـان تـدوين قرآن به دست می آيد: جان برتن جمع آوری قرآن را در عهد پيـامبر ص مـی دانـد؛ فـردريش شوالی مدعی است كه قرآن در عصر عثمان جمع آوری شده است؛ پل كازانوا وآلفونس مينگانـا بر اين باورند كه قرآن در دوران خلافت عبدالملك به دستور حجاج بن يوسـف گـردآوری شـد؛ جان وانزبرو تدوين قرآن را در آغاز قرن سـوم مـی دانـد. مبنـای ايـن آرا، رويكردهـای شـكاكانه گولت تسيئر و شاخت درمورد احاديث اسـلامی اسـت. از ميـان آرای مـذكور، ديـدگاه بـرتن را می توان پذيرفت؛ ولی نه براساس دلايلی كه وی در تحقيقات خود برآنها پـای فـشرده، بلكـه بـر مبنای دلايل عقلی، تاريخی، روايی وقرآنی كه برخی از عالمان مسلمان اقامه كرده اند.

از آنجاكه اعلميت و به ويژه برخورداری از علم لدنی يكی از مؤلّفه های ركنی در اثبات نبوت نبی يا امامت امام است، از اين رو اثبات علم به تأويل برای اهل بيت از آيات قرآن كريم، تـأثير به سزايی در ضرورت مرجعيت علمی اهل بيت به خصوص نزد اهل سنت دارد؛ چرا كه بيشتر علمای اهل سنّت اعتقادی به مرجعیت اهل بيت ندارنـد؛ هرچنـد فـضيلت علمـی اينـان نـزد بسياری از رجال علمی و سياسی آنان مورد اتفاق است و بر همـين اسـاس برخـی از بزرگـان اهـل سنّت نهايت مستفاد از روايات نبوی در فضايل علمی اهل بيت و به ويژه اميرالمـؤمنين را مرجعیـت علمی آنان دانستند، نه مرجعیت سياسی. ولی علمای شيعه بر مرجعيت علمی اهل بيت و علـم آنان به تأويل آيات قرآن اذعان دارند . هرچند نزد برخی از آنان دلالـت آيـات قـرآن بـر مطلـب مذكور تمام نيست، ولی دلالت روايات برآن قطعی است . در نوشتار پيشرو، درصـدديم دلالـت آيات قرآن و به خصوص آيه«والراسخون فی العلم» برعلم بهیتأويل اهل بيت را اثبات نموده وبه ادله و شبهات كسانی كه دلالت آيه مذكوربرمدعا را نپذيرفته اند، پاسخ دهيم.

ازجمله شبهاتی که دربارۀ نهج‌البلاغه مطرح شده، اعتبار مطالب و استناد آن به امیرالمؤمنین علی (ع) است که اندکی بعد از تدوین نهج‌البلاغه ادعا شده است و افرادی آگاهانه یا ناآگاهانه به آن دامن زده‌اند. در این مقاله، با تکیه بر شواهد درون‌متنی نهج‌البلاغه بر این نکته تأکید شده است که اگر هیچ سند معتبری هم در این باره پیدا نشود، باز هم می‌توان ادعا کرد که این جملات و سخنان از آن امام همام (ع) صادر شده است؛ زیرا شواهدی چون علو محتوا و جامعیت، بداعت کلام، تأثیرگذاری و جاذبۀ عجیب، فصاحت و بلاغت، سخن از رؤیت ملائکه، شنیدن و دیدن نشانه‌های آفاقی و انفسی، اخبار غیب و خبردادن از آینده، تحدی‌طلبی در باب علم و آگاهی و هماهنگی وقایع در نهج‌البلاغه با تاریخ، ثابت می‌کند که حقایق و معارفی که در این مجموعۀ عظیم در قالب‌ گفتارهای بدیع و جذاب مطرح شده، از عهدۀ بشر عادی خارج است و این متن در عین صامت ‌بودن، به استنادش به علی (ع) گواهی می‌دهد.

انسان براساس فطرت خویش همیشه در پی رسیدن به خدای خویش است و نتیجۀ ‌‌این جست‌وجوها گاه به انحراف در شناخت معبود خود منجر شده است و او آن را همانند موجودات جسمانی تلقی کرده است که اعضای جسمانی دارد و قابل رؤیت است. در قرآن کریم، رؤیت خدا با چشم سر محال دانسته شده است و معصومین‌ (ع) در جهت تبیین آن، بیاناتی فرموده‌‌اند که سخنان حضرت امیر (ع) درمیان آنها درخشش خاصی دارد. علی (ع) در برخی از فرموده‌های خود، درک خدا را با حواس منتفی دانسته است، چه از طریق چشم باشد و چه با حواس دیگر. گاه نیز به مصداق اعلای درک اشاره کرده و رؤیت بصری خدا را محال دانسته‌اند ولی گفته‌اند که ندیدن خدا نمی‌تواند دلیلی بر انکارش باشد. حضرت امیر (ع) در مجموعه‌ای از بیانات خود، علاوه بر رد امکان رؤیت بصری، رؤیت و درک قلبی را هم که مقصود از آن، رسیدن به کنه ذات باری‌تعالی است، منتفی اما درک قلبی او با حقایق ایمان، برهان و دلیل و علم و قدرتش را گاه ممکن دانسته‌اند؛ که تفاوت این دو دیدگاه اخیر در این است که در اولی درک ذات خدا منتفی و در دومی درک باری‌تعالی با آثار و صفاتش ممکن دانسته شده است.