جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: ویلفرد مادلونگ اسلا مشناس برجستۀ آلمانی، به مناسبت معرّفی و نقد کتاب ارزشمندِ «یکی و دیگر ]یعنی: خدا و همۀ اندیشه های انسان در باب او [: ملاحظاتی در باب کتابهای مِلَل و نِحَ لنگاشتی اسامی » نوشتۀ دیگر اسا مپژوه برجستۀ آلمانی، پروفسور یوزف فان اس، به اختصار بسیار، دیدگا ههای خویش را در باب مسألۀ جانشینی پیامبر ا کرم )ص( و موضع شیعیان و اهل سنّت در این باره بازگو کرده است و این بار با صراحتی بیشتر به تبیین و توضیح نظرگاه خویش و آنچه در کتاب جانشینی حضرت محمّد )ص( بیان کرده بود، پرداخته است. به جهت اهمّیّت نگر شها و نظرگاه هایی که وی در مقالۀ یادشده دربارۀ تاریخ پیدائی تشیّع و موضوع جانشینی پیامبر )ص( و نقد برخی از آراء فان اس در مسائل یادشده، مطرح کرده است، در این نوشتار ب هطور جدا گانه بعض آراء شایان توجّه او در این موضوعات مرور می شود.

عصمت پیامبران الهی یکی از مسایل مهم در باب نبوت است. متکلمان اسلامی از طریق دلایل عقلی و نقلی به اثبات آن پرداخته اند. دلایل عقلی آنان بر پایه حکمت الهی استوار است. از برهان حکمت بر عصمت پیامبران تقریرهای مختلفی ارائه شده است که مهم‏ترین آن‏ها عبارت است از تقریر برهان حکمت بر اساس معجزه، تقریر برهان بر پایه لطف، و تقریر آن بر اساس غرض از نبوت. این تقریرها به دو دسته حداقلی و حداکثری تقسیم می‌شوند، تقریرهای حداقلی عصمت پیامبران را در دریافت و ابلاغ پیام‏های الهی به بشر اثبات می کند، اما تقریرهای حداکثری، عصمت در مقام عمل را نیز شامل می‏شود. متکلمان اسلامی در این باره که آیا برهان حکمت عصمت از گناهان کبیره و صغیره، عمدی و سهوی را شامل می‏شود یا به گناهان کبیره و صغیره‏های منفّر اختصاص دارد، و نیز قبل از نبوت را نیز دربر می‏گیرد یا به زمان نبوت اختصاص دارد، هم‏داستان نیستند، متکلمان امامیه در این مسأله نگاه حداکثری دارند اما متکلمان معتزلی، گناهان صغیره غیر مسخّف را منفّر ندانسته، و برهان حکمت- با تقریرهای مختلف آن- را مُثبِت عصمت پیامبران از آن‏ها ندانسته‏اند. از تأمل در سخنان متکلمان اسلامی به دست می‌آید که عنصر منفّریت و نقض غرض در برهان حکمت بر عصمت پیامبران، نقش کلیدی دارد. آنان در این‌باره هیچ گونه اختلافی ندارند، هرچند در قلمرو و مصداق آن دیدگاه‌های مختلفی ارائه کرده‏اند. برداشت درست از منفّریت و نقض غرض، مؤید دیدگاه متکلمان امامیه در این‌باره است که در قلمرو عصمت نگاه حداکثری دارند.

آیات و روایات بسیاری بیان‏گر افضلیت و عصمت اهل‎بیت پیامبر اکرم(ص) می‏باشد که آیه شریفه صلوات (احزاب: 56) و روایات مربوط به آن از آن‏جمله است. مفاد این آیه آن است که رسول خدا(ص) مورد درود و رحمت ویژه خداوند و فرشتگان است، و از مؤمنان خواسته شده است که با تأسی به خدا و فرشتگان، بر آن حضرت درود بفرستند. در روایات آمده است که درباره چگونگی درود فرستادن بر پیامبر اکرم(ص) از آن حضرت سؤال شد، و ایشان فرمود بگویید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد». از این سخن پیامبر(ص) به دست می‎آید که آل پیامبر از حیث کمال و مرتبه وجودی از چنان جایگاهی برخوردارند که در صلوات ویژه الهی بر پیامبر(ص)با آن حضرت اشتراک دارند. از سوی دیگر، در عصمت و برتری رسول اکرم(ص) بر دیگران، تردید و اختلافی وجود ندارد، بنابراین، آل محمد(ص) نیز ویژگی مزبور را دارند. البته این اشتراک، با برتری پیامبر(ص) حتی بر آل او منافات ندارد؛ چرا که صفات کمال تفاضل پذیر است، چنان‏که این قاعده در مورد پیامبران الهی نیز جاری است.

مشرکان مکه در صدر اسلام همواره با انواع آزارها و اتهام‌ها و گاه با شبهه‌افکنی در امر رسالت، تلاش در جلوگیری از گسترش اسلام داشتند. اتهام کهانت یکی از انواع اتهاماتی است که مشرکان در جهت ایراد شبهه و انکار رسالت پیامبر اکرم(ص) طرح می‌کردند. بررسی و تحلیل این اتهام و تبیین باورهای مشرکان نسبت به کهانت و کاهنان، می‌تواند منشأ و غرض مشرکان از طرح این اتهام را مشخص کند و به تبع آن، پاسخ قرآن به این اتهام را روشن‌تر سازد. همچنین با تحلیل اتهام کهانت و تبیین منشأ آن، این نکته کشف می‌شود که آنچه مشرکان را بر این اتهامات وا می‌داشت مبهوت ماندن آنان در برابر اعجاز قرآن کریم بود چرا که مشرکان از یک طرف عظمت قرآن کریم را چنان احساس می‌کردند که توانایی انکار فرابشری بودن آن را نداشتند اما از طرف دیگر نمی‌خواستند به الهی بودن قرآن کریم و رسالت پیامبر اکرم(ص) اعتراف کنند، به همین جهت ناچار شدند با ایراد اتهام کهانت، قرآن را منتسب به جنیان معرفی کرده و پیامبر(ص) را کاهن بخوانند.

طب اسلامی گنجینه ای از آیات قرآن کریم، احادیث و روایات حضرات معصومین علیهم السلام است؛ که سالیان متمادی در متن کتب معتبر شیعه، بکر و نهفته بوده است. کتاب «ارشادات الرسول المصطفی صلي الله علیه و آله في الصحة و طول العمر» توسط آیت الله شیخ عباس تبریزیان از سیره نبوی جمع آوری شده و در زمینه طب اسلامی به نگارش در آمده است. لازم به ذکر است که احادیث و روایات موجود در این کتب طی سالیان دراز توسط استاد تبریزیان هم از نظر سندی و هم از نظر تجربی بررسی شده است. مطالب این کتب به زبان عربی بوده و منحصرا بر اساس روایات نبوی می باشد و با طب سنتی، طب سوزنی و... تفاوت کلی و اساسی دارد و به عنوان یک مکتب طبی مستقل معرفی شده است. در حال حاضر طب اسلامی مستقل از دیگر مکاتب طبی رایج، قادر به درمان قاطع بیماری های گوناگون جسمی و روحی است.