جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: مقالات این مجموعه نشان دهنده برخی از بهترین کارهای اصلی است که امروزه در مورد تئودیس های فیلسوفان مدرن اولیه مانند لایب نیتس، سوارز، اسپینوزا، مالبرانش و پیر بیل انجام می شود.

این مقاله که با روش توصیفی-تحلیلی فراهم آمده به­دنبال چگونگی تعامل عقل و دین بنا بر علیتی است که در فلسفه ابن­سینا و مالبرانش اثبات شده است. این دو با نگاهی خدامحورانه، به­دنبال ارائه علیتی هستند که ذیل آن خدایی همخوان با دین را به اثبات رسانده و تصویری عقلانی و همخوان با آموزه­های دینی از عالم نشان دهند. عالم ابن­سینا عالمی است که در رأس آن خدای علت­العلل و در طول، علل ثانیه در زنجیره­ای علی و معلولی نقش آفرینند. مالبرانش روابط علّی را به تعاقب پدیده­ها تقلیل داد؛ مقارنه­گرایی مطرح از سوی او همانا علیتی تک­قطبی بود که در یک طرف آن، خدای همه­کاره در مقام علت حقیقی و طرف دیگر آن ماده بی­جان و بی­تاثیر قرار دارد. مالبرانش تمامی تأثیر و تأثرات عالم را به خداوند سپرده است؛ نگاه خدامحورانه مالبرانش و استناد مستقیم فعل ارادی انسان به خداوند، وی را به جبرگرایی نزدیک و راه را بر تجربه­گرایان افراطی چون هیوم باز می­کند. در مقابل، ابن­سینا ذیل اثبات مجردات و عقول عشره طولیه و عقل فعال، اختیار انسان را به رسمیت شناخته و اراده­ی او را در عالم مؤثر می­داند.

فلسفه لایب نیتس و تصور وی درباره خدا از حوزه های فلسفی و الهیات مسیحی، فلسفه اسپینوزا و فلسفه دکارت متاثر است. همچنین لایب نیتس از بعضی مکالمات افلاطون هم تاثیر پذیرفته است. در عین حال، شان کلامی آثار لایب نیتس از آثار دکارت و اسپینوزا بیش تر است و فلسفه او مانند فلسفه مالبرانش خدامحور است. به نظر لایب نیتس، علت فاعلی و علت غایی در جهان طبیعت توسعه و تداوم علیت خداوند است. لایب نیتس با این تفکر به قاعده «لا موثر فی الوجود الا الله» نزدیک می شود. لایب نیتس در نظریه هماهنگی پیشین بنیاد علیت ماشینی را تحت علیت غایی قرار می دهد. لایب نیتس برداشت دکارت از خدا را مورد حمله شدید قرار می دهد و آن را به خدای اسپینوزا تشبیه می کند که اصل چیزهاست و نوعی قادر مطلق است که با طبیعت اولیه نامیده می شود و فاقد اراده و فاهمه است. موجود کامل دکارت آن خدایی نیست که ما تصور می کنیم و به او امیدواریم، یعنی خدای عادل و عاقل که هر ممکنی را برای خیر مخلوقاتش انجام می دهد. خدایی ساختگی مثل خدای دکارت برای ما هیچ تسلای دیگری جز تسلای صبر از روی جبر باقی نمی گذارد. اسپینوزا هر تصور یا تعریفی از خدا را به عنوان موجودی عاقل و صاحب اراده رد می کند. به باور وی، خدا از طریق اراده آزاد عمل نمی کند. اراده و عقل با طبیعت خدا همان نسبت را دارند که حرکت و سکون. از این رو، جهان یک نظم و نظام مکانیکی و ریاضی است و به هیچ معنا انسانی، هدفمند و اخلاقی نیست. هر چیز مطابق با قانون عینی و انعطاف ناپذیر علت و معلول رخ می دهد. لایب نیتس با انتقاد شدید از نگرش اسپینوزا به خدا می گوید: خدا یک ذهن، یک شخص و یک جوهر معین است، اما در عین حال کامل ترین جوهرهاست، خدا، مناد منادهاست که با نظم ریاضی دقیق خود، اعمال و تاثیرات ظاهری منادها را هماهنگ می سازد. لایب نیتس بعد از فراز و فرودها، سرانجام یک طبیعت، یعنی جوهر منفرد یا «مناد منادها» را به عنوان موجود کاملا متعالی یا خدا معرفی می کند که به حکم ضرورت اخلاقی مجبور است بهترین جهان ممکن را بیافریند. آیا لایب نیتس در نهایت به فلسفه اسپینوزا – که آن را به شدت رد می کرد- نزدیک نشده است؟ جبر و ضرورت اخلاقی لایب نیتس با ضرورت و جبر طبیعی اسپینوزا چه تفاوتی دارد؟ در این مقاله تلاش کرده ایم: 1- الهیات لایب نیتس را تبیین کنیم. در الهیات لایب نیتس نکات بدیعی وجود دارد که توجه بیش تر به دکارت در مراکز فلسفی ایران مانع دریافت آنها شده است.2- برخی از آراء لایب نیتس را در الهیات با نظران افلاطون، ارسطو، دکارت، مالبرانش و اسپینوزا تطبیق و مقایسه کنیم.3- الهیات لایب نیتس را از برخی جهات و در حد گنجایش مقاله مورد نقد و داوری قرار دهیم.

ترجمه ماشینی : در سال 1664، سالی که او در Congrégation de l'Oratoire منصوب شد، نیکلاس مالبرانش Traité de l'Homme پس از مرگ رنه دکارت را در کتاب فروشی در خیابان سنت ژاک کشف کرد. تأثیر این برخورد، به گفته فونتنل، چشمگیر بود. Il acheta le livre, le lut avec empressement, et, ce qu'on aura peut-être peine à croire, avec un tel transport qu'il lui en prenait des battements de coeur qui l'obligeaient quelquefois d'interrompre sa سخنرانی. اما این کتاب در ذهن Malebranche بود که تأثیر بیشتری و ماندگارتر داشت. در واقع، دکارت قرار بود یکی از دو تأثیر عمده بر شکل گیری اندیشه مالبرانش شود. دیگری سنت آگوستین بود، متفکر بزرگی که از زمان تأسیس آن توسط پیر دوبرول (بعداً کاردینال) در سال 1611 توسط پیر دوبرول (بعداً کاردینال) مورد حمایت قرار گرفت. . مانند پدران سخنور که به او آموزش می دادند، مالبرانش هیچ تناقضی بین مسائل الهیات و علوم و ریاضیات جدید نمی دید. این دو با هم سازگار بودند و روش دکارتی وسیله دستیابی به این وحدت بود. این ویژگی Malebranche به وضوح در دکترین مشهور او از Ocasionalism، که برای اولین بار در De la Recherche de la Vérité در 1674-1674 مطرح شد، دیده می شود. از نظر فیلسوف، اساساً آموزه علیت است، و معتقد است که همه اشیاء آفریده شده، از جمله انسان‌ها، از نظر علّی ناتوان هستند، و صرفاً «موقعیت‌هایی» را برای خدا، تنها علت حقیقی، فراهم می‌کنند. چنین آموزه‌ای بلافاصله پرسش‌های فلسفی مهمی را مطرح می‌کند، به‌ویژه در مورد نقشی که انسان در جهان گاه‌گرا ایفا می‌کند. وظیفه این رساله است که یکی از این سؤالات را مورد بررسی قرار دهد: آیا فرصت‌گرایی با اختیار انسان سازگار است؟ اگر انسان ها به لحاظ علّی ناتوان باشند، نمی توان آنها را عامل اعمال یا حتی انتخاب هایشان دانست. آنها به عروسک‌های خیمه شب بازی تقلیل می‌یابند و اگر هر کاری که انجام می‌دهند ناشی از مقام بالاتر باشد، عروسک‌ها آزادی ندارند. اما این آموزه نه تنها مورد توجه فیلسوف است، زیرا پرسش‌های مهمی را برای متکلم نیز مطرح می‌کند. اگر ما در ایجاد اعمال خود آزاد نباشیم، نمی‌توانیم از نظر اخلاقی در قبال آنها مسئولیت پذیر باشیم. و بدون این آزادی بحثی در مورد مذموم بودن اخلاقی وجود ندارد، زیرا همانطور که خود Malebranche می نویسد: Si nous n' avions point de liberté, il n'y auroit ni peines, ni recompenses futuresi car sans liberté il n'y a ni bonnes ni mauvaises اکشن: De sorte que la Religion seroit une illusion & un phantôme. با این حال، اعمال خوب و بد اتفاق می افتد. گناه هم همینطور. اما اگر عامل گناهان خود نباشیم، نمی‌توانیم مسئول گناهان خود باشیم، پس مسئولیت کجاست؟ گاه گرایی از خدا به عنوان تنها علت واقعی حمایت می کند، اما پیشنهاد این که خدا مسئول گناه است، در واقع وارد شدن به یک زمینه الهیات بسیار خطرناک است. دکترین گاه گرایی از ویژگی های Malebranche است. او نه فیلسوف بود و نه متکلم به تنهایی، بلکه بسیار…

ثنویت افراطی بین نفس و بدن در فلسفه دکارت معضل رابطه آن دو را پیش آورد. هیچ کدام از راه حل های دکارت در نحوه ارتباط نفس و بدن قانع کننده نبوده و او در نهایت با اعتراف به ناتوانی خود، فکر نکردن در این باره را بهتر از فکر کردن دانست. مالبرانش از طریق مبانی کلامی و انحصار علیت در خدا سعی در حل این مشکل داشته و ارتباط آنها را فعل خدا می داند. اسپینوزا از طریق تحویل کثرات به امر واحد و این که نفس و بدن، حالات جوهر واحدند، سعی در حل مساله رابطه نفس و بدن دارد. لایب نیتس به کثرت منادهای نفس و بدن قائل شده و از طریق هماهنگی ازلی که بین منادهای نفس و بدن برقرار است سعی در حل مساله می کند. هیچ کدام از این متفکرین نتوانسته اند در این مساله کامیاب باشند. بهترین و کامیاب ترین پاسخ از نحوه ارتباط نفس و بدن را می توان در فلسفه ملاصدرا یافت، از نظر وی نفس در ابتدای حدوث دارای صورت جسمانی است و بدن مرتبه نازل اوست و سپس در اثر حرکت جوهری به مراتب دیگر نایل می شود.

ترجمه ماشینی : در اثر حاضر، نظریه بینش برکلی در خاستگاه های تاریخی، در ارتباط با مفاهیم کلی فلسفی برکلی، و در دریافت اولیه آن مورد توجه قرار گرفته است. نظریه برکلی جایگزین گزارشی از بینایی می شود که بر اساس آن فاصله و سایر ویژگی های فضایی از داده های ابتدایی از طریق یک استنتاج هندسی ناخودآگاه استنتاج می شوند. این گزارش از بینایی بر حسب «هندسه طبیعی» اولین بار توسط دکارت و مالبرانش معرفی شد. در میان منابع بی واسطه دانش برکلی از نظریه هندسی ادراک، رساله دیوپتریک ویلیام مولینوکس، دیوپتریکا نوا، نقش کلیدی ایفا کرد. درک برکلی از "هندسه طبیعی" به طور نزدیک به توصیف مولینو از مکانیسم بینایی که از پیچیدگی های گزارش های دکارت و مالبرانش اجتناب می کند، متکی است. در فصل اول، نظریه برکلی در تقابل با نظریه مولینوکس ارائه شده است. در فصل دوم به رابطه بین نظریه بینش و غیر مادی می پردازم. در فصل پایانی یکی از اولین انتقادات بر نظریه برکلی را بررسی می‌کنم که در رساله چشم ویلیام پورترفیلد یافت می‌شود.

ترجمه ماشینی: سه روایت کلی از علیت در فلسفه مدرن اولیه برجسته است: کنش متقابل دکارتی، گاه گرایی، و هماهنگی از پیش تثبیت شده لایب نیتس. دست اندرکاران این جلد این نظریه ها را در زمینه فلسفی و تاریخی خود بررسی می کنند. آنها آن‌ها را هم به‌عنوان وسیله‌ای برای پاسخ‌گویی به پرسش‌های خاص در رابطه با روابط علی و هم در رابطه‌شان با یکدیگر، به‌ویژه، مقایسه گاه‌گرایی و هماهنگی از پیش تثبیت‌شده به‌عنوان پاسخ‌هایی به متافیزیک و فیزیک دکارت و روایت دکارتی از علیت مورد خطاب قرار می‌دهند. فیلسوفان مورد بحث عبارتند از دکارت، گاسندی، مالبرانش، آرنولد، لایبنیتس، بیل، لا فورج، و دیگر شخصیت‌های کمتر شناخته شده.