جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

In this research, we discuss Nasr Hamed Abu Zaid’s opinion about revelation phenomenon, and the way how he reads the religious discourse; in addition to his attempts to link the divinity of the muhammedan message and the human understanding, as well as the doctrinal and inttelctual bases from which he starts to from the meaning of revelation. Thus, he presented a humanitarian presented a humanitarian proposal for revoltion or as he managed to call it “hominization of revelation”. The article attempts to expose Nasr Hamed Abu Zaid’s thoughts about “revelation phenomenon” ; then, the attempt to analyse and discuss it relying on the crotical method.

نسبت قرآن و فرهنگ زمانه از اساسی‌ترین موضوعات مورد بررسی مطالعات و پژوهش‌های قرآنی در دوران معاصر محسوب می‌شود. درباره رابطه قرآن با فرهنگ عصر نزول آن، به طور کلی سه نظریه وجود دارد: برخی ضمن تأکید بر ارتباط عمیق متن قرآنی با فرهنگ زمانه، هرگونه تأثر قرآن از آن را نفی می‌کنند و تنها بر زبان قوم بودن آن تأکید دارند. دسته دوم معتقدند قرآن در تعامل با فرهنگ عصر نزول، از زبان، فرهنگ و باورهای آن دوران اثر پذیرفته است و از باب همراهی و همخوانی با آن فرهنگ و زبان، گاه نظریات علمی و ایده‌های فرهنگی آن قوم را که بهره‌ای از حقیقت ندارد پذیرفته، و به صورت حقایقی واقعی بیان می‌دارد. نظریه سوم نیز قرآن را از اساس متأثر و وابسته به واقعیت و فرهنگ عصر نزول می‌داند و برآن است که در اصل، قرآن از شرایط تاریخی و فرهنگی آن دوران نشأت گرفته است. دکتر نصر حامد ابوزید از میان این سه نظریه، دیدگاه دوم را بر‌گزیده و تلاش می‌کند تا نشان دهد که میان قرآن و فرهنگ زمانه، نوعی رابطه دیالکتیکی و دو سویه برقرار است. از سویی قرآن در فرهنگ عصر نزول شکل گرفته، و از سوی دیگر بر آن تأثیر گذاشته است. ایشان ضمن تأکید بر الهی‌بودن قرآن، بر تاریخمند بودن بسیاری از احکام و مفاهیم آن اصرار می‌ورزد و در جای‌جای کتاب معنای متن بر این نکته تأکید می‌نماید که قرآن متنی تاریخی و محصولی فرهنگی محسوب می‌شود که نمی‌تواند وجودی خارج از تاریخ داشته باشد. نصرحامد جهت رسیدن به فهم دقیق علمی و تاریخی نصوص دینی، قرآن را به مثابة یک متن تاریخی، بشری و زبانی مورد پژوهش قرار داده و ضمن به چالش کشیدن تلقی سنتی از علوم قرآنی بر محصول فرهنگی دانستن متن قرآنی تأکید می‌ورزد. مجموعه حاضر در پی آن است تا ضمن گزارش و تبیین دیدگاه ایشان، به بررسی این نظریه و محذورات پذیرش آن اشاره نماید.