جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: شکل و محتوای مطالعه الهیات در عصر کنونی و مدرن با تعداد و تنوع گسترده‌ای از متنوع‌ترین و تا حدی متفاوت‌ترین نقاط شروع مشخص می‌شود. وحدت کلاسیک و آشکار بودن جهان اندیشه الهیاتی، که در قرون پیشین بسیار معمول بود، با کثرت افق ها و مشکلات تفکر مدرن از بین رفته است. واقعیت جهان، علم و الهیات دیگر به عنوان یک مدار واحد ظاهر نمی شود، بلکه بیشتر به عنوان یک فضای باز و نامحدود ظاهر می شود. در واقع، دقیقاً برای مطالعه الهیات در دانشگاه‌های مدرن، به نظر می‌رسد که عبارت جذاب، وسعت جدید نیز صادق است. این کتاب به منظور دسترسی مسیحیان و متکلمان به کارل رهنر برای بازگشایی افکار او و امکان بازرسی الهیات از کار او است. از این نظر ضروری است که نقطه عزیمت الهیات کارل رهنر را در دغدغه‌ها و پرسش‌های انسان‌ها قرار دهیم و با سرنخی از مفهوم کلیدی نقطه عزیمت انسان‌شناختی، گرایش زیربنایی را قابل درک کنیم. از کارهای رهنر تسلط بر جستارهای علمی در پراکسیس روزمره مطالعات ضروری الهیات معاصر، اغلب شکل نامطلوب مجموعه ای از مقالات، مقالات و مشارکت های مختلف در کتاب های راهنما را به خود می گیرد. دقیقاً به همین دلیل، غوطه ور شدن در آثار یک نویسنده مهم دورانی، در جهان افکار او، و در نمایه الهیات او - همانطور که در مورد الهیات کارل رهنر در اینجا وجود دارد - نه تنها یک تمرین وظیفه‌آمیز است. ، اما یک تغییر لذت بخش از سرعت، شاید حتی یک علاقه: استودیوم به معنای واقعی کلمه.

ترجمه ماشینی: دیوید آلبرت جونز دو سوال اساسی را در نظر می گیرد: چگونه می توانیم در مواجهه با مرگ خوب زندگی کنیم؟ و آیا پایان دادن عمدی به زندگی بشر مشروع است، اگر هرگز وجود داشته باشد؟ او بر رویکردهای متمایز الهیاتی نسبت به مرگ که توسط چهار متفکر برجسته مسیحی نشان داده شده است تمرکز می کند: آمبروز میلانی، آگوستین از هیپو، توماس آکویناس و کارل رهنر. هدف جونز اساساً مشارکت در تاریخ الهیات نیست، بلکه از طریق تعامل با اندیشه الهیات گذشته، تأمل در برخی از مسائل عملی و وجودی است که رویکرد مرگ برای همه ما ارائه می کند.

سه نوع تلقی یا برداشت از وحی در مسیحیت وجود دارد. بر اساس وحیِ گزاره‌ای نجات بشریت تنها از مسیر عبارات روشن و معرفت‌بخش کتاب­مقدس به‌دست می‌آید، در وحیِ تجربی تاکید بر انکشاف الهی و ارتباط شخصی میان خدا و انسان است و رویکرد سوم، وحی را حادثه‌ای تاریخی عنوان می‌کند. اندیشمندان مسیحی له یا علیه هر کدام از رویکردهای ذکر شده نظراتی بیان کرده‌اند. در این میان کارل رانر، از متالهان معاصر مسیحی، با طرح مفاهیمی مشابه این سه رویکرد، آنها را مراتبی از رستگاری و در طول هم در نظرداشته که از وحی تجربی و نجات عام همه انسان‌ها تا وحی گزاره‌ای و رستگاری منحصر به مسیحیت را شامل می‌شود. در نگاه رانر وحی استعلایی شرط پیشینِ ادراک هستی است که در پرتو تجلی فیض و اگزیستانس فراطبیعی در دسترس است، وحی مقوله‌ای عام انکشاف خدا در تاریخ و وحی مقوله­ای خاص در شخص مسیح میسر است. کوتاه سخن وحی از دیدگاه رانر هر سه ماهیت تجربی، تاریخی و گزاره‌ای را در مراتب مختلف دربردارد. تلقی رانر از وحی و رستگاری تاحدودی به اندیشمندانی همچون هانس کونگ، جان هیک، کارل بارت و شلایرماخ نزدیک است و تفاوت آنها در میزان پایبندی ­به آموزه‌های کلیسایی است. نظریه «مسیحیان گمنام» رانر با بهره از تلقی او درباره وحی رستگاری پیروان ادیان غیرمسیحی را ممکن دانسته و از این­رو بابی به شمول‌گرایی دینی می‌گشاید، اما به باور او دست یازیدن به نجات تام تنها در پذیرش آگاهانه مسیحیت میسر است

از جمله مباحثی که نقش مؤثّر و سازنده‌ای در تأثیر و کارآمدی گفتگوهای ادیان، خصوصاً اسلام و مسیحیّت و چگونگی ارتباط پیروان این‌دو دین می‌تواند داشته باشد، تبیین جایگاه نجات و رستگاری و سرنوشت پیروان این‌دو دین و به تعبیری بحث «شمول‌گرایی نجات» است که با بررسی و آسیب‌شناسی گفتگوها و ارتباطات صورت گرفته بین ادیان مختلف مخصوصاً اسلام و مسیحیّت، یکی از این آسیب‌ها، نگاه و رویکرد «حقّ و باطل» بودن طرفین گفتگو به یکدیگر است که در این مقاله با روش تحلیلی، تطبیقی به دنبال تبیین مبانی مشترک اعتقادی و دینی اسلام و مسیحیّت هستیم. با توجه به متون دینی و علل و شرایطی خاصّ، پیروان هر دو دین می‌توانند اهل نجات و رستگاری باشند در نتیجه، متفکّران هردو دین با رویکردی متفاوت، که مبنی بر پذیرش صادقانه یکدیگر و پرهیز از نگاه حقّ و باطل است، در گفتگوها شرکت کرده و می‌توانند از منافع مشترک گفتگوها -که تقویت صلح و ثبات و عدالت جهانی است- بهرمند شوند. استاد مطهّری از غیر مسلمانانی که به دین حقّ زمان (اسلام) دست نیافته و معرفت پیدا نکرده‌اند، چنان‌چه این عدم دستیابی و معرفت، به‌دلیل تقصیر و کوتاهی و عناد یا تعصّب آنها نبوده و فطرتاً در برابر حقّ تسلیم باشند، باتوجه به خداپرستی و صدق نیّت و اعمال نیک و اخلاقی خود می‌توانند اهل نجات باشند که از آنها به «مسلمانان فطری» تعبیر کرده‌اند. در دین مسیحیّت کارل رانر از متکلّمان معاصر مسیحیّت کاتولیک با طرح نظریة «شمول‌گرایی نجات» و بازخوانی و تعریف جدیدی از مفهوم «فیض جاودان الهی» در درون انسآنها، غیرمسیحیانی را که به این فیض الهی و ندای درونی و وجدانی خود پاسخ داده و به خدا ایمان داشته باشند و اعمال اخلاقی نیک انجام دهند «مسیحیان گم‌نام» نامیده است و می‌توانند نجات یابند.

کارل رانر (۱۹۰۴-۱۹۸۴) را می‌توان یکی از برجسته‌ترین دین‌پژوهان کاتولیک در قرن بیستم به شمار آورد. وی در فرایبورگ آلمان زاده شد. در دانشگاه فرایبورگ ضمن تحصیل در رشته الهیات در کلاس‌های مارتین هایدگر شرکت می‌کرد. وی علاوه بر هایدگر، از فیلسوفان دیگری نیز اثر پذیرفته بود. ایمانوئل کانت و ژوزف مارشال (بنیان‌گذار مکتب تومیسم استعلایی) از افرادی بودند که بر رانر اثر فراوان گذاشته بودند.

هر بخش از الهیات کارل رانر ارتباطی ناگسستنی با خوانش او از وضعیت انسان دارد؛ او معتقد است که خداوند سهمی از وجود خودش را با آدمی به اشتراک نهاده است. این عطیه ی خداوند منتظر پاسخ مثبت از سوی انسان است. چنین مولفه ی وجودیی در حیات عینی و ملموس آدمی آثاری دارد و تحقق راستین و غایی خود را خواستار است. این نگرش به انسان، راه به مسیح شناسی استعلایی می برد. مسیح پاسخ قطعی به این پیشنهاد وجودی خداوند است. بدین سان، او منتهای امکانی است که همگی انسان ها از آن برخوردارند ـ بله گفتن به خداوند. رانر به واسطه ی سیر تکاملیی که در هستی می بیند، اهمیت کیهان شناختی مسیح را نشان می دهد و او را افزون بر انسان، برای کل عالم نیز دارای اهمیت می داند. این نگرش به مسیح دارای انطباق کامل با نگرش سنتی است که مسیح را تجسد کلمه ی خداوند می داند که در او اتحادی بین بشر و خداوند رخ داده است. این را نه تنها در بررسی مسیح شناسی استعلایی رانر و سیر تکاملیش، بلکه در اشاره ی او به اعتقادنامه ی کالسدون نیز مورد اشاره قرار داده ایم.

در تاریخ مسیحیت، اندیشه غالب، انحصارگرایی دینی بوده و نجات و رستگاری مخصوص مسیحیان شمرده می‌شده است. شورای دوم واتیکان، که در سال 1962 تشکیل شد، کوشید از این موضع انحصارگرایانه سخت، فاصله بگیرد و موضعی شمول‌گرایانه، که نجات غیرمسیحیان را ممکن می‌دانست، اتخاذ کند. دو تن از عالمان الاهیات مسیحی معاصر، یعنی کارل رانر و هانس کونگ، کوشیده‌اند موضع اعلامیه این شورا را به صورت نظری مدون کنند. رانر نظریه «مسیحیان بی‌نام و نشان» و کونگ نظریه «حرکت از کلیسامداری به سوی خدامداری» را مطرح می‌کند. این نوشتار به بیان موضع شورای دوم واتیکان و نظریه رانر و کونگ در این ‌باره و بررسی این دو نظریه می‌پردازد. به نظر می‌رسد این دو نظریه‌پرداز در تطبیق این نظریه بر متون مقدس و آموزه‌های اساسی پذیرفته‌شده در تاریخ الاهیات مسیحی موفقیت چندانی نداشته‌اند. با این حال، باید اصل نظریه این دو عالم را در مقایسه با نظریه انحصارگرایانه عالمانی چون کارل بارت، مترقی به شمار آورد.

ماریتن و بردیایف هر دو در بنای یک نظرگاه مسیحی نسبت به تاریخ که منطبق با روح سده‌ی بیستم باشد، نقش ایفا کردند آن‌ها علیرغم تفاوت‌های فلسفی­‌شان در تعاملی پربار شرکت جستند که بدان‌ها امکان فهم معنای تاریخ از زاویه دیدِ انسانگراییِ مسیحی را می‌­بخشید. رهیافت­‌های آنان به فلسفه تاریخ و تفکراتشان راجع به شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی معاصر تاثیر قابل ملاحظه­‌ای بر روند کلّی تفکر مسیحی در سده‌ی بیستم نهاد و از این رو منجر به شکل‌گیری تفسیرِ مذهبیِ رایج و غالب کنونی درباره معنای تاریخ و آینده‌ی نوع بشر شد.