جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب فیلسوف‌ها و دیوانه‌ها، نوشته‌ی ریچارد اسکی و ینسن فارکوهار، نمایشنامه‌ای است که نظریات علمی و فلسفی فروید و هایدگر را در خود جای داده است. نویسندگان در قالب نمایشنامه، دیالوگی بین این دو نظرگاه علمی برقرار کرده‌اند. در طرح داستانی این کتاب، هایدگر که به خاطر مشکلات روانی در آسایشگاه بستری شده، تحت درمان روانکاوی قرار می‌گیرد و در حین درمان، گفت‌وگوهایی تأمل‌برانگیز مابین درمان‌شونده و درمانگر صورت می‌گیرد.

در کتاب حاضر به مقایسه ی یکی از قهرمانان کشف ذهن یعنی فروید با دو مخرب کشف ذهن یعنی یونگ و آدلر پرداخته شده است. یونگ و آدلر از شاگردان فروید بودند که از او جدا شدند و هرکدام مکتبی نو ساختند، و از روی کینه ای که نسبت به فروید داشتند تهمتی نبود که به او نسبت نداده باشند؛ از این رو در این جلد به زدودن تهمت ها از او پرداخته شده و شخصیت اصلی و واقعی آدلر و یونگ برای خواننده روشن می شود.

در این کتاب به دفاع از سه ایده از منظر سه متفکر: هگل؛ فروید؛ و فانون درباره ی نظریه ی سوژه پرداخته شده است. نخستین نظریه درباره ی آسیب شناسی است که خود، مستلزم یک ساختار «بهنجار» برای فهم پذیری است؛ دومین آن در خصوص رابطه بین آسیب شناسی و ساختار «بهنجار» دیالکتیکی است؛ و سومی بر آن است که شناخت فرد و جامعه بدون ارتباط با یک دیگر ممکن نیست. هر سه متفکر نظریات مذکور را تایید کرده اند. در این میان فانون به مثابه ی نقطه عطفی برای این مطالعه محسوب می شود زیرا تحلیل وی به طور کاملا واضحی وابسته به ایده های یاد شده است؛ ایده هایی که از طریق هگل و فروید بر دیدگاه او تاثیرگذار بوده است.

از مهمترین معضلات بشر معاصر، عدم سازش و افزایش اختلالات رفتاری در جوامع انسانی است. بشر علیرغم پیشرفت سریعی که در علم و صنعت نموده، اما در پناه این پیشرفت ها به آرامش خاطر که تضمین کننده سلامت روانی و اجتماعی است دست نیافته است. عصر حاضر به موازات پیشرفت هایش، عصر اضطراب نام نهاده شده و اضطراب از دیدگاه روانشناسی، هسته مرکزی بسیاری از بیماریهای روانی تلقی می گردد. اعتقاد به معاد نقش اساسی در پیشگیری از بیماریهای روانی ایفا می کند.

مشاوره یکی از مهم ترین مجموعه خدمات راهنمایی و بهداشت روانی است که راه گشای حل بسیاری از مشکلات انسان ها در جوامع و گوناگون است. هدف اصلی مشاوره کمک به مراجعان در شناخت نقاط مثبت و منفی خود، درک موانع بالندگی، برنامه ریزی و در نهایت تصمیم گیری جهت سازگاری بهتر و بیشتر با خویش و محیط خویشتن است.

وارستگی نوع انسان و گسستن بندهای اسارت جهل و ناآگاهی در آموزه های بلند دعوت الهی پیامبر اعظم، چالشی جدی علیه قهر و غلبه ی حاکمیت عاری از دانش بشمار می رود. پیامبر اسلام درمقام دفاع در برابر اقدامات جهل مدارانه قریش و با هدف بی اعتبار سازی پاردایم مورد تبلیغ آن، کوشید تا با نهادینه سازی آگاهی و شناخت در مخاطبین و پیروان خویش، زمینه را برای ارتقای عوامل پر انرژی کنش به جایگاه دانش مدار لازمه نظارت اجتماع (دربعد نرم افزاری) و رو در رویی نظامی (دربخش سخت افزاری) فراهم آورد. بدین سان، طرحی نو در حوزه ی سیاست گذاری و مدیریت اجتماعی در افکند؛ طرحی که بطور قطع در صورت توسل به خشونت و اقدامات نظامی صرف، کارکرد و اثر گذاری لازم را در مقام دفع تهدید قریش و حفظ دعوت اسلام از زوال و فراموشی از دست می داد.

درپی بالا گرفتن تعارض علم و دین درغرب عصر روشنگری ،طرح مقوله «علم دینی» به عنوان راه کار برون رفت از این بحران ،در کانون توجه واقع شد. جوامع اسلامی نیز از شمول این امر بر کنار نبودند چه آن که نوعی دوگانگى محیط هاى علمى این گونه جوامع را فراگرفته بود؛ از یک طرف، میل به حفظ ارزشهاى دینى و اسلامى در آنها وجود داشته و دارد و از طرف دیگر، علومى آموزش داده مى شد که در آنها جایى براى ارزشهاى دینى نیست. افزون بر این، رکود و انحطاط جوامع اسلامى به دلیل بى توجهى به علوم تجربى، اعم از طبیعى و انسانى، و در مقابل، پیشرفت و توسعه جوامع غربى به دلیل استفاده از این علوم، اندیشمندان مسلمان را بر آن داشت تا نسبت به علوم جدید و روشهاى آن بازنگرى عمیقى صورت دهند؛ چرا که احیاى معرفت دینى یا به تعبیرى، نواندیشى دینى، نیازمند نگرش جدید به علومى بود که به طور مستقیم در راستاى معارف دینى قرار نداشتند. برآیند این عوامل، خطور طرح ایجاد «علم دینى » به ذهن پاره اى از اندیشمندان مسلمان در دهه دوم قرن بیستم راباعث گردید.بر اساس این ایده، مدعیان علم دینى باید به نوعى همپوشى در قلمرو علم و دین باور داشته باشند. از آنجا که در قلمرو تلاقى علم و دین، روند دینى کردن یا شدن علوم، نمود آشکارترى دارد، پس در این راستا باید رابطه بین علم و دین با دقت بیشتری مورد کاوش قرارگیرد.