جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله ویژگی‌های قرآن، به کارگیری داستان برای بیان اهداف و مقاصد خود می‌باشد. خداوند متعال بسیاری از وقایع، حوادث و رویدادهای قرآن را در قالب داستان بیان نموده است تا بهتر در دل و جان بندگان نفوذ نماید. داستان در قرآن وسیله‌ای است برای دعوت به یکتاپرستی و زندگی صالح. از جمله داستان‌هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده، داستان حضرت ابراهیم است. این داستان از جمله داستان‌های بلند قرآن به شمار می‌آید که در سوره‌های متعدد آمده و دارای تمام عناصر داستانی می‌باشد، یعنی شامل حوادث مختلفی است. دارای آغاز، موضوع، پیکره‌ و پایانی که از روابط علّی و معلولی میان حوادث به دست می‌آید و به نتیجه مورد نظر می‌انجامد که هدف از آفرینش داستان بوده و آن بیان ایمان راسخ ابراهیم، تسلیم او در برابر اوامر الهی، دعوت به یکتا‌پرستی و یقین در ایمان بوده است.

این نوشتار از واژگان بیگانه در قرآن بحث می کند. نویسنده با توجه به پژوهش های زبان شناختی و تاریخی واژه های زیر را بررسی می کند: اب، ابابیل، ابراهیم، ابریق، ابلیس، اجر، احبار، آدم، ادریس، ارائک، آزر، ارم، اساطیر.

شناخت اسباب نزول آیات قرآن تأثیر اساسی در فهم آن دارد. اما گاهی ذیل یک آیه چندین سبب ذکر می شود و محقق نمی داند به کدام یک باید اعتماد کرد. افزون بر آن، راه یافتن روایات ساختگی به روایات سبب نزول و ورود آن به ورطه نقل به معنا موجب شده است تا روایات، افزون بر آنکه استنباط فردی راوی باشد، نه گزارش یک شاهد بی طرف عینی، به دروغ و تحریف نیز مبتلا شود. از جمله آیاتی که مفسران برای آن اسباب متعدد ذکر کرده اند، آیات 113 و 114 سوره توبه می باشد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش اصلی است که محقق در برخورد با این اسباب، به کدام یک باید اعتماد کند؟ چرا که بررسی تحلیلی این روایات، به یقین ما را در معرفت نسبت به مقصود آیات الهی کمک شایانی نموده تا بهتر مورد بهره برداری قرار گیرد. ازاین رو با بررسی متن روایات و منابع حدیثی و رجالی، نظر دانشمندان اهل سنت که سبب نزول را در رابطه با ابوطالب عموی پیامبر (ص)، یا آمنه مادر ایشان می دانند، رد می شود و تنها روایتی از حضرت علی (ع) راجع به استغفار یکی از مسلمانان برای والدینش که در حال شرک از دنیا رفته بودند، پذیرفته می گردد.

ابوالفتوح رازی در شمار تفسیرگرانی است که داستان پیامبران را با انبوهی از روایات به گزارش می نشیند. او در این گزارش از افراط و تفریط دوری می کند و از طرح روایات محال، مستنکر و ناسازگار با عقل، شریعت و اصول اجتناب می نماید. بنابراین وقتی نویسنده روض الجنان، روایات نادرست و مشکوک را به گزارش می نشیند از طرح این گزارش اهدافی را دنبال می کند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

پیامبران در زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و حکومتی خویش، تبلیغ می کنند، حکم می دهند و قضاوت می کنند، رفتارها و کردارهای خاصی از خود بروز می دهند و مجموعه ای از اعتقادات دارند. آیا پیامبران در تمام این مراحل معصومند یا در برخی معصوم و در شماری از عصمت بی بهره هستند؟

این تحقیق، قصه ی حضرت ابراهیم در قرآن و سنت می باشد. حضرت ابراهیم، پسر تارخ، دومین پیامبر اولوالعزم الهی است که 69 بار نام نیک او در قرآن مجید آمده است. وی در جامعه مشرک کنعان، در زمان نمرود که مدعی خدایی بود و در شرایط اختناق شدید به دنیا آمد، از کودکی گرایش فطری به توحید داشت و در طول زندگی به مبارزه با پرستش بت ها و اجرام آسمانی و هرچه غیر خدا بود، پرداخت. در این راه متحمل سختی های بسیاری شد و مورد عنایت و آزمایش های الهی قرار گرفت، تا پس از نبوت به مقام امامت رسید. به فرمان خداوند، خانه ی کعبه را به عنوان مرکز توحیدی بنا کرد، فرزندانش اسماعیل و اسحاق تداوم بخش نبوت شدند. ضرورت این رساله با توجه به اینکه پنج/ششم مردم جهان گرفتار کفر و شرک هستند رسالت مبلغان و عالمان دین نجات مردم از شرک و جهنم است، معرفی حضرت ابراهیم به عنوان الگویی توحیدی و مبارزه با شرک از اهمیت بسیار والایی برخوردار می باشد و هدف از ارائه ی این اثر ایفای سهم خود در تبلیغ توحید و تشویق برای مبلغان در نشر آن در جهان می باشد. ویژگی تحقیق خاص نسبت به سایر آثار تحریر شده در موضوع، رد شبهه های بی پاسخ مانند حسادت ساره، ترسیم الگویی متنوع، می باشد. مانند: مدیریت زنان سرپرست خانواده با نظر به زندگی هاجر. مطالب فوق در چهار بخش ولادت تا شکوفایی فطرت توحیدی، احتجاج های ابراهیم در مخالفت با بت پرستی، هجرت های ابراهیم، امامت تا رحلت می باشد که در مجموع از 13 فصل تشکیل شده که با این تحقیق فرضیه های زیر ثابت می شود. آزر عموی ابراهیم بود نه پدرش، حضرت هیچ گاه اجرام آسمانی را نپرستید و امامت والاترین مقام الهی ابراهیم بود. مهم ترین دستاورد پژوهش حاضر آن است که انسان باید مانند ابراهیم خلیل، به فطرت خداجوی خود پاسخ گوید و تسلیم امر خداوند باشد و در مشکلات از خداوند کمک بگیرد. در پایان پیشنهاد می کنیم بر جوانب الگویی حضرت ابراهیم تأکید بیشتری در این موضع شود و آثار کاربردی ارائه گردد.

در این پایان نامه آیین حضرت ابراهیم (ع) و کسانی که پیش از ظهور اسلام بر آن بودند، مورد تحقیق قرارگرفته و در چهار بخش ارائه شده است: در بخش اول کلیاتی درباره معنای لغوی و اصطلاحی حنیف و آرای علمای اسلامی و خاورشناسان در مورد آن آمده. دربخش دوم ادیان و عقاید عرب در عصر جاهلیت، آیین حنیف در آن عصر، کلمه حنیف در قرآن و روایت، ومناظره حنفا با صابئین مورد بحث قرار گرفته است.بخش سوم به حضرت ابراهیم (ع) پیشوای حنفااختصاص یافته و در آن از زندگی، مناظرات، مناقب وکتاب آسمانی او سخن رفته است. بخش چهارم درخصوص شرح احوال حنفاست.

این تحقیق به بررسی حقایقی پیرامون مصحف حضرت فاطمه÷ پرداخته است. مصحف در لغت به معنای چیزی است که روی آن، نوشتاری درج شده و معنای اصطلاحی آن عبارت است از کتاب یا مجموعه نوشتاری که مجلد شده باشد، به همین دلیل این اصطلاح به کتاب حضرت ابراهیم(علیه السلام)، قرآن کریم و... نیز اطلاق شده است. بنابراین مقصود از مصحف حضرت فاطمه÷ کتابی است که توسط یکی از فرشتگان الهی بر حضرت زهرا÷ نازل و توسط حضرت علی(علیه السلام) املا شد. این کتاب پس از رحلت پیامبر اکرم| به جهت کاستن از اندوه آن بانوی بزرگوار بر ایشان نازل شده است. مصحف حضرت فاطمه÷ مشتمل بر نام های پیامبران، اولیا و حکمرانان، اخبار رخدادهای آینده و وصیت ایشان است و آیه ای از قرآن یا حکمی از احکام شرعی در آن وجود ندارد. این کتاب ارزشمند اکنون نزد امام عصر عج الله تعالی بوده و یکی از نشانه های امامت به شمار می رود، چنان که پیش از آن همواره در دست امامان معصوم(علیه السلام) قرار داشته و آن بزرگواران در مناسبت های مختلف به آن رجوع می کرده اند.