آثار پر استناد | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع اثر حاضر، توصیف و تبیین پدیده‌های اخلاقی و ارائة راه‌حل برای نزاع‌های اخلاقی است. نگارندة اثر، «موریس ماند لبام»، فیلسوف تحلیلی آمریکایی، کوشیده تا تمامی زوایای موقعیت‌های اخلاقی و نقش عامل یا ناظر اخلاقی را با معرّفی انواع موقعیت اخلاقی و بررسی احکام اخلاقی، بررسی کند. مطالب اثر در شش فصل سامان‌دهی شده که سه فصل آن، به موضوع پدیدارشناسی احکام اخلاقی و احکام مربوط به ارزش اخلاقی اختصاص یافته است. نگارنده، معتقد است که نخست باید چگونه به نظر رسیدن اخلاق را بررسی کرد و پس از آن، بدی و خوبی کارها را مورد تحلیل قرار داد. از این نظر، پدیدارشناسی در فلسفة اخلاق، اولویت روشی دارد.

اثر حاضر، ترجمه فارسي کتاب «بي‌طرفي در فلسفه اخلاق و فلسفه سياسي» تأليف خانم سوزان مندوس است. نويسنده کتاب، کوشيده است پاسخگوي مساله بي‌طرفي در فلسفه اخلاق و فلسفه سياسي باشد و با پي‌جويي استدلال اخلاقي فراگير پلي به نظم سياسي جامعه تکثرگراي ليبرال بزند. هدف فلسفه اخلاق بي‌طرفانه اين است که دليلي قانع‌کننده براي اخلاقي زيستن در دنيايي که زندگي معنايي فراتر از خود ندارد، بيابد. هدف فلسفه سياسي بي‌طرفانه اين است که نشان دهد چگونه مي‌توانيم براي عادل بودن و براي پرسش‌هايي که دائماً در خصوص مفهوم زندگي پرسيده مي‌شود، پاسخ‌هايي قاطع بيابيم. مباحث اين اثر در چهار فصل سامان يافته است. ابتدا بي‌طرفي در فلسفه سياسي مطرح شده است. سپس تقدم اخلاق بي‌طرفانه به بحث گذاشته شده است. در ادامه اجرايي کردن اخلاقيات بررسي شده است. در نهايت نيز به مبحث بي‌طرفي و سازگاري پرداخته شده است.

در اثر حاضر، نويسنده کوشيده است تا ريشه گرايشات و سمت‌گيري‌هاي اخلاقي انسان را بررسي کند و همين‌طور معلوم کند آيا دغدغه‌هاي اخلاقي افراد در تمامي فرهنگ‌ها يکسان است و اگر تفاوتي وجود دارد آيا اين تفاوت در کليات است يا جزئيات. همچنين، نويسنده با استناد به برخي شواهد مدعي شده خاستگاه اخلاقيات، بسيار کهن و دستکم بخشي از آن در تاروپود وجود ما ريشه دارد. به باور او، انسان تا اندازه‌اي واجد ظرفيتي ذاتي براي تميز خوبي از بدي، و امر اخلاقي از غيراخلاقي ست.

مجموعه مباحثی است با محوریت اخلاق و فلسفه اخلاق اسلامی و در واقع تلاشی است برای پاسخگویی به یکسری سوالات بنیادین از منظر اخلاق نظری. در ابتدا تعریف اخلاق آمده و موضوع و اهمیت و ضرورت آن بررسی شده است. نویسنده آنگاه فواید نه‎گانه اخلاق که شامل موضوعاتی چون: منشا، محبت، عامل جذب فیوضات کامل شدن ایمان و زیاد شدن روزی است را بر می‎شمرد و منابع سه گانه اخلاق، که فطرت، عقل و شریعت است را توضیح می‎دهد. پنج مکتب اخلاقی سودانگاری، لذت‎گرایی، وجدان، اصالت جامعه و الاهیون در ادامه بحث بررسی شده‎اند. پس از نوشتاری در باب کرامت اخلاقی و امکان تربیت اخلاقی، رابطه دین و اخلاق از چهار منظر تباین، تنافر، اتحاد و تعامل مطرح شده است. در عین حال رابطه اخلاق با ایمان و آزادی نیز واکاوی گردیده است. دو فصل پایانی به عوامل موثر در پرورش‎های اخلاقی و ویژگی‎های نظام اخلاقی اسلام، اختصاص یافته است.

مولف نخست از فلسفه اخلاق و ارتباط آن با دین سخن به میان آورده است، سپس مسائلی را در ارتباط با موضوعاتی چون مفاهیمی اخلاقی، منشات و پیدایش حکم اخلاقی، الزام حکم اخلاقی و ماهیت احکام اخلاقی مطرح نموده آن گاه به هر یک از این مسائل پاسخ داده است .وی در پایان تعدادی از مکاتب اخلاقی را بررسی و ارزیابی نموده است .

نوشتار حاضر در سه فصل در بر گیرنده تحلیلی است براساس روان شناسی اخلاقی در اسلام همراه با 110سوال اعتقادی، مذهبی برای سیر و سلوک با تکیه بر احادیث، آیات قرآنی و روایات .موضوعات کتاب با عناوینی از این دست تدوین یافته است :نیم نگاهی به ابعاد شخصیت انسان و خودشناسی در ادبیات و عرفان اسلامی، دعا، حقیقت و شرایط اجابت، برترین نعمت‌ها، خلقت انسان از منظر عشق و محبت، تازیانه سلوک، کلید موفقیت، شرایط خاص توبه، موجبات غفلت، اختیار و فلسفه نبوت و یاد مرگ .

نظام اخلاقي ارسطو بر محور سعادت سامان يافته است. وي انسان سعادتمند را انسان فضيلت‌مند مي‌داند. اعتدال اخلاقي ويژگي عمده اخلاق اوست که با اصل عقلاني تعيين مي‌شود. تحليل وي از فضيلت چنان تأثيري شگرف داشته که نمود آن را امروزه مي‌توان در نظريه اخلاقي موسوم به اخلاق فضيلت‌مدار يافت. در کتاب حاضر مباني اخلاق در انديشه و ديدگاه ارسطو مورد بررسي قرار گرفته است.