آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مارتین هایدگر(۱۸۸۹-۱۹۷۶) از جمله فیلسوفانی بود که به مسئله مرگ توجه کرد. او فلسفه خود را به گونه‌ای بنا گذاشت تا موضوع مرگ نیز معنا و مفهوم بیابد. هایدگر فلسفه‌ای دشوار را طرح‌ریزی کرده بود. عبارات و مفاهیمی که او برمی‌گزید، به سختی قابل فهم بود. مارتین هایدگر در طرح فلسفی خود از مفهومی یاد می‌کرد که آن را “دازاین” می‌نامید. وی عبارت دازاین را برای اشاره به تجربه “بودن در جهان” که مختص انسان است استفاده می‌کرد. بدین معنا که دازاین یک شکل از بودن است که با مسائلی همچون شخص، مرگ، و پارادوکس زندگی در ارتباط است. دازاین همچنین به موجودی اطلاق می‌شود که با دیگر انسان‌ها مراوده دارد اما در نهایت با خود تنها می‌شود.

مرگ خدای فلاسفه، ممکن است امکان‌های جدیدتر و اصیل‌تری را برای فهم ما از دین فراهم آورده باشد؛ امکان‌هایی که به واسطه تئولوژی سنتی مابعدالطبیعی (یا انتوتئولوژی) به انسداد رسیده است.

از میان پژوهش‌های صورت گرفته درباره سهراب سپهری، کمتر به قرابت‌های شعر و اندیشه او با بیدل دهلوی پرداخته شده است. با بررسی دیوان بیدل و هشت کتاب سپهری می‌توان دریافت شباهت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد. اگر چه این قرابت‌ها بیشتر در شیوه بیان و اسلوب شاعری مشهود است؛ اما اشتراکاتی نیز در حوزه اندیشه و جهان‌بینی آن‌ها به چشم می‌خورد. در این مقاله سعی خواهد شد ضمن نگاهی مختصر به مرگ‌اندیشی هایدگر، وجوه مشترک اندیشه بیدل و سپهری درباره پدیده مرگ به بحث گذاشته شود.

مراد از تحول هرمنوتیکی مفهوم پیشینی، تحلیل بنیادها و زمینه‌‌های عبور از رویکرد ریاضی مفهوم پیشینی و پایه‌گذاری فهم هرمنوتیکی آن در تفکر هیدگر است. بر اساس یک خوانش تفسیری میان این دو گونه مفهوم پیشینی نزد هیدگر گونه‌ای همپوشانی و تداخل دیده می‌‌شود. اما مقاله حاضر خلاف آن خوانش تفسیری نشان می‌‌دهد که مفهوم هرمنوتیک پیشینی بنیادهای متفاوتی دارد. در رویکرد ریاضی که میراث افلاطون برای تفکر کانتی است در اساس مفاهیم پیشینی، فاهمه‌ای با مفاهیم بکلی ایستا قرار دارد که مفاهیم باید بر اساس صور پیشینی از آن استنتاج شود. ولی هیدگر از یک سو آنجا-بودن را بجای فاهمه تفسیر می‌‌کند تا مقولات را بر بنیادی وجودی-هرمنوتیکی استوار سازد. پس فهم پیشینی وجود موجودات، جایگزین یافتن مفاهیم پیشینی در صور مکان و زمان می‌‌شود. همچنین درک مفهوم پیشینی به معنای هرمنوتیکی، مستلزم فهم افکندگی وجود انسان در عالم یعنی هرمنوتیک واقع بودگی است. این عالم به سبب ساختمان زمانی‌اش ساختاری پویا دارد لذا پیشینی هم پویا است چون بنابر مفهوم کارکردی چیزها شکل می‌‌گیرد. از سوی دیگر هیدگر با تأکید بر سنت و زبان به عنوان عوامل معنا دادن این عالم، جایگاه پدیدار معنا را به حقیقت وجود انتقال می‌‌دهد و آن را پیشینی همه پیشینی‌‌ها می‌‌نامد.