مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
احکام وجود(عرفان نظری) قواعد عرفانی مراتب وجود(خاص) معرفت شناسی عرفانی
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1310
«وحدت وجود»، «وحدت شهود» و سخن‌گفتن از خداوند
نویسنده:
قاسم كاكايی, طيبه معصومی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
بنیاد حکمت اسلامی صدرا,
چکیده :
يكي از مهمترين مباحث در فلسفه، كلام و عرفان اسلامي، بحث سخن‌گفتن از خداست. در اين رابطه، «وحدت وجود» و «وحدت شهود» بعنوان دو نگرش به نحوة ارتباط بندة سالك عارف با خداوند و سخن‌گفتن از وي مطرح گشته‌اند. هر يك از ايندو ديدگاه نمايندگاني در سنت عرفان اسلامي داشته و هر كدام معتقدات خاصي در باب وحدت عارفانه دارند. در اين نوشتار، ابتدا با طرح نظرية وحدت وجود (بر پاية آراء ابن عربي) و سپس وحدت شهود (بر اساس ديدگاه علاءالدوله سمناني)، اختلاف آنها در باب وحدت مورد بحث قرار گرفته و سپس مفهوم «خداي متشخص» بعنوان يكي از استلزامات و معتقدات نظرية وحدت شهود، در مقابل خداي مطلق وحدت وجود، بررسي خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 16
مشخصات اثر
وحدت وجود از نگاه ملاصدرا
نویسنده:
مرتضی حسينی شاهرودی, محمدعلی وطن‌دوست
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بنیاد حکمت اسلامی صدرا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
ملاصدرا در سير انديشة فلسفي خود توانست با مباني و اصول فلسفي خود، از وحدت تشكيكي به وحدت شخصي وجود برسد. وي با تفسير عليت به تجلي، حقيقت وجود را منحصر در واجب تعالي دانست و غير او را تطورات و تجليات وجود واحد واجبي تلقي كرد. نگارنده در اين مقاله ميكوشد نظريه» نهايي ملاصدرا در باب وحدت وجود را بدست آورد و همانندي وحدت وجود در حكمت متعاليه با وحدت وجود عرفاني را نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 116
مشخصات اثر
رابطه معرفت نفس و معرفت رب از منظر ابن عربی و ملاصدرا
نویسنده:
مصطفی عزیزی علویجه
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی (طلوع نور سابق),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
درباره تبیین ملازمه «معرفت نفس» و «معرفت رب» که در حدیث «من عرف نفسه فقـد عرف ربه» بیان شده، دیدگاهها و تقریرهاي گوناگونی در آثار اهل معرفت مطـرح شـده اسـت. پرسش بنیادین در این باره آن است که چه ملازمـه و پیونـدي میـان معرفـت نفـس و معرفـت پروردگار وجود دارد؟ در آثار ابنعربی و پیروان مکتب او، به طور کلی چهار تقریر و تفسیر در بیان ملازمه این دو معرفت ذکر کردهاند: تقریر «مظهریت»، «عینیت»، «مشابهت»، «اوصاف و خصلتها». ملاصدرا نخست براي حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه» چهار تفسیر ذکر مـیکنـد، سپس سه تقریر «مشابهت»، «افتقار» و «اوصاف و خصلتها» را براي تبیـین ملازمـه معرفـت نفس و معرفت رب برمیشمرد. در این مقاله میان دیدگاه محیالدینبنعربی و صدرالمتألهین، مقایسـهاي صـورت گرفتـه است. نخست دیدگاه هر دو اندیشمند درباره تبیین رابطـه معرفـت نفـس و معرفـت رب تشـریح شده، سپس در مقایسهاي، نقاط اشتراك و امتیاز هر دو دیدگاه برجسته شده است
صفحات :
از صفحه 27 تا 46
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی «نفس رحمانی» در عرفان و حکمت متعالیه
نویسنده:
نرجس رودگر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی (طلوع نور سابق),
چکیده :
«نفس رحمانی» اصطلاحی کاملاً عرفانی است که بر تجلی اول، واحـد و سـاري حـق، اطـلاق میشود. در تاریخ آثار عرفانی، همـواره از نفـس رحمـانی بـه عنـوان حقیقتـی منبسـط، کلـی و همهشمول یاد شده است که بر هیاکل ماهیات جاري اسـت و باعـث ظهـور کثـرات مـیگـردد. حکمت متعالیه به دلیل قرابت غایتشناختی با عرفان نظـري، گـاه بـه طـور غیرمسـتقیم و گـاه بیپرده از اصطلاحات عرفا وام گرفته است؛ از جمله این معانی و واژگان، اصطلاح نفس رحمانی است که در آثار صدرالمتألهین بارها بدان اشاره شده است. ملاصدرا در موارد گوناگون، گـاه از اصطلاح «نفس رحمانی» و گاه از «وجود منبسط» استفاده کرده است. گرچه در نگاه اول، وجود منبسط صدرایی همان نفس رحمانی عرفانی به نظر میرسد؛ ولـی در مـواردي تفـاوتهـایی در کاربرد و احکام ملاحظه میشود که محقق را به احصا و تحقیق در این مـوارد ملـزم مـینمایـد. مطالعه حقیقت نفس رحمانی، جایگاه آن در مباحث عرفانی، گستره و دیگر احکام و اوصـاف آن، سپس بررسی این موارد در آثار صدرالمتألهین با لحاظ شاخص اصـطلاحی «وجـود منبسـط»، موضوع کاوش این مقاله است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 60
مشخصات اثر
هستی شناسی از دیدگاه ابن عربی و عبدالکریم جیلی
نویسنده:
اشرف امامی علی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
هستی شناسی، شاخه ای از فلسفه محسوب می شود، اما دیدگاه عارف به هستی و پدیدارهای آن، با نگاه فیلسوف متفاوت است. در این جستار، ضمن بیان تلقی عرفانی از وجود، دیدگاههای دو عارف برجسته مسلمان، ابن عربی و عبدالکریم جیلی در زمینه شناخت وجود مورد بحث قرار می گیرد. عبدالکریم جیلی (د 826ق) که از پیروان شهیر مکتب ابن عربی است، در مباحث هستی شناسانه خود، تفسیری انسان مدارانه از دیدگاههای ابن عربی ارائه داده است. عنوان کتاب الانسان الکامل فی معرفه الاواخر و الاوائل گویای این مطلب است که از دیدگاه مولف، انسان کامل آغاز و فرجام وجود است. جیلی موقعیت وجودی انسان کامل را در مرتبه الوهیت و بلکه بالاتر از آن، در مرتبه هویت ذات (مقام غیب عما) جستجو می کند.
صفحات :
از صفحه 217 تا 240
مشخصات اثر
اعیان ثابته از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا
نویسنده:
شجاری مرتضی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
« اعیان ثابته » از اصطلاحات کلیدی عرفان ابن عربی است که معانی نزدیک به آن در مکاتب مختلف پیش از وی وجود داشته است. این اصطلاح بار اول به وسیله خود « ابن عربی» وضع شد و عارفان و فیلسوفان – به پیروی از وی – در مسائل متعددی از جمله « علم حق»، « تجلی حق » و «آفرینش» از آن استفاده کرده اند. ملاصدرا – بیانگذار حکمت متعالیه – در کتاب کبیر خود، الاسفارالاربعه، گاه با تمجید از ابن عربی این اصطلاح را به کار می برد و قول خویش را تایید می کند و گاه سخن ابن عربی در «اعیان ثابته » را به سخافت کلام معتزلیان در « ثابتات ازلی » می داند و آن را به گونه ای توجیه می کند. در این مقاله با عطف توجه به مساله « علم الهی پیش از خلقت» می کوشیم مفهوم « اعیان ثابته » در عرفان ابن عربی و حکمت متعالیه صدرایی را – به قدر وسع – آشکار کنیم . در پایان مقاله با تحلیلی کوتاه از دیدگاه ملاصدرا در « اعیان ثابته» بیان شده است که اصول «حکمت متعالیه » ملاصدرا با قول به « اعیان ثابته » آنگونه که مقصود ابن عربی است منافات دارد.
صفحات :
از صفحه 55 تا 65
مشخصات اثر
بررسی نقش ابزاری موسیقی در کسب معرفت عرفانی از منظر عرفان اسلامی
نویسنده:
حسین شایسته، عبدالحسین خسروپناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان,
چکیده :
موسیقی عرفانی، حاصل آمیختگی ادبیات عرفانی با عالم موسیقی است و از آن جا که موسیقی عرفانی، بازتاب عواطف و تخیلات صافی عارفانه است، ارمغان آن، میتواند تداعی احساسات عارفانه نیز باشد. در میان متصوفه و بسیاری از موسیقی دانان، از این موسیقی به عنوان ابزاری برای عرفانی، « سماع » تعالی روح و سیر و سلوک عرفانی یاد می شود. این کاربرد موسیقی، در مبحث نمودی تمام عیار می یابد؛ به گونه ای که حتی برخی از متصوفه لزوم کاربرد موسیقی برای رسیدن به مقامات عرفانی را امری انکارناپذیر می دانند. اما چنین کاربردی از سوی خود اهل تصوف هم به صورت مطلق پذیرفتنی نیست. ضمن این که نقش موسیقی برای شهود حقایق والای آسمان معرفت، مگر در مواردی خاص و برای اشخاص ویژه، قدری جای تأمل دارد. در این مقاله کوشیده شده است تا نقش موسیقی در سیر و سلوک و شهود عرفانی مورد بررسی قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 115 تا 142
مشخصات اثر
تأثیر اسرارنامه عطار بر گلشن راز شبستری بر اساس نظریه بینامتنیت
نویسنده:
اصغر اسمعیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
کاشان: دانشگاه کاشان,
چکیده :
بینامتنیت حضور صریح و اعلام شده یا ضمنی متنی در متن دیگر است که ممکن است هر دو متن از نظر زمانی نزدیک به هم یا یکی مقدم بر دیگری باشد؛ همچنین در متونِ با زمینه های موضوعی مشترک اثرپذیری متون از همدیگر می تواند بیشتر باشد. با این دیدگاه اسرارنامه عطار نیشابوری در جایگاه پیشمتن و گلشن راز شیخ محمود شبستری به عنوان پس متن بررسی شد و با تطبیق این موارد با مباحث نظری بینامتنیت، چگونگی و میزان تأثیرپذیری شبستری از عطار نشان داده شد. حضور اسرارنامه در گلشن راز از عنوان و وزن منظومه آغاز می شود و به شکل های مختلف لفظی و معنوی و آشکار و ضمنی در متن ادامه می یابد؛ شبستری گاه با گسترش مضامین عطار، صبغه تعلیمی اثر خود را بیشتر می کند و گاه با بهره برداری های ضمنی و اقتباس از مفاهیم و تلمیحات و تصویرهای شعری شیخ نیشابور در عرضه متن عرفانی به زبانی دیگر می کوشد. هرچند نگارنده این مقاله درصدد نشان دادن نمودهای بینامتنیت اسرارنامه و گلشن راز است؛ اما همچنین به این نتیجه رسید که تنفس عطار و شبستری در فضای فکری و فرهنگی مشترک، همسانی آثار آنها را در لفظ و محتوا موجب شده است؛ به گونه ای که هر دو از آبشخورهای معرفتی عظیم عرفان اسلامی همچون قرآن و حدیث و برخی اندیشه های کلام اسلامی مشروب شده اند و حضور زیرمتن اسرارنامه در رومتن گلشن راز از این منظر معنی پیدا میکند؛ با توجه به اینکه شبستری به مطالعه آثار ابن عربی نیز می پرداخته، برخی مفاهیم اصلی اندیشه ابن عربی نیز درگلشن راز مشهود است که اشارهای گذرا به آنها هم شده است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 34
مشخصات اثر
درآمدی بر تقریرهای مختلف نظریه وحدت وجود و شبهه شناسی آن
نویسنده:
قاسم کاکائی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
نظریه وحدت وجود یکی از عمیق ترین دستاوردهای عرفان و یکی از اسرار تاریخ اندیشه بشر است. تعابیر عرفا در این مورد مختلف است. فیلسوفانی که به تجزیه و تحلیل این نظریه پرداخته اند نیز، تقریرهای گوناگون و بعضا متضادی از این نظریه بدست داده اند. متفکرانی که در وادی عرفان سیر نکرده اند، اعم از فیلسوفان، متکلمان و بعضی از فقها، اشکالاتی بر این نظریه وارد کرده آن را ناسازگار با عقل و یا ناسازگار با دین شمرده اند. این مقاله صرفا در پی آن است که به عنوان مقدمه ای برای بررسی ابعاد نظریه وحدت وجود، به جمع بندی تقریرهای مختلف این نظریه و اشکالات وارد بر آن بپردازد.
صفحات :
از صفحه 83 تا 123
مشخصات اثر
سیمای عرفانی اسکندر در «آئینۀ اسکندری» امیرخسرو دهلوی
نویسنده:
سوسن یزدانی ، محمد مهدی ناصح
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان,
چکیده :
داستان اسکندر مقدونی و جهانگشایی او در تاریخ و سپس دگرگونی این چهرۀ خون‌خوار به چهره‌ای آرمانی، از دیرباز نظر منتقدین زیادی را به خود جلب کرده است. نظامی از این داستان برای بیان اندیشه‌های حکمت‌آمیز خویش بهره برده است. امیرخسرو دهلوی به عنوان نخستین نظیره‌پرداز از خمسه نظامی، داستان اسکندر را در آئینه اسکندری به نظم کشید. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی جنبه‌های عرفانی داستان اسکندر را با توجه به دو چهرگی این شخصیت در تاریخ و افسانه مورد بررسی قرار داده است و در نهایت این نتیجه به دست آمد که امیرخسرو دهلوی بخش‌هایی از داستان را -که ظرفیت معنایی بیشتری برای پروراندن معانی عرفانی داشته است - با تفصیل بیشتری سروده است. چنانکه چهرۀ منفی و جنگ‌طلب اسکندر در ابتدای داستان، نماد انسان مادّی است و جنگ او با خاقان مبارزۀ او با نفس است. اسکندر با گذر از منازل، به یاری سروش و خضر و الیاس -که نماد پیر راه شناس هستند به دریای معرفت می‌رسد. سفر اسکندر در خشکی و دریا -که از منطق‌الطیر عطار تأثیر پذیرفته است- هفت مرحلۀ سلوک را نشان می‌دهد. اسکندر با گذر از وادی طلب و عشق در خشکی، در سفر دریایی استغنا و معرفت را پشت سرمی‌گذارد و به وادی حیرت می‌رسد و در نهایت با هدایت سروش به ژرف‌نگری در وجود متعالی خویش، به مرحله فنا هدایت می‌شود.
صفحات :
از صفحه 181 تا 203
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 1310