جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این نوشتار به بررسی و نقد کتاب «عصر حیرت و امکان حکمرانی دینی در عصر غیبت» تألیف آقای مهدی نصیری اختصاص یافته است. ادعای آقای نصیری در این کتاب را به‌اختصار می‌توان شامل این دیدگاه کلی دانست که در عصر غیبت و یا در عصر حضور غیر مبسوط الید و همراه با تقیه امام معصوم علیه‌السلام به‌ویژه وقتی‌که با سیطره تمدن ماتریالیستی و اومانیستی مدرن همراه می‌شود، نمی‌توان دولت و تمدنی در تراز دین محقق ساخت و حتی اگر هم در عصر غیبت بتوان یک حکومت دینی با محوریت ولایت‌فقیه تأسیس نمود، اما امکان تحقق تمدنی در حد مطلوب و قابل‌قبول که مبتنی بر آموزه‌های دینی مستنبط از قرآن و سنت باشد، وجود ندارد. این ادعا به همراه برخی از مهم‌ترین دیدگاه‌های آقای نصیری در کتاب عصر حیرت، ذیل چند عنوان در نوشتار حاضر مورد تحلیل و نقد قرار گرفته است.

چکیده:ولایت‌ فقیه از اهمیت ویژه‌ای در عصر غیبت امام معصوم برخوردار می‌باشد به همین دلیل دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن در میان بزرگان و فقها مطرح شده است، بحثی است که به حاکمیت و مالکیت خداوند ارتباط دارد و به عنوان طرحی برای اداره جامعه در نظریه سیاسی شیعه در میان فقها و علما مطرح بوده است و در همه دوره‌ها مورد بحث قرار گرفته و از جنبه‌های مختلف قابل بررسی می‌باشد. این پژوهش با هدف مقایسه میان آرای کلامی آیت‌الله محمدتقی‌ مصباح یزدی در بحث ولایت ‌فقیه که مشروعیت حاکمیت فقیه را به اذن الهی وابسته می‌داند، به این صورت که اصل حاکمیت از نظر ایشان مختص به خداوند است و این حق را به پیامبر و امام معصوم واگذار کرده همین طور با نصب عام توسط معصومین در غیبت کبری به ولی فقیه واگذار شده است و دیدگاه آقای مهدی حائری یزدی که اراده مردم را دلیل بر مشروعیت حاکمیت دانسته و معتقد است حاکم باید منتخب مردم باشد، با استفاده از نظریه وکالت و مالکیت خصوصی مشاع و اینکه ولی فقیه را مسئول اجرای احکام می‌داند نه مسئول سیاسی، انجام شده است. از نتایج به دست آمده در این پژوهش می‌توان به موارد اختلاف و اشتراک زیر اشاره کرد: نقطه اشتراک، ضرورت عقلی وجود حکومت و قانون در جامعه از دیدگاه هر دو اندیشمند است. اما بعضی از نقاط اختلاف، اختلاف در با‌هم بودن ولایت فقیه و جمهوری بودن یک نظام، که آقای حائری یزدی این با هم بودن را متناقض می‌داند و آیت الله مصباح یزدی به چنین تناقضی در این مسأله معتقد نیستند، پیشینه ولایت فقیه هم مورد اختلاف است آقای حائری یزدی پیشینه طولانی برای این نظریه قائل نیستند در‌حالی که آیت الله مصباح یزدی پیشینه آن را دوران حضور امامان معصوم می‌دانند. بنابراین ولایت‌ فقیه جامع الشرایط در بُعد سیاسی از نظر هر دو اندیشمند پذیرفته نشده است، مبنا و دلیل هر یک برای این ولایت‌ متفاوت است. مطالب مربوط به بحث ولایت فقیه در این پژوهش به روش کتابخانه‌ای، جمع آوری و سپس مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفته است. کلید واژه: ولایت‌ فقیه، حکومت دینی، محمد تقی مصباح یزدی، مهدی حائری یزدی