جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پروژه به عنوان اخلاق خانواده و آیین همسرداری در سیره امام رضا (علیه السلام ) در شش فصل نگارش یافته است. و قبل از فصول ، کلیّات و روش تحقیق آورده شده که شامل بیان مسأله ، پیشینه تحقیق ، سوالات و فرضیات تحقیق و ... می باشد . در فصل اول، مروری کوتاه و گذرا بر زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا ( علیه السلام ) و شخصیت علمی و عملی آن حضرت پرداخته شد . در فصل دوم ، به بررسی جایگاه و اهمیّت ازدواج در اسلام وبه عنوان اینکه ازدواج به عنوان محبوب ترین و مقدس ترین بنیان و پیمان در اسلام می باشد . در فصل سوم ، به بررسی جایگاه خانواده که سنگ بنای جامعه و سلول اوّلیه اجتماع محسوب می شود.که تحت عنوان خانواده خوب ، جامعه آرمانی ساخته می شود و ضرورت تشکیل خانواده در سیره رضوی که انسان ، ناگزیر برای رسیدن به کمال اگر قرار باشد از یک نردبان چند پله ای صعود کند به طور حتم اولین پله آن تشکیل خانواده می باشد و بعد در رابطه با معیار و مهارت های تقویت خانواده و مدیریت اقتصادی خانواده به بررسی پرداختیم .در فصل چهارم ، به بررسی روابط عاطفی اجتماعی همسران و رهنمودهای تربیتی برای زوجین که درزندگی مشترک می تواند کار آمد باشد پرداختیم . در فصل پنجم، مهارت های تربیتی همسران از جمله وظایف متقابل زن و مرد و بیان نیازها ، رغبت ها و ظرفیت ها مورد بررسی قرار گرفت که در سایه دانستن مسئولیت ها و وظایف خود زوجین می توانند خانواده خود را خانواده آرمانی سازند و در فصل ششم ، به مهارت های فرزند پروری در سیره رضوی از آغاز زندگی مشترک و روابط زناشویی زوجین تا تصمیم به داشتن فرزند و آغاز انعقاد نطفه و وظایف والدین در قبال فرزندان و نیازهای اساسی کودکان و جایگاه تشویق در تعلیم و تربیت کودکان و پرداختن به اشتباهات تربیتی والدین که گاهاً موجب بروز رفتارهایی نامناسب در فرزندان می شود ؛مورد بررسی قرار گرفت و در آخر به نتیجه گیری از مباحث مطرح شده پرداختیم .

این پژوهش بر آن است که «ویژگی‌های خانواده‌های نمونه در قرآن» را تبیین کند، منظور ما از خانواده‌های نمونه، خانواده هایی هستند که هر یک از اعضا علاوه بر تدین و شایسته و موفق بودن در بُعد فردی، در روابط خانوادگی نیز دارای فضایل و صفاتی‌اند که آنها را شایسته پیروی کردن نموده است. فرهنگ حاکم بر آن خانواده‌ها، ارزش‌ها و فضایل است. پژوهش‌های انجام یافته درباره زندگی انبیاء نوعاً خلاصه شده در کتب تفسیری، قصه‌های قرآنی و سیره و داستان‌های انبیاء و اولیاء است که یا صرفاً با نگرش تفسیری نوشته شده یا تاریخ و وقایع را بیان نموده‌اند اما به تبیین ویژگی‌های روابط اعضای خانواده‌های انبیاء و اولیاء پرداخته نشده است. مسئله ما این است که ویژگی‌های اعضای خانواده‌های انبیاء و اولیاء در ارتباط با همدیگر چگونه است. برای پاسخ به این مسئله به روش تحلیلی و با مراجعه به تفاسیر شیعی و برخی تفاسیر اهل سنت به این موضوع پرداخته شد. در پی آشنایی با خانوادهه‌های نمونه معرفی شده در قرآن و بررسی ویژگی‌های روابط اعضای آنها با یکدیگر مشخص شد که خداوند در قرآن 12 خانواده را به عنوان خانواده نمونه معرفی کرده است که عتارت‌ند از: خانواده‌های حضرات آدم، ابراهیم، لوط، یعقوب، ایوب، لقمان، شعیب، موسی، عمران، زکریا، محمد، علی‌علیهم‌السلام.در بررسی های انجام شده مشخص شد که: ویژگی‌های «فرزندان» در خانواده‌های نمونه عتارت‌ند از رعایت ادب، تواضع، احسان ، اطاعت ، هم‌راهی با والدین و... .«شوهران» ویژگی‌هایی مانند: عفو و گذشت، توجه به رشد معنوی همسر از جمله سفارش او به نماز و زکات، محبت و مهرورزی، احترام، اعتماد، رازگویی، احساس مسوولیت نسبت به همسر دارندو...«زنان» دارای صفاتی مانند، صبر و استقامت، هم‌راهی، حیا، پاک‌دامنی، خانه‌داری، مهر و محبت،احترام و... هستند.در خانواده‌های نمونه« مادران» فرزند را قره عین(روشنی چشم) خود می‌دانند، ایمان، حیا، نجابت دارند ،برای آنها نام نیکی انتخاب می‌کنند، نسبت به آنها مهر و محبت دارند،‌به نیازهایفرزندان توجه می کنند و...«پدران» در خانواده‌های نمونه از خداوند هدفمندانه فرزند می‌خواهند، از خداوند به خاطر نعمت فرزند شکرگزاری می کنند، مهرورزی به فرزندان می‌نمایند،بهفرزندان تلاش، مشارکت، ایثار، اخلاص، امیدو توکل رایاد می دهند و... «برادران» نمونه ، خیرخواه و پشت و پناه همدیگرند، با یکدیگرهم‌کاری و مشارکت می‌کنند، در حق یکدیگر احسان و بزرگواری می‌کنند.ویژگی‌هایی مانند بصیرت و زیرکی برای «خواهران» نمونه بیان شده است.در خانواده‌های نمونه، همه رفتارهای اعضای آنها جهت گیری شده به سوی خداوند است و تنها به خاطر خدا و رضایت او، حسن معاشرت و روابطی نیکو با خانواده‌اشان دارندوبه سوی رشد وتکامل حرکت می کنند.

بشر همواره به دنبال الگوی شایسته و کامل جهت برنامه ریزی در افق کمال و سعادت انسانی خویش بوده است. با توجه به آن که ارتباطات میان فردی بخش مهمی از روابط انسان در طول حیات او را تشکیل می دهد، معرفی الگویی برای سرمشق گیری در ارتباطات میان فردی اهمیت ویژه ای می یابد. در دین مبین اسلام، اهل بیت عصمت و طهارت: به عنوان الگوی زندگانی بشری معرفی شده اند. در این میان، زندگی حضرت زهرا، به دلیل شأن و جایگاه ویژه حضرت نزد تمامی مسلمانان، از اهمیت بالایی برخوردار است. این تحقیق عهده دار بررسی سیره ارتباطات میان فردی آن حضرت و کشف اصول و مبانی حاکم بر آن است. برای رسیدن به این هدف، از روش تحقیق اسنادی و کتابخانه ای به شیوه تحلیلی استفاده شده است. برای این منظور کتب تاریخی و روایی که حاکی ارتباطات میان فردی حضرت زهرا3 بوده اند مورد مطالعه، تحلیل و بررسی قرار گرفت. آنچه در این تحقیق به آن دست یافتیم، کیفیت ارتباطات میان فردی حضرت زهرابوده است. در ارتباط ایشان با اعضای خانواده گونه های مختلف ارتباط، از جمله ابراز محبت، ارشادپذیری، ادب و احترام، همدلی و دلداری، رفتار مادرگونه، رفت و آمد مستمر، رفتار نشاط بخش، رعایت حدود الهی، ایثار، عشق و علاقه، کمک اقتصادی، آموزش های غیر مستقیم و ... و در بررسی ارتباطات میان فردی حضرت با دیگر اعضای جامعه، ایثار و انفاق، میهمان نوازی، مقدم داشتن همسایگان، رابطه نیکو با غیر مسلمانان و ... به دست آمد.در پایان هفت اصل خدامحوری، حق گرایی و ظلم ستیزی، ایثار و از خود گذشتگی، احترام به هویت انسانی، عفت و پاک دامنی، تلاش برای رشد معنوی دیگران و بی ارزشی دنیا به عنوان اصول و مبانی ارتباطات میان فردی حضرت زهرا معرفی شدند.

صحیفه سجادیه متنی کهن از مجموعه متون دعایی، اثر امام سجاد(ع) امام چهارم شیعیان است. این کتاب مجموعه‌ای از معارف الهی می‌باشد که امام (ع) به علت شرایط سیاسی آن روزگار به زبان دعا بیان فرموده است. پرسش اصلی که در این پایان نامه مطرح می‌شود این است که، اخلاق اجتماعی چیست؟ اصول اخلاق اجتماعی در صحیفه سجادیه کدام است؟ نگارنده کوشیده است با مبنا قرار دادن کلام امام (ع) به شیوه‌ی کتابخانه‌ای ـ با تحلیل و تفسیرـ بند بند صحیفه سجادیه را مورد بررسی قرار داده و اصول اخلاق اجتماعی مندرج در آن را استنباط نماید. این پایان نامه در چهار فصل تنظیم گردیده است که در فصل اول به بیان مقدمه، بیان مسئله، روش و هدف تحقیق، فرضیات و ماهیت اخلاق اجتماعی ، زندگی نامه و شرایط اجتماعی امام سجاد(ع) و همچنین ویژگی‌های صحیفه سجادیه پرداخته شده است. و سپس در فصول بعدی در هفت محور کلی که عبارتند از : اخلاق خانواده، نحوه‌یسخن گفتن، آداب معاشرت، اصلاح و افساد، امر به معروف و نهی از منکر، عدالت و ظلم و مباحث مالی و اقتصادی به بررسی و تشریح بیست و سه اصل از اصول اخلاق اجتماعی صحیفه سجادیه می‌پردازد که از آن جمله : اصل مسئولیت در برابر خانواده، فروخوردن خشم، احترام به انسانیت، حسن خلق، عفو و بخشش، نرمی و مدارا، وفای به عهد، تواضع، عزّت نفس، دوست داشتن مردم، اصلاح فی مابین، خیرخواهی، مقابله سیئه با حسنه، نظارت اجتماعی، مسئولیت پذیری، عدالت و انصاف، مساوات و مواسات، اعانت به مظلوم، تعاون، اهتمام به امور مردم، عدم پذیرش سلطه کافران، ادای امانت و حرکت به نفع دیگران را می‌توان نام برد. در خاتمه ضمن نتیجه گیری کلی، پیشنهادهایی جهت روی آوری جامعه اسلامی به صحیفه سجادیه ارائه گردیده است.