جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سرّ رویکرد مردم به دین، نیاز فطری آن‌ها به «نجات‌طلبی» و رستگاری است، و ادیان الاهی به درستی این نیاز را تشخیص داده و درصدد تأمین آن بوده‌اند. نجات شناسی که از مسائل بسیار مهم الاهیاتی در دو سنت اسلام و مسیحیت به شمار می‌رود، سزاوار است به صورت تطبیقی و مقایسه‌ای بحث و بررسی شود. اصولاً‌ نجات مسیحی از نظر ماهیت با نجاتی که در اسلام مطرح است، تفاوت‌های بسیار اساسی دارد. حقیقت نجات اسلامی، معنای عدمی و سلبی، و به معنای خلاصی یا دور شدن از مصیبت‌، سختی‌، درد ورنج‌ و مهلکه گناه است و معنای دقیق آن با مفاهیم «سعادت»، «فوز» و «فلاح» که متضمن معنای وصول و مفهومی ایجابی هستند، تا حدودی تفاوت دارد. از نگاه اسلام، هر چند خداوند، نجات بخش است، انسان با اختیار و نقش فعال خود با فراهم ساختن وضعی خاص، پذیرنده‌ نجات الاهی است. اعلام ایمان به نجاتی که عیسی مسیح برای بشر به ارمغان آورده، اساس مسیحیت رایج است. در این اعتقاد که بر مبانی خاص انسان‌شناسی، مسیح‌شناسی و خداشناسی این سنت استوار شده، انسان در اسارت گناه و مرگ بوده است، و از ناحیه خود قابلیت نجات ندارد. خداوند با حضور مستقیم خود در کالبد عیسای‌ ناصری و با فدیه یا قربانی شدنش، تاوان گناه انسان را می‌پردازد و او را از اسارت گناه نجات می‌دهد.

این پایان‌نامه از نوع مطالعه‌ی تطبیقی در ادیان است که به مقایسه‌ی مسأله‌ی محبّت در اسلام و مسیحیت پرداخته و از آنجاییکه مبنای آموزه‌ی محبّت در مسیحیت، عقیده‌ای به نام فداء یا تفدیه است از این رو به مسأله‌ی فداء نیز از منظر تاریخی و کلامی پرداخته شده‌است و در فصل سوم، این آموزه و مسائل مرتبط با آن ( صلیب، تجسّد، کفاره و....) نقد و بررسی شده‌است. از سوی دیگر چون مسیحیان توجّه به محبّت در دین خود را وجه امتیاز این دین بر دیگر ادیان می‌دانند و در برابر آن، اسلام را متّهم به خشونت و ترویج آن می‌نمایند و احکامی همانند قصاص، جهاد، قطع دست دزد، ارتداد و...را نماد خشونت معرفی می‌نمایند، در فصل دوم نگاهی به معیارهای لازم برای شناخت یک دین منسجم و همه‌سو نگر گردیده‌است و همچنین نقش دین در روابط مورد نیاز انسانی مورد بررسی قرارگرفته و در فصل چهارم به بررسی انواع محبّت در آیین‌های یادشده همّت گمارده‌شده و در فصل پنجم به دفاع در برابر اتّهام خشونت به اسلام و بررسی علّت صدور احکامی همانند جهاد، قصاص، ارتداد، قطع دست دزد و ...می‌پردازد و مواردی که بعنوان مصادیق خشونت در اسلام بیان‌شده‌است را تجزیه وتحلیل می‌کند. در فصل پایانی نیز نتایج به دست آمده از قبیل دلایل ردّ نظریه‌ی فداء و صلیب و ....بیان شده و اثبات گردیده که اسلام دین اعتدال بوده و به تمامی روابط مورد نیاز انسان ازقبیل محبّت و....پرداخته است.

محور بحث در این تحقیق، بررسی مشابهت ها و تفاوت هایی است که در زمینه بشارت به ‏حیات جاودانی و فداء میان عهد جدید و قرآن وجود دارد.‏نخست، واژه های کلیدی انجیل، حیات جاودانی، فداء، فدیه، کفاره و قربانی در عهدین، به ‏خصوص عهد جدید، جستجو شد و سپس در سه دسته عهد عتیق، متون غیر پولسی و متون ‏پولسی از عهد جدید دسته بندی شد و مورد مقایسه قرار گرفت. در قرآن نیز حسب مورد، ‏کلیدواژه های مرتبط شناسایی شد و آیات مربوط گردآوری گردید و ذیل متون مشابه از عهدین ‏آورده و مقایسه به عمل آمد. ‏نتیجه بررسی ها نشان می دهد که میان آنچه که در متون عهد جدید به چشم می خورد و ‏آنچه که پولس و پیروان او بر آن هستند، تفاوت هست. ظاهر متون در اناجیل همنوا و رساله ‏های یعقوب و پطرس و برنابا درباره حیات جاودانی، دلالت بر این معنا دارد که به حضرت ‏عیسی انجیل یعنی پیام بشارت به حیات جاودانی داده شد؛ اما بیان پولس و پیروان او این است ‏که حضرت عیسی فداء شد تا انسان ها به حیات جاودانی برسند. به باور پولس و پیروان او، ‏آدم در آغاز آفرینش پاک بود، اما به گناه آلوده شد. بدین سبب، از جایگاه بلندش هبوط کرد و ‏این گناه به نسل او هم منتقل شد. آنگاه هیچیک از پیامبران الهى نتوانستند انسان را از آن گناه ‏پاک نمایند، تا این که خدا براى نجات آدمیان عیسى مسیح، فرزند یگانه خود را مجسم ساخت ‏تا با تعالیم و معجزات و سر انجام با مرگش، رستاخیز و صعود به آسمان، نسل آدم را رهایى ‏بخشید؛ اما چنین بیانی نه در اناجیل همنوا و آثار مشابه به صراحت دیده می شود و نه قرآن آن ‏را تأیید می کند. طبق قرآن، پیام بشارت حضرت عیسی چیزی جز همان پیام بشارتی که به ‏تصریح قرآن، همه پیامبران داده اند، نبوده است. همه پیامبران بشارت داده بودند که بشر با ایمان ‏و عمل صالح به حیات جاودان در ملکوت و بهشت نایل می شود. حقیقت فداء آن است که ‏انسان عمل خلافى انجام داده باشد که اثر سوء و کیفر جانى و مالى آن گریبانش را بگیرد و ‏بخواهد آن کیفر را با چیز دیگرى عوض کند. ‏کلیدواژه ها:انجیل، حیات جاودانی، فداء، فدیه، کفاره و قربانی.‏