جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نفس اماره با گرایش به خواسته های نفسانی، در تعارض با فطرت الهی آرامش خود را به چالش می کشاند. قناعت و پرهیز از زیاده خواهی از جمله عواملی است که انسان را از صفات رذیله ای چون حرص و طمع، دروغ، خودخواهی و دلبستگی به امور مادی مبرّا ساخته و زندگی توأم با آرامش روان را به ارمغان می آورد. در این نوشتار با استفاده از روش کتابخانه ای و استنادی، تحلیلی ابتدا عامل «قناعت» ونیز نقطه مقابل آن «حرص» را مورد تحقیق قرار داده و سپس همبستگی قناعت و آرامش روانی را بر مبنای سخنان امام علی (ع) در نهج البلاغه و اصول روان شناسی به بحث گذاشته و بر این اساس همبستگی وثیق عامل اخلاقی قناعت و نیل به آرامش روانی اثبات شده است.

همان گونه که دین اسلام برای تربیت دینی و اخلاقی پیروان خویش برای دست یابی به زندگی سالم و معنادار در ابعاد گوناگون فردی و اجتماعی، اصول و برنامه هایی را تدارک دیده، برای تربیت اقتصادی و معیشتی آنان نیز الزامات و راهکارهایی در نظر گرفته است که کاربست دقیق، به جا و هماهنگ آنها، قطعا می تواند ضامن سلامت و سعادت حیات دنیوی و اخروی مسلمانان شود. یکی از این راهکارهای تاثیر گذار و مهم در این زمینه، فرهنگ قناعت است. بی شک هیچ جامعه ای بدون اقتصاد ریشه دار، برنامه محور و پویا نمی تواند امید چندانی به رشد و پیشرفت حتی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی داشته باشد. این نوع از جوامع همواره در معرض انواع تهدیدها و تحریم های دشمنان و مخالفان خود خواهند بود که جهان اسلام و به ویژه جمهوری اسلامی ایران نیز از آن مستثنا نیست. قناعت که باید آن را از جمله اساسی ترین عنصر سبک و سیره زندگانی پیامبران الهی و پیشوایان بزرگ دینی قلمدادکرد، دارای خاستگاه عقلانی و معرفتی است که به عنوان موهبت الهی و مصداق بارز شکرگزاری خداوند و نیز ارمغان ماندگار عفت و وارستگی، گستره وسیعی از شئون مختلف زندگی مادی و معنوی انسان ها را دربر می گیرد. فرهنگ قناعت و خود بسندگی از چنان ظرفیت و کارایی والایی برخوردار است که کارکردهای معنوی و تربیتی و نیز کارکردهای اجتماعی و اقتصادی آن را می توان تنها به عنوان بخش عمده ای از وسعت کارامدی و کارکردی مورد اشاره آن در زمینه تحقق و تقویت مبانی و زیر ساخت های اقتصاد مقاومتی در این مقاله قلمداد کرد.