جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در نوشتار حاضر ابتدا از آرای اسلاف هگل در باب هنر و زیباشناسی و تاثیر آن در ایده آلیسم آلمانی و به ویژه هگل سخن رفته است. در ادامه گفتار، مساله مرگ هنر و تفسیر مفسران هگل و نسبت آن با مسیحیت با نظر به مبانی دوره مدرن و پیدایش تلقی تازه ای از هنر و استقلال(autonomous) آن از مسیحیت در دوره مذکور بررسی شده است.

در عصر مدرن اگر تعارضی میان دین و مدرنیته باشد، این تعارض چگونه قابل رفع و رجوع است؟ در این تعارض برخی تقدم دین، بعضی تقدم فرهنگ مدرن و برخی نیز راهی میانه را مطرح می سازند. در نگاه آقای ملکیان، دین هم به متون دینی و هم به برداشت های انسان ها از آن متون و نیز به اعمال انسان های متدین اطلاق می شود. فهم سنتی از دین، فهم بنیادگرایانه و مبتنی بر تاریخ است که با مدرنیته سازگار نیست. از این رو وی معنویت را به منزلة دین عقلانی شده، و تفسیر مدرن از دین را به جای فهم سنتی از دین ارائه می کند. فهم سنتی از دین با برخی از مؤلفه های مدرنیته سازگار نیست. پس از آنجا که این مؤلفه ها اجتناب ناپذیرند، باید از دین فهمی ارائه دهیم که ناسازگاری با مدرنیته در آن برطرف شود. در نقد این دیدگاه باید گفت اولاً برخی از مؤلفه هایی که در دین مورد ادعای او با مدرنیته درگیر می شوند، اصولاً در ادیان یا دست کم در دین اسلام وجود ندارند و برخی دیگر که از مؤلفه های دین به شمار می روند، از پشتوانة عقلی و معرفتی برخوردارند. روش این مقاله توصیفی، تحلیلی و انتقادی است.

از منظر قرآن جاهلیت به دو بخش اولی و مدرن قابل تقسیم است که جاهلیت اولی مولفه‌هایی همچون ظن جاهلیت، تبرج جاهلیت، حمیه جاهلیت وحکم جاهلیت دارد. جاهلیت دیگری با مولفه‌های نسبتا مشابه آغاز شد که تا عصر حاضر ادامه دارد که با جاهلیت مدرن نامبردار است و مولفه‌های ذیل را در بر دارد:الف.اومانیسم که اعتقاد به اصالت بشر در مقابل خداوند می‌باشدب. لیبرالیسم که اصول آن آزادی ، فردگرایی، عقل‌گرایی است، از منظر قرآن انسان گر چه آزاد است ج. سکولاریسم مولفه ای است که بین دو جنبه دینی و دنیوی جدایی و فاصله می‌اندازدراهکار‌های برخورد قرآن با جاهلیت مدرن را می‌توان شامل تصحیح عقاید، توجه به تقوای الهی، تأسیس مراکز علمی و توجه به علم، ایجاد روحیه تعادل و دگرگون سازی ارزشها دانست و همچنین اصول مبارزه با جاهلیت مدرن عبارتند از توجه و نگرش دقیق به اصول توحید، معاد، نبوت، عدل و امامت.

این مقاله در ابتدا به عنوان مقدمه به بیان تاریخچه بسیار مختصر هرمنوتیک می پردازد و به ایجاز مشخصات سه دوره اصلی آن یعنی هرمنوتیک پیش از مدرن، مدرن، و معاصر را بیان می کند. و سپس یکی از مسایل مهمی را که در هرمنوتیک مدرن و معاصر مطرح شده است، مورد پرسش و بررسی قرار می دهد. پرسش این است که آیا خواننده متن ممکن است متن را از مولف آن بهتر بفهمد و بهتر تفسیر کند؟نگارنده پاسخ این پرسش را مثبت دانسته و از سه طریق مبادرت به اثبات مدعای خود کرده است. یکی به دلیل تعاطی بینامتنی معانی، و دوم به دلیل نظریه روانکاوی فروید، و سوم به جهت وجود برخی شواهد تاریخی، هر چند در واقع طریق سوم را باید بیشتر «شاهد» و «موید» در نظر گرفت. اما از طریق دوم، یعنی از طریق دلیل روانکاوی فروید، نه تنها می توان استدلال کرد که خواننده می تواند متن را بهتر از ماتن فهمیده و تفسیر کند، بلکه می توان گام را فراتر نهاد و حتی اثبات کرد که خود ماتن را نیز می توان بهتر از خود او شناخت. اما آنچه این مقاله اثبات می کند صرفا «امکان» تحقق چنین امری است.

معنویت دینی برآیند و حاصل شکلی از زیستن است که بر پایه رابطه قلبی و پیوند حبّی با خدا شکل گرفته و حالات، اعمال و زندگی فرد معنوی را بر پایه تعالیم وحیانی تبلور می‌بخشد.معنویت مدرن، برآیند نحوه‌ای از زیستن است که بر مبنای رابطه قلبی و محبت به خودِ برتر انسان و توانایی‌های روحی او متکی می‌باشد.گسترش جریان‌های معنوی جدید در کشورمان و بی‌خبری اکثریت مخاطبان از پیش‌فرض‌ها، اجزای مقوّم و پیامدهای آن‌ها موجب می‌شود که بسیاری از افراد خصوصاً جوانان به دام افتاده، هستی معنوی خویش را به بهایی اندک معاوضه نمایند.پژوهش حاضر تلاش دارد با استخراج مبانی (معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و وظیفه‌شناختی) معنویت دینی و معنویت مدرن از یک‌سو و استنباط مولفه‌های این دو گونه معنویت از سوی دیگر؛ اولاً معیارهایی برای تمیز و تشخیص آنها ارائه داده، ثانیاً کارکردهای این دو گونه معنویت را استخراج نموده، ‌مقایسه کند.روش گردآوری داده‌های اولیه در این پژوهش کتابخانه‌ای و روش تحقیق، تحلیلی ـ عقلی می‌باشد.در مورد مبانی هویت‌بخش قابل ذکر است که معنویت دینی قائل به عقلانیت، وحیانیت، وجود خدا، هویت ربطی مخلوقات نسبت به خدا، وجود و اصالت روح، اصالتِ فطرت، همچنین آخرت‌گرا، شریعت‌گرا، اعتدال‌گرا و قائل به رئالیزم اخلاقی و معرفت‌شناختی است؛ در حالی که معنویت مدرن منکر آخرت، منکر خدا به عنوان معبود، شریعت‌ستیز، عقلانیت‌گریز، غیروحیانی، اومانیست و قائل به نسبیت اخلاقی و معرفت‌شناختی می‌باشد.به لحاظ مولفه‌ها، معنویت دینی دربردارنده معرفت، نیت الهی و رفتار مطابق با شریعت الهی است، در حالی که معنویت مدرن در غیاب خدا و تقلیل تفکر، بر عشق انسان به خود و عالم استوار می‌باشد.در باب معیار، معنویت دینی خدامحور، شریعت‌محور، آخرت‌گرا، عقلانی و معتقد به اصلاح‌گری اجتماعی است، حال آنکه معنویت مدرن انسان‌محور، اینجایی ـ اکنونی، وحیانیت‌ستیز، فردگرا و تجربه‌گرا می‌باشد.در زمینه کارکرد، هرچند کارکردهای مشترکی (نظیر آرامش‌بخشی و تقلیل رنج‌ها) میان این دو معنویت وجود دارد، اما معنویت دینی کارکردهایی اختصاصی چون معنابخشی به زندگی، پشتیبانی از سلوک اخلاقی، عدالت اجتماعی و تقلیل جرم و جنایت را دارا می‌باشد.

در مقدمه مقاله پس از بحث واژه شناسی به ظهورمدرنیته و عوامل دخیل در پیدایش تفکر مدرن مختصرأ اشاره خواهد شد. در این باره به دیدگاه رایج درباره عامل اصلی پیدایش دوره مدرن یعنی اندیشه دکارت اشاره می‌شود. درادامه به چالش‌های مدرنیته با مسیحیت بویژه آیین کاتولیک اشاره خواهد شد. همچنین به سیر تاریخی واکنش‌های آیین کاتولیک به مدرنیته پرداخته می‌شود و گفته خواهد شد که چرا الهیات جدید نتوانست در بستر آیین کاتولیک رشد و نمو کند. در پایان به دیدگاه‌های یکی از الهی دانان کاتولیک(که می‌توان او را الهی دان جدید در الهیات کاتولیک دانست) یعنی‌هانس کونگ پرداخته می‌شود.

ازدواج خویشاوندی به عنوان الگوی ازدواج مطلوب در ایران به شمار می آید. مطالعات انجام گرفته، ازدواج خویشاوندی را به عنوان الگوی سنتی ازدواج در نظر می گیرند و از احتمال بیشتر رواج آن در میان افراد برخوردار از ویژگی ها و زمینه خانوادگی سنتی حکایت می کنند. هدف از این مقاله، بررسی سطح، روند و نیز عوامل اجتماعی، فرهنگی و جمعیت شناختی مرتبط با ازدواج خویشاوندی در ایران است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، علاوه بر مطالعه اسنادی،‌ از داده های «طرح آمارگیری از خصوصیات اجتماعی - اقتصادی خانوار، 1380» استفاده شده است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که ازدواج خویشاوندی، علی رغم تاثیرپذیری ایران از فرایندهای مدرنیزاسیون، شهرنشینی و صنعتی شدن در دهه های گذشته، از ثبات و تداومی نسبی برخوردار بوده است. نتایج برخورداری همسران خویشاوند از ویژگی های سنتی را مورد تایید قرار داده و بیانگر سطوح و الگوهای متفاوت ازدواج خویشاوندی در میان قومیت های گوناگون است. انجام مطالعات جامع با استفاده از روش های کیفی برای ارایه درک عمیق تری از جنبه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ازدواج خویشاوندی در ایران مورد نیاز است.