جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله بر آن است تا محتوای دموکراسی را با توجه به منظر کلاسیک جدید مورد مطالعه قرار داده و نشان دهد که چرا و چگونه دموکراسی جدید، به جای پرداختن به مساله دموکراسی و اینکه دموکراسی به عنوان روشی برای حکومت مناسب است یا خیر، به این مساله پرداخته است که ترازوی دموکراسی فارغ از مطلوبیت برای تشخیص حکومت مختار، گریز راه ممکن است. این مقاله همچنین نشان می دهد که دموکراسی جدید به جهات اومانیستی آن، با آنچه که در مکاتب دینی به جهت توجه به مساله سعادت از سیاست مدن مورد تقاضا قرار می گیرد، متفاوت است. این مقاله با مرور مساله دموکراسی، ضمن بازخوانی دموکراسی و بحران های ناشی از دوره سرمایه داری در ادغام لیبرالیسم با دموکراسی که به روش تاویل متن و تجربه تاریخی از دموکراسی قرائت می کند، و نیز بازخوانی دموکراسی جدید، ضمن توجه به محتوای دموکراسی، و نه قالبها، به دنبال این پرسش است که آیا دموکراسی مبتنی بر نظام لیبرالیستی و اخلاق سرمایه داری که در عصر سکولار مورد توجه تجددگرایان بوده است، بدون رویکرد دینی، با محوریت آموزش و تربیت انسان، می تواند بدون در غلتیدن در بحران معنویت و ویرانگری انسان مدرن را به سعادت رهنمون کند. این مقاله نشان می دهد که چرا و چگونه غایت اندیشی و اخلاق فضیلت، در نظام مردم سالاری دینی می تواند به عنوان مکملی برای خروج از بحران معاصر در جریان دموکراسی باشد.

یکی از نظریه‌های عرصة دین‌پژوهی معاصر ایران پروژة «عقلانیت و معنویت» مصطفی ملکیان است. این نظریه با محور قراردادن مؤلفه‌های اجتناب‌ناپذیر مدرنیته به مواجهه با دین سنتی می‌رود و ضمن مقایسه این مؤلفه‌ها با ویژگی‌های اصلی دین سنتی، حکم به تباین میان دین‌داری و مدرن‌بودن می‌کند. فهم سنتی از دین را در جهان مدرن کارآمد نمی‌داند و فهمی جدید از دین (معنویت) را که سازگار با مؤلفه‌های مدرنیته است معرفی می‌کند. این مقاله کوشیده است تصویری روشن و شفاف از ارکان اصلی این نظریه، که عبارت‌اند از عقلانیت، معنویت و زندگی اصیل، ارائه دهد. در ابتدا مراد ملکیان از دین بیان می‌شود و بعد از آن تقریری از نظریۀ عقلانیت و معنویت ارائه خواهد شد و به‌کوتاهی نقدهایی که علیه این نظریه ارائه کرده‌ایم، و عناوین آن‌ها در زیر آمده است، اشاره می‌شود.

رساله حاضر در باره فرقه گرایی جدید در ایران است. توجه ویژه این نوشتار به معنویت‌گرایی جدید (New Spirituality) است. به لحاظ نظری بر نظریه «انفسی شدن» (Subjectivization) چارلز تیلور، متفکر کانادایی تکیه دارد. با استفاده از نظریه مزبور و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، موضوع مورد بررسی قرار گرفت. در این رساله به تحلیل نشانه‌های معنویت‌گرایی جدید پرداخته و داده‌ها از دو طریق بررسی منابع و اسناد موجود و مصاحبه عمیق با حاملان ایرانی این گفتمان جمع آوری شد.روش انتخاب نمونه برای مصاحبه روش زنجیره ای یا گلوله برفی بوده است.بررسی منابع موجود نشان داد که نظام معنایی «معنویت‌گرایی» به مثابه گفتمان بر اساس مضامین و نشانه‌هایی مانند محوریت خود و سفر از زندگی بر اساس انتظارات بیرونی به یک زندگی اصیل درونی، فردگرایی، نگرش کل‏نگرانه، التقاط و استفاده از روانشاسی و فرد‏گرایی استوار است. نتیجه‌ بررسی‌های تجربی، ثابت‏کرد که پیدایش گفتمان معنویت‏گرایی جدید، نشان از تعارض‌های درونی و ابهامی است که در حوزه‏ی معانی گفتمان دینی وجود دارد. این مسئله فرصت بالندگی و موقعیت مسلط گفتمان دینی را با چالش مواجه‏کرده ، زمینه را برای پیدایش گفتمان معنویت‌گرایی در ایران فراهم نموده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این گفتمان مرحله پیدایش و قرار‌یابی را در ایران طی‏می‌کند و هنوز به شفافیت معنایی دست نیافته است و با موانعی جدی برای تبدیل شدن به یک گفتمان هژمونیک مواجه است

توجه به معنویت و عرفان در گستره فرهنگ و آداب و رسوم این مرز و بوم پیوسته از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در چند دهه اخیر که پیشرفت های روز افزون علمی، زمینه ساز پویایی بیشتر و پیچیدگی جوامع بشری شده است، همواره توجه به «دین و معنویت» برای رشد و شکوفائی استعدادهای فطری و درونی و هدفمندی مسیر رشد و بالندگی به طور آشکارا احساس می شود.امروزه روانشناسان برای اصلاح رفتارها علاوه بر ابعاد جسمی، روحی و اجتماعی اصل دیگری به نام «معنویت» را مطرح می کنند. از این رهگذر توجه به آثار فرهیختگان شعر و نثر ادب فارسی که از منابع غنی و سرشار برای آشنایی با عرفان و معنویت است، بسیار ارزشمند است؛ اما مطالعه آثار عرفا و سیر در معنویت و عرفان بدون فهم و درک معانی دقیق اصطلاحات عرفانی میسر نیست. از طرفی برای دستیابی به مفاهیم عمیق معنویت تحلیلی مقایسه ای بین عرفا و روانشناسان مفید است.در این پژوهش سعی شده است ضمن واکاوی مفهوم شکر، عفو، مراقبه و سکینه قلب در متون نثر عرفانی تا سده هفتم و بررسی شکر و تشکر؛ بخشودگی، مراقبت و آرامش درون در روانشناسی، به بیان آثار و فواید این مقایسه تطبیقی با روش توصیفی – تحلیلی پرداخته شود و تفاوت و اشتراک هر دو حوزه بیان گردد.مفاهیم شکر، عفو، مراقبه و سکینه قلب در بیان عرفا بر اساس خدا محوری است که آثار آن به صورت فردی و جمعی در روابط بین انسانها نیز تبیین می شود. اما در بیان روانشناسان بر اساس انسان محوری و نوع دوستی بررسی می گردد.- تأثیر این مباحث از منبع وحی در میان عرفا موجب اعتماد و اطمینان خاطر بوده و زمینه ساز اصلاح فرد و جامعه است. اما در روانشناسی تأثیر بخشودگی، تشکر، مراقبه و آرامش درون، بیشتر در استحکام زندگی اجتماعی بررسی و تبیین می شود البته به این معنا نیست که به جنبه های فردی توجه نشود.- خدا محوری در بیان مفاهیم موجب هدفمندی، معناداری و رشد و بالندگی مسیر زندگی است. - برخی از آثار و فواید شکر، عفو، مراقبه و سکینه قلب عبارتاست از:کاستی ناهنجاریهای فردی و اجتماعی، کاهش اضطراب، تهذیب نفس، افزایش عزت نفس، سلامت جسم و روان، اعتماد به نفس و در نهایت اصلاح فرد و جامعه. کلید واژگان: شکر، بخشودگی، مراقبه، سکینه قلب و معنویت..

چکیدهدر گفتگوی بین ادیان ، مفهوم معنویت یکی از مفاهیم کلیدی برای دست یافتن به فهم مشترک و زبان مشترک بین فعالان این عرصه است . معنویت از منظر انسان گرایی و پدیدارشناختی از واژه ی Spirtus به معنای نقش زندگی یا روشی برای بودن است که با آگاهی یافتن از یک بُعد غیرمادی به وجود می آید. در دوران جدید ، در معنویت نوین ، هرگونه تجرب? عاطفی یا هیجانیِ شدید نسبت به هر موضوعی می تواند معنویت به حساب آید. مهم آن است که انسان را برانگیزد یا به اصطلاح سرشار از حسِّ عظمت گردد.در این پایان نامه ، با عنوان (تبیین معنویت از دیدگاه نیکوس کازانتزاکیس) سعی بر آن شده که مبانی معنوی و عرفانی آثار کازانتزاکیس استخراج شده و مراحل سلوک عرفانی ، مبانی نظری و عملی عرفانی ، بر اساس روش توصیفی و تحلیل محتوا و به شیو? کتابخانه ای می باشد . آنچه به عنوان نتیجه می توان ذکر کرد ، آن است که کازانتزاکیس پیرو هیچ مکتب خاصی نیست ؛ اما متأثر از ادیانی مانند مسیحیت ، یهودیت ، بودا و اسلام بوده و هر کدام را که موافق طبع سرکشش بوده ، اخذ و از آن بهره برده است. اما در اصل هدف اصلی او ، انکار نظام کلیسا و اهل ظاهر می باشد و تنها ایمانی را مفید می داند که در دل و قلب ساکن باشد.کلیدواژه : عرفان های نوظهور ، کازانتزاکیس ، مسیح بازمصلوب، آخرین وسوس? مسیح

موضوع رساله حاضر، جامعه‌شناسي پديداري زيارت است كه در آن زيارت در قالب واقعيتي ديني و داراي دو بعد عيني و ذهني در نظر گرفته شده است. در بعد عيني زيارت، مفاهيمي چون نهادمندي و توجيه‌مندي آن طرح شده و در بعد ذهني، به دروني‌سازي و تجربه زائران از زيارت پرداخته شده است. نكته و مفهوم كليدي كه در پديدارشناسي طرح شده، مفهوم‌ بين‌الاذهان است كه توسط شوتس، در جامعه‌شناسي پديداري با تعبير معناي عيني دنبال شده است. بر اين اساس و از طريق مراحل روش پديدارشناسي تجربي، سعي شد تا معناي عيني يا همان ويژگي‌هاي تعميمي زيارت حاصل شود. بر اين اساس براي زيارت، چهار مقوله اصلي شامل مقوله عاطفي (تجربي)، خواستن، آداب‌مندي و توجيه‌مندي زيارت نزد زائر، شناسايي شد. ذيل مقوله عاطفي، احساس معنويت، آرامش، خضوع، توسل، ارتباط عاطفي با امام، مورد توجه امام بودن، و اعتماد داشتن به او، واحدهاي معنايي مشترك را شكل داد. هم‌چنين همه زائران در داشتن خواسته و رعايت حداقلي از آداب، مشترك بودند. ضمن اين‌كه در نگاه همه آنان، امام، ويژگي‌هايي داشت كه او را شايسته زيارت مي‌كرد، مانند علم، قدرت و.... بيشترين تفاوت بين زائران نيز در رعايت آداب و نحوه انجام زيارت بود.

آیا عصر حاضر عصر بازگشت به دین است؟ آیا دین در این‌جا همان دین وحیانی است؟ چرا برخی به جای دین، سخن از بازگشت معنویت به میان می‌آورند و چرا برخی به جای بازگشت معنویت از انقلاب یا بیداری معنوی سخن می‌گویند. به هر تقدیر اگر معنویت دوباره احیاء شده‌است این به سود دین‌داران است و مدعیات ادیان نظام‌مند تاییدی دوباره می‌یابد یا این‌که معنویت مذکور، مروج دین‌داری آزاد و در تقابل با دین رسمی و وحیانی است؟ زمینه‌‌سازی برای پاسخ به مسائل مطرح شده دغدغه تحقیق حاضر است.