جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به علت برخی ویژگی های منطق سنتی ارسطویی، عدم ارتباط منطقی میان جملات از نوع «هست» و جملات از نوع «باید» بدیهی به نظر می رسد. اما منطق جدید فاقد چنین ویژگی هایی است؛ پرایور با تکیه بر این نکته طرف داران شکاف منطقی «هست» و «باید» را با یک پارادوکس مواجه می کند. در این مقاله ابتدا پارادوکس پرایور و برخی پاسخ های فلسفی به آن را بیان می کنیم، سپس به تشریح منطق چند ارزشی بیل که برای حل این پارادوکس پیشنهاد شده می پردازیم و خواهیم دید این پارادوکس در چهارچوب منطق ربط نیز حل خواهد شد. با این حال پرایور علاوه بر این پارادوکس، براهین دیگری نیز ارائه می کند. ما نشان خواهیم داد هر چند این دو منطق پارادوکس پرایور را حل می کنند، هر یک از حل برهانی دیگر عاجز است.

مسأله تنوع و تکثر نظریه‌های منطقی بویژه در قرن بیستم یکی از مسایل بغرنج در زمینه فلسفه منطق بوده و همواره این پرسش را به میان آورده که سرانجام از میان این همه منطق، کدامیک درست است؟ آیا می‌توان همه آنها را درست دانست یا اینکه پذیرش همه آنها مستلزم ناسازگاری است. بیشتر منطقدانان وحدتگرا هستند یعنی قائل‌اند به اینکه تنها یک منطق درست وجود دارد. در مقابل، کثرت گرایان معتقدند که بیش از یک منطق درست وجود دارد. در سال 2006م، بیل و رستال نظریه کثرتگرایی منطقی خود را ارایه کردند. این نظریه بر مبنای "تز تعمیم یافته تارسکی" یاGTT قائل به درستی دست کم سه منطق است: کلاسیک، ربط و شهودی. درستی منطق را به دو معنا می‌توان لحاظ کرد، از اینرو میان دو نوع تصدیق منطق می‌توان تمایز نهاد: تصدیق قوی وضعیف. این تمایز، به تمایز میان نظام‌های صوری محض و کاربردی نزدیک است. بر مبنای تعریف و انتظار ما از منطق، پرسش از کثرت منطق‌ها چشم‌انداز متفاوتی می‌یابد. اگر تصدیق منطق‌ را به معنای قوی در نظر بگیریم، نمی‌توان به کثرت منطق‌های درست قایل بود و اگر آنرا به معنای ضعیف در نظر بگیریم می‌توان چنین کثرتی را پذیرفت. این نظریه هر چند بر مبنای GTT و حالت استوار گردیده، دلیل کافی‌ای برای دفاع از آنها ارایه نکرده است از اینرو در برابر آسیب ها و پیامدهای این مفاهیم شکننده است . همچنین این نظریه با همه انواع وحدتگرایی بر سر ستیز نیست و می‌پذیرد که در برخی موارد میان منطق‌های درست رقابت وجود دارد.

انسان ها در زندگی روزانه از کلمات و مفاهیمی استفاده میکنند که درجاتی مختلف و نسبی دارند و نمیتوان با آنها به صورت منطق دوارزشی رفتار نمود. مفاهیم فازی با مراتب فراوان، بسته به مبدأ مقایسه، دارای موقعیت گوناگون و در حال تغییر میباشند. بر این اساس، آیات قرآن کریم که دارای مفاهیم بلند اعتقادی، اجتماعی، نظامی، سیاسی، مدیریتی، اخلاقی، اقتصادی و فرهنگی میباشد، دارای منطق ویژه و خاصی است که شناسایی آن میتواند مبانی تفکر صحیح بشر را تعیین کرده، انسان را از نابسامانی انتخاب یک منطق مناسب نجات دهد. این مقاله به دنبال شناخت و تحلیل بخشی از کاربردهای منطق فازی در قرآن کریم میباشد و نمونه هایی از مفاهیم قرآن با منطق فازی در آن بررسی شده است. سپس با استفاده از قواعد طراحی و مدل سازی سیستم های فازی، نمونه هایی از مصادیق این مدل ها و سیستم های فازی در حوزه علوم دینی تدوین گشته و در معرض قضاوت صاحب نظران علوم اسلامی قرار داده شده است.