جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اعتقاد به تثلیث در کتاب مقدس مسیحی از چالش‌ها‌‌‌‌ی بسیار مهم برای متکلمان مسیحی بوده است؛ به‌ویژه برای کسانی که کوشیده‌‌اند در بحث تطبیقی آن را سازگار با توحید در قرآن نشان دهند. خانم ماسون با اذعان به برتری قرآن در مسئله توحید در قرآن و برخی ضعف‌های اندیشه مسیحی در آن، تلاش دارد از این چالش بیرون آمده، به‌نوعی اندیشه تثلیث را سازگار با توحید نشان دهد؛ اما در این راه موفق نبوده است. تلاش برخی محققان بر آن است دیدگاه او را متفاوت با اندیشمندان مسیحی دیگر و متأثر از اندیشه عرفانی اسلام نشان دهند؛ اما تبیین دیدگاه او نشان می دهد اندیشه او با دیگر اندیشمندان مسیحی تفاوت ندارد. همچنین اندیشه او متفاوت با دیدگاه عرفانی است که از وحدت وجود سخن گفته‌اند. اعتقاد به تثلیث با هر نوع تقریری از آن با دیدگاه قرآن تفاوت بنیادی دارد. این تفاوت و انتقاد بنیادی به عقیده تثلیث با دقت در آیات قرآن و اندیشه تفسیری برخی اندیشمندان مانند صدرا به طور روشن قابل بازیابی است.

در این اثر به مجموعه­ای از شبهات در حوزه ­های کلام اسلامی، علم و فرهنگ زمانه، قصه­ های قرآنی و تاریخ قرآن با استفاده از روش­های گوناگونی چون به­ کارگیری سیاق و استناد به دیگر آیات و در برخی موارد استناد به روایات و زبان و اشعار عرب و روش های انسان­ شناسانه پاسخ داده شده­است.

اهمیت کتاب و کتاب‌خانه در میان تمدن‌ها پوشیده نیست. از بین رفتن برخی کتب در برخی برهه‌های تاریخی موجب شده است ادعا درباره چرایی آن مطرح شود. با بررسی آثار متقدمان با ادعای آنها مبنی بر امحای کتب به دست فاتحان مسلمان مواجه می‌شویم. بررسی و نقد این ادعا مسئله‌ای است که در این مقاله به آن می‌پردازیم. مطرح‌کردن این شبهه در دوران حاضر علیه اسلام و مسلمانان دلیلی است بر اهمیت پرداختن به این مسئله و نقد آن. نوشته پیش رو با مراجعه به کتاب‌خانه‌ها و منابع مربوط به بررسی آثار گذشته و توصیف و تحلیل آنها با هدف نقد ادعای کتاب‌سوزی و رفع اتهام از فاتحان مسلمان سامان یافته است. در این بررسی نشان داده‌ایم که اولین شبهه کتاب‌سوزی، پنج قرن بعد از ظهور اسلام مطرح شده است. ابن‌خلدون، ابوریحان بیرونی و سمرقندی دانشمندان بزرگی در حوزه‌های مختلف بوده‌اند، ولی در حوزه تاریخ، گزارش‌هایی از بی‌دقتی آنها در انتقال مطالب تاریخی آمده است، از جمله درباره ادعای امحای آثار به دست فاتحان مسلمان که می‌توان گفت نظر ایشان غیردقیق است.

نقد و بررسی کتاب السراط الوضیء فی قرائت اهل بیت النبی(9) چکیدهقرائت¬هایی از برخی آیات قرآن که مغایر با قرائت¬های مشهور قرآن کریم می¬باشد، به صورت خبر واحد، به ائمه اهل‌بیت(:) منسوب است و تنها مجموعه¬ی کاملی که تمامی روایات قرائات معصومین در آن گردآوری شده است، کتاب السراط الوضی فی قرائت اهل¬بیت النبی می¬باشد. واکاوی متنی- سندی 224 روایات کتاب نشان می¬دهد که تمامی روایات، از جهت سند و متن مخدوش هستند. وجود تناقضات فراوان در متون روایات قرائت¬های رسیده از ائمه، تفسیری بودن بسیاری از این روایات و روایات منتقله از کتب اهل‌سنت به کتب شیعه، پذیرش این روایات را با چالش رو به رو کرده است. بررسی¬های آماری نشان¬گر بیش¬ترین ارجاعات روایات به امام صادقدر بین اهل‌¬بیت(:) است. نگاه به منابع اصلی که محل تجمع این روایات هستند، نشانگر ضعف ریشه¬ای این روایات است. اصلی‌ترین منبع این روایات، کتاب القرائات از احمد بن محمد سیاری است که تمام اهل رجال او را تضعیف کرده¬اند. سیاری شُعوبی، کاتب حکومت طاهریان بوده است و طاهریان صرفاً کارگذاران خلافت عباسی- مدعیان وراثت اعمام از خلافت رسول خدا(9) بودند، بنابراین در این پژوهش با مطالعه اسناد و شواهد تاریخی و به شیوه توصیفی، تحلیلی، به نظر می¬رسد، سیاری در راستای اجرای سیاست پیرو¬منشانه با عباسیان، قرائت خلفای عباسی را که به قرائت استاد خویش، کسائی قرائت می¬کردند، جهت جلب توجه شیعیان که در روی کار آمدن عباسیان، وامدار آن¬ها بودند، به ائمه شیعه و خصوصاً امام صادق منسوب کرده باشد و به نظر می¬رسد انگیزه او از این امر مشروعیت بخشیدن به قرائت خلفای عباسی بوده است. جایگاه بسیار بالای کاتبان در دستگاه حکومت، اهمیت بسیار نقش علم در زمان خلفای عباسی و جعل و نشر روایات به نام اهل¬بیت و ایجاد و تقویت خطِّ غلو توسط شعوبیه¬ها، دلایلی بر این مدّعاست. بنابراین، براساس این روایات نمی¬توان گفت که ائمه قرائت خاصی سوای قرائت رایج میان عامه مسلمانان قائل بوده¬اند.واژگان کلیدی: علم القرائه، اختلاف قرائات، قرائات منسوب به اهل بیت(:)، نقد الحدیث.