جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب پاسخ تفصیلی و ردیه بر کتاب احسان الهی ظهیر در کتابش «البریلویة عقائد و تاریخ» است. احسان الهی ظهیر فرقه بریلویه را گروهی نابود کننده اندیشه اسلامی و کاملا دور و مخالف اسلام معرفی می کند. اختر رضا خان قادری البریلوی، در این کتاب و در رد و نقد سخنان او، این فرقه را، احیاگر سنت نبوی، و غبار زدائی از انحرافات وهابیت و دیوبندیه هند، و خط اصیل اهل سنت، در هند می داند

استیوِن شومیکر (متولد ۱۹۶۸) پژوهشگر امریکایی و استاد مطالعات ادیان در دانشگاه اُرِگن است که در تحقیقاتش به‌طور ویژه بر تاریخ مسیحیت در اوایل حکومت بیزانس و روابط اسلام اولیه و مسیحیت در خاورنزدیک تمرکز دارد. تا کنون سه کتاب دیگر از او در حوزۀ مطالعات اسلام منتشر شده‌اند: «مرگ پیامبر: پایان زندگی محمد و آغاز اسلام» (۲۰۱۱)، «پیامبری ظهور کرده: برآمدن اسلام از منظر متون مسیحی و یهودی» (۲۰۲۱) و «تکوینِ قرآن: پژوهشی تاریخی-انتقادی» (۲۰۲۲). شومیکر در کتاب «آخرالزمانِ حکومتی: فرجام‌شناسیِ حکومتی در دوران باستان متأخر و اسلام آغازین» (۲۰۱۸) با تحلیل برخی متون یهودی، مسیحی، زردشتی و اسلامی تلاش می‌کند دیدگاه‌های آخرالزمانیِ دوران باستان متأخر را در خاورنزدیک ترسیم کند. چهار مدعای اصلی در این کتاب مطرح می‌شود: نخست آنکه خاورنزدیک از چندین قرن قبل از ظهور اسلام محیطی بوده است سرشار از اعتقادات آخرالزمانی و انتظار برای پایان‌یافتن دنیا؛ دوم اینکه این دیدگاه‌های آخرالزمانی همگی همراه با آرزواندیشی‌های حکومتی و به‌نوعی مرتبط با سرنوشت حکومت بیزانس بوده است؛ سوم آنکه اسلام اولیه نیز در همین زمینهٔ آخرالزمانی شکل گرفته و نیرومحرکهٔ جنبش پیامبر اسلام نیز دیدگاه‌های آخرالزمانی بوده است؛ و درنهایت اینکه اورشلیم یا سرزمین مقدس پایتخت آخرالزمان است و در سنت ادیان ابراهیمی نقشی کلیدی دارد. از این منظر، فتوحات اولیهٔ یاران پیامبر به هدف بازپس‌گیری سرزمین‌ مقدس از حکومت روم بوده است. در منظر محمد و یاران او، این بازپس‌گیری مقدمه‌ای برای آخرالزمان در آینده‌ای نزدیک بوده است. کتاب شومیکر ۲۶۰ صفحه دارد، شامل پنج فصل به‌علاوهٔ مقدمه، مؤخره، پانوشت‌ها، فهرست مراجع و نمایه. شومیکر در مقدمه این کتاب را از لحاظ روش‌‍‌شناختی در راستای کتاب قبلی خود «مرگ پیامبر» می‌داند. او معتقد است اسلامِ اولیه تافتهٔ جدابافته‌ای از محیط مذهبی باستان متأخر در خاورنزدیک نیست و در نتیجه همان روش‌های تاریخی-انتقادی‌ای را که برای بررسی دیگر ادیان این منطقه استفاده شده‌اند باید برای تحلیل اسلام اولیه نیز به کار گرفت.

مارگو بدران (متولد ۱۹۳۶) پژوهشگر و استاد امریکاییِ متخصص در تاریخ خاورمیانه با تمرکز بر مطالعات زنان و جنسیت است که با پژوهش‌هایش در حوزهٔ فمینیسم اسلامی شناخته می‌شود. او تحصیلات خود را در دانشگاه‌های هاروارد و آکسفورد به سرانجام رساند و عربی را در دانشگاه الازهر قاهره آموخت و هم‌اکنون پژوهشگر ارشد در مرکز بین‌المللی پژوهشی ویلسون در واشینگتن است. او مقالات و کتاب‌های محققانه‌ای در زمینهٔ فمینیسم اسلامی قلمی کرده که از میان کتاب‌های او می‌توان به «گشودن دروازه‌ها: یک قرن نوشته‌های فمینیسم عربی» (۱۹۹۰) و «فمینیسم ورای شرق و غرب: حرف و عمل جنسیتی جدید در اسلام جهانی» (۲۰۰۷) اشاره کرد. «فمینیسم در اسلام: هم‌گرایی‌های دینی و سکولار» (۲۰۰۹) کتابی است در ۳۵۰ صفحه‌ که دربردارندۀ مجموعه‌ای از مقالات مارگو بدران دربارهٔ فمینیسم در کشورهای اسلامی با تمرکز بیشتر بر مصر است. این مقالات در خلال دو دهه پیش از انتشار کتاب و هم‌زمان با سیر تحولات وضعیت زنان در کشورهای اسلامی نوشته شده و اغلب آنها قبلاً منتشر شده بودند. ادعای اصلی بدران در این کتاب این است که عبارت «فمینیسم اسلامی» نه عبارتی متناقض یا جعلی که عبارتی معنادار و اصیل است. فمینیسم اسلامی آن‌طور که اسلام‌گرایان متعصب معتقدند «غربی» نیست و آن‌طور که غربیان اعتقاد دارند جعلی و بی‌معنا نیست. هریک از مقالات او با بررسی مصادیق متفاوت حول این ادعا شکل گرفته است که «فمینیسم‌هایی که زنان مسلمان ایجاد کرده‌اند فمینیسم خودشان است.» این گزاره هم دربارهٔ «گفتمان فمینیسم اسلامی» و هم دربارهٔ «گفتمان فمینیسم سکولار در کشورهای مسلمان» صدق می‌کند. ضمن اینکه از نظر او این دو رویکرد، آن‌چنان که شاید از خاستگاه‌های متفاوتشان تصور کنیم، با فاصله از یکدیگر نایستاده‌اند...

هدف از بررسی کتاب عرفان و فلسفه اثر والتر ترنس استیس (1967) نقد و تحلیل پیش فرض ها، خاستگاه، و نظریة کتاب در حل تناقض آمیز بودن تجربة عرفانی در منطق و ذهنی یا عینی بودن آن است. کتاب حاضر تجربة عرفانی و عرفان را با دیدگاه تجربه گرایی فلسفی و مسائل آن پیوند داده است. تجربة عرفانی در این اثر تجربه ای فراعینی و حتی فراذهنی و ورای منطق است؛ حال آن که با طرح نظریه منطق فازی پس از استیس امکان بازنگری در این نتیجه وجود دارد. مغایرت پیش فرض های استیس در امکان درک حقایق به کمک عرفان و بنای او بر داشتن نگرش فلسفی به موضوع و هم چنین توجه نامتوازن کتاب در پردازش عمدة سنت های عرفانی مسیحی و بودایی در مقایسه با عرفان های یهودی و اسلامی با توجه به نگرش ذات گرایانة استیس و در عین حال تأثیر متغیرهای دیگر در تجربة عرفانی از دیگر نقدهای وارد بر کتاب پیش رو است.