جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

بررسی تطبیقی هویت و ویژگی‌های شناخت از منظر صدرا و روان شناسی شناختی

نویسنده:

انبیاء عالمی ، آصف احسانی ، سید احمد غفاری

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

پژوهش حاضر با هدف بررسی شناخت از منظر حکمت متعالیه و روان‌شناسی‌شناختی، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، انجام شده است و پرسش اصلی اینست: شناخت در مکتب صدرایی و روان‌شناسی‌شناختی، دارای چه هویت و ویژگی‌های منطبق یا غیر منطبق به هم، می باشد؟ صدرا مبتنی بر نگاه انسان‌شناختی خاص خود و ابعاد وجودی انسان، شناخت را به حضوری و حصولی تقسیم می‌کند و فراتر از بُعد فیزیکال شناخت از ابعاد تجردی و غیر فیزیکال آن نیز سخن می‌گوید، اما در روان‌شناسی شناختی تنها به بعد فیزیکال شناخت اشاره شده و با استفاده از روش تجربی و متناسب با ساختارهای تجربه‌پذیر انسان، به تحلیل این مساله التفات شده است. حکمت متعالیه ابزار شناخت را حس، قلب، عقل و قرآن دانسته و شناخت حقیقی انسان را متاثر از اتحاد با عقل فعال و همسویی با مبادی مجرده میداند، درحالی که روان‌شناسی شناختی ابزار شناخت را تنها حواس پنجگانه می داند که به سیستم عصبی انسان مربوط است؛ هشیاری، توجه، حافظه زبان و تصمیم‌گیری را جزء مسائل مرتبط با شناخت می‌داند. در حکمت متعالیه خیال در عین زمینه‌ساز بودن برای آفرینش‌گری عقل، در مراحل بعد به‌عنوان ابزاری برای اتصال به عالم خیال به کار می‌رود که از ساحتی فراتر از بعد فیزیکال برخوردار است؛ اما در روان‌شناسی شناختی تخیل تنها یک فرایند سیستم عصبی برای به وجود آوردن تصاویر در مغز است.

صفحات :

از صفحه 173 تا 214

مشخصات اثر

عنوان :

ابن‌سینا و هوسرل: پرسش از حقیقت علم و تأسیس فلسفه متقن

نویسنده:

سید آصف احسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

ابن‌سینا و هرسول در باب لزوم تأسیس فلسفه متقن و ضرورت آن هم‌نظرند؛ اما تلقی هر کدام از این مسئله متفاوت است. ابن‌سینا حقیقت علم را در درون پارادایم وجود، بحث کرده و در چنین فضایی از فلسفه برهانی و یقینی سخن گفته است؛ اما هوسول میراث‌دار دکارت بود و در پارادایم آگاهی می‌اندیشید. علیرغم فاصلۀ بنیادی و تفاوت مبانی، در محورهایی امکان تقریب میان دیدگاه این دو فیلسوف وجود دارد. هر دو برای خلق یک فلسفۀ متقن به بداهت تمسک می‌جویند و شناخت بی‌واسطه را راهکاری برای رفع تردید معرفی می‌کنند. در خصوص نسبت فلسفه و سایر علوم، دیدگاه هر دو قابل مقایسه و سنجش‌پذیر است، زیرا هر دو به نحوی باور دارند که فلسفه مبانی سایر علوم را اثبات می‌کند. ابن‌سینا فلسفه اولی را برترین علم می‌دانست که صحیح‌ترین و متقن‌ترین شناخت را به دست می‌دهد، هوسرل نیز پدیدارشناسی را مانند علم متقن عرضه می‌کند و معتقد است که در تاریخ فلسفه تنها در پدیدارشناسی، فلسفه متقن تأسیس شده است. به باور هوسرل فلسفه هنوز چونان علم متقن تحقق نیافته است؛ اما در پدیدارشناسی و با توجه به کشف ساحت آگاهی استعلایی، زمینۀ تأسیس آن فراهم شده است. ابن‌سینا نیز برای تأسیس فلسفه متقن، بستر مطلق و شک ناپذیری تمهید می‌نماید و خودآگاهی انسانی را چونان خاستگاه بنیادین هرگونه علم معرفی می‌کند. در باب تئوریک بودن و کلی بودن فلسفه نیز هر دو دیدگاه مشابه دارند.

صفحات :

از صفحه 5 تا 42

مشخصات اثر

عنوان :

فارابی و مسأله سعادت

نویسنده:

سید آصف احسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

فارابی سعادت را اساسی‌ترین خواسته‌ی انسان و دارای مطلوبیت ذاتی می‌داند. خواست رستگار شدن برای انسان یک امر عارضی و موقتی نیست، بلکه اقتضای نحوه‌ای بودن و قوام‌بخش ذات اوست. هرچند، افراد انسانی تلقی‌های متفاوت و بعضا متضاد از این مفهوم دارند اما در اصل این خواست، هم‌رأی و نظر هستند. فارابی دو نوع سعادت حقیقی و ظنی را از هم تفکیک می‌کند و باور دارد، سعادت حقیقی فقط در مدینه فاضله و ادب شدن مطابق قوانین عقلی آن قابل تحصیل است؛ برای رستگاری باید از فضایل چهارگانه نظری، فکری، خلقی و عملی بهره‌مند شد. رئیس مدینه باید با استفاده از دو راهکار، تعلیم و تأدیب، فضایل را در وجود افراد پیاده کند و آن‌ها را مطابق ادب حقیقت پرورش دهد. روش این مقاله توصیفی- تحلیلی است.

صفحات :

از صفحه 135 تا 154

مشخصات اثر

عنوان :

نسبت حرکت و زمان در فلسفه ابن‌سینا و ملاصدرا

نویسنده:

آصف احسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

حرکت قطعی , حرکت توسطی , حرکت , زمان

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

پرسش این مقاله نحوه ارتباط حرکت و زمان است. هرچند مباحث فلسفی ذاتاً هم‌دوش و هم‌ذات دشواری و دیریابی است، درهم‌تنیدگی حرکت و زمان درعین ضعف وجودی و درآمیختگی‌شان با عدم، این نسبت را مبهم کرده و بر پیچیدگی آن افزوده است. در بحث حرکت، ابن‌سینا با انکار وجود خارجی حرکت قطعی، از حرکت توسطی به‌مثابه حقیقت خارجی حرکت دفاع می‌کند؛ اما ملاصدرا باتوجه‌به نظریه حرکت جوهری، عینیت حرکت قطعی را اثبات می‌کند. ازطرفی ابن‌سینا بحث زمان را به‌تبع حرکت، از عوارض جسم می‌داند؛ پس آن را در طبیعیات مطرح می‌کند؛ اما ملاصدرا زمان را مقدار حرکت در جوهر می‌داند؛ یعنی عالم طبیعت دائماً در حرکت، تغییر و تجدد است و زمانْ مقدار این تجدد و تغییر طبیعت است. صدرا زمان را محمول عرض تحلیلی و معقول ثانی فلسفی می‌داند. نزد ابن‌سینا زمان هیچ‌گاه با حرکت توسطی، به‌مثابه حقیقت خارجی حرکت، انطباق نمی‌یابد، بلکه زمان منطبق بر نسبت‌های تجددی و متصرم حالت یکنواخت حرکت فلک است؛ ولی برای صدرا حرکت قطعی همچون حقیقت عینی حرکت، عین تجدد و تقضی است و با زمان انطباق تام دارد.

صفحات :

از صفحه 17 تا 40

مشخصات اثر

عنوان :

تحلیل و تبیین نظریه حیث التفاتی در پژوهش‌های منطقی

نویسنده:

آصف احسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

چکیده :

بسیاری از مفاهیم پدیدارشناسی هوسرل، نخستین بار، در کتاب پژوهش‌های منطقی معرفی می‌شوند و حیث التفاتی کانونی ترین مفهوم این اثر پدیدارشناختی است، البته، ایده حیث التفاتی نه تنها در مراحل مختلف اندیشه‌ی پدیدارشناختی هوسرل جایگاه محوری خود را حفظ می‌کند، بلکه در همه‌ی جریان‌ها و مکاتب پدیدارشناسی محلِ توجه و اعتنا قرار می‌گیرد. نظریه حیث التفاتی دارای ابعاد گوناگون است و هوسرل در پژوهش‌های اول، پنجم و ششم جنبه‌های متفاوت این نظریه را می‌کاود، هرچند، ثقل مباحث در دو پژوهش آخر قرار دارد. ساختار حیث التفاتی از سه برهه‌ی کنش التفاتی، ابژه التفاتی و محتوای التفاتی فراهم می‌آید. کنش التفاتی به ساده و پیچیده تقسیم می‎شود و در آن دو لحظه‌ی کیفیت و ماده از هم تفکیک می‌گردد؛ وحدت و یگانگی آن‌دو ذات التفاتی کنش را تحقق می بخشد.اما حیث التفاتی صرفا به این حیث تقلیل‌پذیر نیست، بلکه ذات التفاتی تنها وجه خاصی از این نظریه است و انواع دادگی ابژه و نحوه‌های متفاوت آشکارگی آن بعد دیگر این نظریه را هویدا می‌سازد. روی این ملحوظ، تحلیل همه جانبه‌ی حیث التفاتی مستلزم فراروی از دوگانه کیفیت و ماده کنش است، چون در هر کنش با دو بخش مواجهیم، یکی معطوف بودگی به ابژه یعنی ذات التفاتی کنش و بخش دوم ناظر به چگونگی دادگی ابژه است؛ دادگی ابژه شامل دادگی نشانه‌ای، ایماژی و شهودی، اعم از شهود حسی و مقوله‌ای، می‌شود. در این مقال تلاش می‌شود با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، ابعاد و زوایای متفاوت این نظریه تبیین و تحلیل گردد.

صفحات :

از صفحه 121 تا 155

مشخصات اثر

عنوان :

ابن‌سینا؛ معانی وهمی و مسألة روی‌آورندگی

نویسنده:

آصف احسانی، یارعلی کرد فیروزجایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

ابن‌سینا در میان حواس باطنی، وهم را به‌مثابۀ قوۀ حاکم تمایز می‌بخشد و باور دارد وهم معانی را ادراک می‌کند. در این پژوهش عملکرد‌ها و احکام وهم بررسی و نشان داده شده است که معانی وهمی ازسوی، اساساً نسبی‌اند و حیث ارتباط‌مندانه دارند و از دیگر سو، این معانی دارای وجه روی‌آوردی هستند. پرسش اصلی این تحقیق ناظر به همین وجه معطوف‌بودگی معانی وهمی است و تلاش کرده است با توجه به معیارها و مشخصه‌هایی که اهل تحقیق برای نظریۀ روی‌آورندگی مشخص کرده‌اند، و با استفاده از روش تحلیلی‌ـ‌توصیفی، روی‌آوردی بودن این معانی را بررسی کند. با تحلیل معانی وهمی، آشکار می‌شود که بیشتر ویژگی‌های نظریۀ روی‌آورندگی، از طریق این معانی تأمین می‌شوند و این‌ها به‌مثابۀ پل ارتباطی میان ذهن و عین، نقش ایفا می‌کنند و دارای حیث نشان‌دهندگی هستند. برای ابن‌سینا علم، داشتنِ تصوری از چیزی در قلمرو ذهن است و نقاط آماج قصدیِ فکر، اشیاءِ موجود در جهان هستند؛ یعنی میان ذهن و متعلق آن، گونه‌ای پیوستگی وجود دارد و دریافت معانی وهمی، به گونه‌ای روی‌آوردی انجام می‌پذیرد.

صفحات :

از صفحه 63 تا 92

مشخصات اثر

عنوان :

ابن سینا در فرایند تجرید

نویسنده:

آصف احسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

نظریه تجرید یکی از گیج کننده ترین اجزای فلسفه ابن سینا است. آنچه که ابن سینا در عبارات زیادی درباره ظرفیت عقل انسان برای به چنگ اوردن دانش کلی از داده های حس می گوید، به نظر می رسد به وضوح درتضاد با عباراتی قرار دارد که در همان آثار درباره فیضان دانش از عقل فعال، جوهری که بگونه منفصل موجود است، می گوید. وقتی او مدعی است که" ملاحظه ی جزئیات( که در خیال ذخیره شده اند) نفس را آماده می سازد تا امر تجرید شده از عقل فعال بر آن افاضه شود" ، به نظر می رسد او دو مفهوم ناسازگاررا در یک نظریه درهم می آمیزد: یا صور معقول از بالا افاضه می شوند یا آنها از داده های که توسط حواس جمع اوری شده اند، تجرید می شوند اما نه هردو.

صفحات :

از صفحه 153 تا 192

مشخصات اثر

عنوان :

سیاست در اندیشه فارابی

نویسنده:

محمدتقی چاوشی، آصف احسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید