جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آثار هگل به ابهام و پیچیدگی و دشواری فهم نیز معروف است و در این باب حکایاتی هست که از جمله قول خود او نقل کرده‌اند که تنها یک نفر فلسفهء مرا فهمید و او هم نفهمید. از اموری که سبب شده است که فلسفهء هگل به دشواری فهمیده می‌شود این است که شامل و جامع همهء فلسفه‌های پیشین است و ناظر بر آنهاست ، البته نه اینکه از هر کسی چیزی گرفته و مرقعی از برچیده‌های خود ساخته باشد که در آن صورت فهمش دشوار نمی‌بود بلکه به این وجه که دریافتهای حکمای پیشین را در بوتهء فکر خود گداخته و ورزیده و معجون خاصی ساخته است که بسیار در هم و پیچیده است . هگل مانند افلاطون، بحث‌های لغوی را در فلسفه دوست می‌داشت و از آن بیشتر سنت‌شکنی را در زبان فلسفی می‌پسندید. به همین سبب بسیاری از واژه‌ها و اصطلاحاتی را که جزء زبان عادی و مانوس فلسفی است ، به معنای متفاوت و خودسرانه بکار می‌برند. البته باید در نظر داشت که زمانی که فیلسوفی چون هگل، اصطلاحات فنی مخصوص به خود دارد، هر لفظ و کلمه‌ای ضرورتا رابطهء ذاتی با معنایی که می‌رساند، ندارد بلکه رابطهء آن دو همیشه قراردادی است ، با این حال وقتی که این قرارداد سابقهء طولانی پیدا می‌کند دیگر این خود قرارداد نیست که معنی را می‌رساند بلکه آن سنت فکری و تاریخی است که دلالت بر معنی می‌کند. اصولا وی در منطق خود آن قدر مقوله کشف کرد که نامگذاری همه آنها برایش زندگی است . هگل به "لغات اضداد" یعنی واژه‌هایی که هر یک دارای دو معنای متفاوت و متضادند علاقه‌ای خاص داشت و آنها را دلیل بر استعداد فلسفی یا به قول خودش "روح نظری" هر زبان می‌گرفت . معروف‌ترین نمونهء اینگونه واژه‌ها در نوشته‌های هگل، لفظ aufheben است که در انگلیسی آن را به Sublate برگردانده‌اند و در زبان آلمانی به معنای از میان برداشتن و نگهداشتن هر دو می‌آید، که در ترجمهء این واژه‌ها، آقای دکتر حمید عنایت ، واژهء انحلال را برگزیده است که در آن هم معنای ناپدیدشدن ماده هست و هم معنای انضمام و حفظ آن در مادهء دیگر، مانند حل شدن حبهء قندی در آب . پیشگفتار مندرج در این مجموعه، بخشی از پیش‌درآمد مولف کتاب مزبور است که به فارسی ترجمه شده است . پس از مطالعهء احوال، آثار و افکار هگل، در جهت شناخت و آگاهی از نظریات او، اصطلاحات از ابتدای کتاب مزبور انتخاب و ترجمه شده است . با توجه به مشکلات و پیچیدگی‌هایی که در امر فهم درست فلسفه و زبان هگل و همچنین اختیار معادل‌های فارسی مناسب برای اصطلاحات او، وجود دارد. با مراجعه به زبان مترجمین و مولفین افکار هگل در زبان فارسی و مطالعهء نقد و بررسی‌های موجود در زمینهء آثار هگل، تلاش لازم و نه کافی جهت انتخاب واژه‌های معادل برای اصطلاحات آلمانی و انگلیسی شده است ، اما آنچه که مسلم است هرگونه پیشنهاد و نقدی در این راستا، قدمی خواهد بود در جهت کفایت آن.

هدف اصلی تحقیق روشن کردن این مطلب است که آیا چه همانندیها و تفاوتهائی بین نظرات فلسفی و تربیتی افلاطون و دیوئی وجود دارد ؟ و آیا از مقایسه این نظریات می‌توان به نکات جدیدی که راهنمای ما در مسائل تربیتی باشد دست یافت ؟ با جواب به این سوالات است که به بینش عمیق و شناخت واقعی اندیشه‌های دو مربی مذکور پی برده، و زمینه لازم برای گسترش اندیشه‌های تربیتی فراهم می‌گردد. البته در این راستا سوالات ویژه‌ای مطرح می‌گردد که برای رسیدن به هدف اصلی پاسخ دادن به آنها ضروریست . این سوالات عبارتند از : 1 - افلاطون و جان دیوئی چه کسانی هستند و از چه موقعیت و منزلت در تاریخ تعلیم و تربیت برخوردارند ؟ 2 - دیدگاه این دو مربی در مورد مبانی متافیزیکی، معرفت شناسی و ارزش شناسی چیست ؟ از واقعیت معرفت و ارزش چه تفسیری دارند ؟ 3 - افلاطون و دیوئی از چه دیدگاه تربیتی برخوردارند ؟ آیا در مورد هدف ، برنامه و روش تعلیم و تربیت چه نگرشی دارند ؟ 4 - افلاطون و دیوئی در اندیشه‌های فلسفی و تربیتی دارای چه دیدگاههای مشترک و متفاوتی هستند. و آیا با این بررسی به چه نکاتی می‌توان رسید ؟ با جواب به این سوالات است ، که محقق به هدف اصلی تحقیق که بررسی و مقایسه اندیشه‌های افلاطون و دیوئی است نزدیک شده، و امکان شناخت و دستیابی به اندیشه‌های جدید را فراهم می‌سازد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی مفهوم عدالت تربیتی و اصول توزیع مواهب تربیتی از دیدگاه جان رالز به عنوان نماینده لیبرالیسم و مایکل والزر به عنوان نماینده جامعه گرایی است. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل مفهومی و تحلیل تطبیقی استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مفهوم عدالت تربیتی در گذر زمان و در فرهنگ های گوناگون دارای بار معنایی متفاوت و متضمن دلالت های تربیتی مختلفی است. وفاداری جان رالز به مبانی لیبرالیسم مساوات طلبانه و طرح اصول عدالت مبتنی بر آن، جایگاه ویژه ای به تفرد و مساوات بخشیده است. همچنین، تقدم جامعه بر فرد از نگاه والزر سبب شده تا او مدافع تعلیم و تربیت همگانی و یکسان در مراحل اولیه تعلیم و تربیت باشد.