جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که دین زیباترین جلوه ی رحمانیت خداوند برای هدایت نوع بشر است و دینداری رویکرد به این جلوه ی رحمانیت و حرکت در مسیر هدایت می باشد، باید دانست که پیوسته در این مسیر عواملی پیدا و ناپیدا به صورت مانع و دافع بر سر راه دینداری و اندیشه ظهور می کند که شناخت آن ضروری است. شناخت عواملی که دین و دینداری را تهدید می کند، در واقع پرداختن به بهداشت دین و دینداری است و این امر، کم اهمیت تر از بهداشت تن و روان نیست، زیرا دین و دینداری با حقیقت انسان و ابعاد مختلف زندگی وی سر و کار دارد و نقشی ویژه و منحصر را ایفا می کند. موضوع این رساله پرداختن به ریشه ها و عوامل دین گریزی از منظر قرآن است. با بررسی آیات و روایات سعی شده است برخی از این عوامل را شناخته و معرفی نماید. با توجه به نقش حساس دین به ویژه اسلام در دوران کنونی و اقبال مردم تشنه و حقیقت جو به آن، برقراری حکومت دینی توسط روحانیت در ایران، فعالیت ها و تبلیغات دشمنان و معاندان داخلی و خارجی در کمرنگ نمودن نقش دین و محدود کردن حوزه ی آن، پرداختن و شناخت عواملی که موجب گریزاندن مردم از دین یا مانع رویکرد و اقبال آنان به دین می شود ضروری می نماید. به آن امید که همه ی مسئولان و متولیان امور دینی و معنوی مردم و همه ی دینداران به این امر بیش از پیش توجه نموده و با برکندن و از بین بردن زمینه ها و ریشه های دین گریزی شاهد گرایش روز افزون مردم به دین و دینداری باشیم. این رساله از سه فصل تشکیل شده است. فصل اول و دوم را می توان مقدمه ای برای فصل سوم برشمرد. در فصل اول پیرامون معنا و مفهوم واژه ی دین در لغت و اصطلاح و حقیقت دین از منظر قرآن نکاتی بیان شده است. در فصل دوم درباره ی حضور دین در همه ی عرصه ها و زوایای زندگی آدمی و پیوند آن با زندگی فردی و اجتماعی مطالبی بیان شده است. فصل سوم که با عنوان عوامل و ریشه های دین گریزی شروع می شود به بیان ریشه ها و عواملی که به موجب آنها آدمی از دین، گریزان شده و یا مانع جدی در راه گرایش انسانها به دین و امور دینی است پرداخته است. بررسی علل روانی و فردی، اجتماعی، فرهنگی، در این فصل انجام شده است. رؤوس مطالب فصل سوم عبارتند از: فقر و ناداری، آلودگی محیط اخلاقی و اجتماعی، عالمان بی عمل و سوء رفتار برخی از متولیان دین، نقش تبلیغات و عملکرد دشمنان در دین گریزی، دفاع نامعقول و ناپسند از دین، بکارگیری شیوه های نادرست در تبلیغ، عدم توجه به ظرفیت ها و استعدادها در هدایت و تربیت، صفات و خصلتهای ناپسند، گناه و گریز از مسئولیت یا تمایل به آزادی بی حدّ و اندازه، تقلید ویرانگر و شخصیت گرایی. آنچه که در این تحقیق به دنبال آن هستیم این است که بدانیم چه عواملی در دین گریزی دخالت دارند و سعی شود آن عوامل شناخته شود و از بین برود تا بتوانیم به یک الگوی سالم در دین و زوایای زندگی برسیم. البته با عملی کردن این تحقیق در مکانهایی مانند مراکز فرهنگی، مدارس و... می توان دنبال ثمرات مفید آن بود. «ان شاء الله.» از منابع مهم در این تحقیق کتاب آسیب شناسی استاد مرتضی مطهری و کتاب رهزنان دین اثر مصطفی دلشاد تهرانی را می توان نام برد.

هدف از انجام این پروژه آن است که با تفکر و تعمق در انوار نورانی قرآن و سایر منابع معتبر اسلامی ، موجبات آشنایی با شیوه های صحیح مبارزه با مفاسد اجتماعی که اهمیت آشنایی با این شیوه ها به علت شیوع مفاسد در روزگار کنونی دو چندان شده ، مورد بررسی قرار گیرد . در فصل اول تحقیق ضمن طرح پرسش های زیر به ضرورت و اهمیت این مسأله و هدف از آشنایی با شیوه های مبارزه بیان شده است . 1- کلیاتی پیرامون فساد از دیدگاه قرآن : - معنا و مفهوم فساد از دیدگاه قرآن چه می باشد ؟ - انواع مفاسد اجتماعی به طور کلی کدامند ؟ - اهمیت مبارزه با مفاسد اجتماعی چیست ؟ 2- شیوه های مبارزه با مفاسد اجتماعی کدامند ؟ 3- گروه های مفسدین از دیدگاه قرآن کدامند ؟ در فصل دوم ، مرور مطالعاتی که به مبنای نظری موضوع و نقد وبررسی تعدادی از آثارکتب مرتبط با آن از قبیل " الگوی برتر " اثر محمد رضا تویسرکانی و " سیمای عدالت در قرآن و حدیث " اثر حجه الاسلام رمضان فؤادیان و اندیشه ی اصلاحی در نهضت های اسلامی نوشته ی محمد جواد صاحبی ، تا در راستای پیشینه و زمینه ی مذکور ، تحقیق حاضر شکل گیرد در فصل سوم با توجه به ماهیت و اهداف موضوع رسش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای موضوع انتخاب گردید است . فصل چهارم که شامل سه بخش است که در بخش اول کلیاتی پیرامون فساد از دیدگاه قرآن و روایات ( مفهوم فساد ، انواع فساد ، اهمیت مبارزه با فساد ) مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش دوم انواع شیوه های مبارزه با مفاسد اجتماعی از دیدگاه قرآن و روایات بیان شده و در بخش سوم به بیان گروه های مفسدین از دیدگاه قرآن پرداخته شده است . فصل پنجم شامل نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات است و با فهرست آیات و منابع این تحقیق به پایان رسید . در انجام این پروژه به این نتیجه دست یافتیم که فساد نقیض گلمه ی صلاح می باشد و در فرهنگ لغات ، به طرق گوناگون این معنا بیان شده بود و فساد در اصطلاح به معنای تباهی و ویرانی می باشد . در ادامه ی تحقیق انواع فساد شامل : فسادهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و اخلاقی مورد بررسی قرار گرفت و سپس به بیان اهمیت مبارزه با مفاسد که به طور کلی عبارتند از داشتن جامعه ای سالم و به دور از هر گونه فساد و انحراف که در سیر ارتقای الهی گام بردارد ، پرداختیم . در آخر نیز به چهارمین سؤال تحقیق یعنی مهمترین شیوه های مبارزه با مفاسد اجتماعی یعنی ؛ امر به معروف و نهی از منکر ، اجرای عدالت ، از بین بردن فقر ، اصلاح درون و آگاهی عمومی ( مبارزه با جهل و نادانی ) و برنامه ریزی ، اعتدال و میانه روی و تقوای الهی و عقلانیت پاسخ داده شد . در نهایت به بررسی گروه های مفسدین در قرآن یعنی ؛ فرعون ، سارقین ، اسرافکاران ، قوم هود ، قوم صالح ، قارون ، بنی اسرائیل ، قوم شعیب ، شورشگر علیه پیشوای عادل و پادشاه ، منافق و کسی که پیوند خویشاوندی را از میان ببرد و جادوگر مورد استناد قرار گرفت . یکی از محدودیت های این تحقیق و به عبارتی مهمترین آن این بود که زمینه ی انجام این پؤوهش بسیار گسترده و وسیع بود و نیاز به سالیان سال فعالیت های دقیق و علمی داشت . در پایان تحقیق پیشنهاداتی مطرح گردید که از جمله ی آن می توان به پرهیز از مبارزه ی سطحی و شعاری که نتیجه ای جز گسترش بیش از پیش فساد ندارد را نام برد .

نظر به اعتبار سنت نبوی(ص) و علوی(ع) و شأن و مرتبت والای ایشان در هدایت امت اسلامی، منابع تاریخی و روایی شیعه و اهل سنت به روشنی نشان می دهد که اصحاب پیامبر(ص) و معصومین(ع)، در پرتو اعتقاد به عصمت ایشان و توصیه های فراوان قرآن به پیروی از این بزرگواران، کوششی تام بر ثبت و ضبط حرکات و سکنات و اعمال و رفتار ایشان مبذول داشته اند، تا مبنایی برای الهام گیری و الگوپذیری آن نسل و آیندگان به یادگار گذارند. اما برای بهره برداری بهتر از این منابع، به نظر می رسد که از جمله اموری که تحلیل و ارزیابی و بهره برداری از سیرة معصومین(ع) را آسان تر می کند، تقسیم و تفکیک آن براساس ساحت ها و قلمروهای رفتاری وگفتاری ایشان است. یکی از قلمروهای اساسی و مهمی که متأسفانه جامعة امروزی به نحو آشکار و پنهان، گرفتار و نیازمند راه حلی اساسی پیرامون آن است، مسائل اخلاقی و مفاسد حوزة اخلاق اجتماعی و نحوة مواجهه با این دسته از مفاسد است؛ مفاسدی که جامعة انسانی و اسلامی از صدر اسلام تاکنون با آن مواجه بوده است و وحدت، انسجام، همدلی وهمیاری افراد جامعة اسلامی را خدشه دار می نماید؛ حیات اخلاقی جامعة اسلامی و روابط پایدار و مستحکم افراد جامعه را متزلزل می سازد و جامعة اسلامی را در معرض انحطاط و نابودی قرار می دهد. این پژوهش که می تواند زمینه ساز تدوین معجم موضوعی معصومین(ع) در مواجهه با مفاسد مختلف جامعه اسلامی باشد، با تأکید بر سیرة پیامبر(ص) و امام علی(ع) که در مسند حکومت بودند و نسبت به سایر معصومین(ع) از فضا و بستر مناسب تری برای مواجهه با مفاسد برخوردار بودند، مهم ترین و کاربردی ترین شیوه های مواجهة پیامبر(ص) و امام علی(ع) را در امر پیشگیری و درمان مفاسد حوزة اخلاق اجتماعی ارائه می دهد، تا روزنه ای باشد در جهت دست یابی بشر به آمال دیرینة خود؛ یعنی جامعه ای تهی از انحرافات و کج روی های مختلف اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و نظیر آن.

اميرالمؤمنين (عليه السلام) در اين خطبه به برخى از نابسامانى هاى دينى و فرهنگى زمان خود اشاره مى فرمايند و با بيان اين مطلب كه سرّ اين نابسامانى ها در دنيازدگى و دلدادگى به لذايذ دنياست، آرزوى نجات كسانى را مى كنند كه گرفتار اين آلودگى ها شده اند، در حالى كه، خداى متعال به آنان وسايل و امكاناتى را عطا فرموده بود كه هم مى توانستند خود را نجات دهند و هم ديگران را. از منظر حضرت على (عليه السلام)، اصلاح جامعه از مفاسد اجتماعى در گرو تحقق سه چيز است: اول، عقلى كه از نور هدايت بهره مند شده باشد. دوم، توجه به منبع و نقطه اى كه محل درخشش تقواست. و سوم، دل هايى كه به خدا سپرده شده و پيمان بسته باشند كه جز محبت و اطاعت خدا چيزى را در خود راه ندهند: «اين العقول المستصبحة بمصابيح الهدى و الابصار اللامحة الى منار التقوى؟ اين القلوب التى وُهبت لله و عوقدت على طاعة الله؟» اين سه چيز معمولا در كم تر جامعه اى وجود دارند. آنچه بيش تر مردم در اغلب جوامع به دنبال آن هستند، ازدحام مردم براى به دست آوردن متاع پست و ناچيز دنياست و نزاع با يكديگر براى كسب مال حرام: «ازدحموا على الحطام و تشاحّوا على الحرام.»