جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بناهای تاریخی میراث فرهنگ و یادگار خرد جمعی بشر در گذر تاریخ هستند و در شناخت پشتوانه فرهنگی ملتها، آنان را بکار می‌آیند. از این رو پدید آوردن امکانی مناسب برای دریافت و شناخت بناهای تاریخی امری بدیهی است . بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی یکی از این مجموعه بناهاست که به علت شکل گیری در دورانی که به لحاظ فرهنگی و اجتماعی از نقاط عطف تاریخ ایران به شمار می‌روند، حائز اهمیت جدی جهت شناخت و دریافت ظرایفش می‌باشد. اما در بازشناسی هر معماری ناگزیر از درک تفکر پدید آورنده آن معماری می‌باشیم . که در این رساله نخستین گام حرکت است . شناخت عرفان و سپس تصوف اسلامی به عنوان اولین نحله فکری بنیانگزار این مجموعه بناها و دقت در آداب و مناسک زهد و آئین‌های ریاضت و چله‌نشینی و همچنین دریافت فضای معماری لازم جهت ادای این آئین از هر جهت ، دستاورد مطالعات این فصل می‌باشد. پس از آن به بازشناسی هنر و معماری از خاستگاه عرفان پرداخته‌ایم تا بتوان وجوه شاخص هنر و معماری تنیده با این اندیشه را خوب شناخت و تطبیق آنها با صورتهای هنری بکار رفته در معماری بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به دقت انجام شود. در مسیر حرکت خود، از این پس بر پهنه شهر اردبیل و بازشناسی تاریخی، اجتماعی و فرهنگی آن تاکید کرده و نیز ضمن شناخت بافت شهری اردبیل، آن را به عنوان دامنه‌ای که بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی برآن نشسته است ، از گذشته تا به امروز از نظر گذرانده‌ایم. از همین راه در فصلی جداگانه به تفصیل و با نگاهی ژرف به بازشناسی خود بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی می‌رسیم و جزء جزء آن را از تاریخ تا معماری می‌شناسیم. پس از تکمیل اندوخته دانش خود از این بستر، در فصل بعد نگاهی دیگر خواهیم داشت بر مبانی نظری باززنده‌سازی بناهای تاریخی. در این فصل ضمن گذری بر سیر تکوین این مبانی، دریافت و نگاه خود را از آن مطرح نموده و در واقع این فصل بطور مجرد بیان یک تئوری از استنتاج شناخت تئوری‌های مطرح شده پیشین می‌باشد و در سایه آن طراحی معماری ما شکل یافته و پیش می‌رود. در فصل آخر ضمن‌نکه ایده‌ها و تئوری‌های معماری مطرح می‌شود - که همگی بر پایه دریافت و درک بنای تاریخی از پشت شیشه زمانه حال است - خطوط معماری ترسیم شده را سامان داده و بصورت مدارک تصویری معرفی کرده‌ایم.

خلوت یکی از مراحل سیروسلوک در عرفان عملی است که دارای دو جنبه ظاهری و باطنی است. جنبه ظاهری آن انقطاع از غیر با شروط خاص با هدف تزکیه نفس است؛ اما جنبه باطنی و حقیقت آن، جمعیت خاطر، تداوم مراقبت، استمرار ذکر، ترک علایق و در نهایت، بندگی خداوند است. این مرحله از سیر معنوی، آداب و شروطی دارد و فواید و آثاری بر آن مترتب است. خلوت از ارکان اساسی سلوک به شمار می آید و همواره رهبران طریقت پیروان خود را به نوعی از خلوت سفارش نموده اند؛ در دوره های مختلف، در شیوه خلوت گزینی تحولاتی رخ داده است که این امر مبین پویایی عرفان عملی با توجه به مقتضیات زمان و اجتماع است. در این مقاله به بررسی مساله «خلوت» در متون عرفانی و آداب آن پرداخته شده است.