جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم بعضی آیات قرآن کریم، در ظاهر، سود مرد و زیان زن را در اندیشه متبادر می‌کند. آیاتی مانند: حکم ارث، تعدد زوجات، حق طلاق و تنبیه زن برای مرد، درجه و قوامیت مرد بر زن، شهادت زن و.. ؛ رویکرد مفسران در مقام تعلیل این آیات الاحکام، متفاوت و گاه متناقض بوده است، این تفاوت نگاه را بیشتر در بین مفسران سنّتی با مفسران معاصر نواندیش می‌توان دید؛ از آنجا که تا کنون تحقیقی مستقل دو رویکرد تفسیر سنتی را با تفسیر نوگرا درباره ارزش و حقوق زن، مقایسه نکرده بود، در همین راستا پژوهش کنونی، بعضی از آیات حقوق زن را در تفسیر مفاتیح الغیب برای بیان نگاه سنتی و تفسیر المنار، برای نشان دان دیدگاه نوگرا، مورد بررسی قرار داده است که هر دو مفسر از اهل‌سنّت هستند. با تأمل در تفاوت این دو نگرش پی می‌بریم که نگاه فخر رازی به شخصیّت زن، نگاهی کوچک‌انگارانه است و از سخنان ایشان جنس دومی و فرعیّت زن را نسبت به مرد می‌توان برداشت نمود. اما مفسران المنار برای زن، شخصیت حقیقی و حقوقی برابر با مرد می‌بینند و در پهنه تفاوت‌های حقوقی زن و مرد با نگاهی مصلحت‌اندیش و مدافع از دستورهای اسلام، به ریشه‌یابی و تعلیل احکام دست می‌برند. در این پژوهش، ابتدا کلیات و سپس در فصلی دیگر، شناخت‌نامه تفاسیر بیان گردیده است و در پایان، دیدگاه دو مفسر درباره بعضی آیات حقوق زن که بنا به اهمیت، گزینش و بر پایه حقوق غیر مالی و مالی زن تقسیم شده، در دو فصل سوم و چهارم، نقل شده است. هدف این پژوهش بیشتر نشان دادن تفاوت نگاه دو مفسر بوده، بنابراین پس از نقل گزینشی گفتار ایشان، به مهمترین نکات اختلافی، اشاره و در صورت لزوم نقد شده است.

در این پایان نامه «نقش سیاق در تفسیر قرآن با تأکید تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» (علامه طباطبایی) و تفسیر «مفاتیح الغیب» (فخررازی) مورد بحث و بررسی قرار داده شده است.این پایان نامه از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده است.در ابتدای این نوشته مقدمه و سپس طرح تحقیق، در طرح تحقیق اهمیت و ضرورت تحقیق، پیشینه بحث، تبیین موضوع، سوالات اصلی و فرعی، فرضیه های تحقیق، روش تحقیق و محدودیت ها و مشکلات تحقیق آمده است.در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی سیاق، مشتقات سیاق در قرآن، سیاق از نظر دانشمندان غربی، جایگاه و اهمیت سیاق نزد دانشمندان، جایگاه سیاق در لغت و زبان عرب، در اصول فقه و در علوم قرآن و تفسیر، قواعد تفسیر، تعریف و تعداد آن ها، و قرائن پیوسته لفظی مورد بررسی قرار گرفته است.در فصل دومحقیقت سیاق، ملاک قرینه بودن سیاق، دلایل اعتبار سیاق، آیا تناسب یا مقتضای حال همان سیاق است؟، اقسام سیاق، انواع سیاق، سیاق کلمه ها، سیاق جمله ها، سیاق آیات، شروط تحقق سیاق آیات، سیاق سوره ها، نقش های مختلف سیاق در تفسیر قرآن، نقش سیاق در تفسیر موضوعی، سیاق مشکوک، اصالت سیاق، تعارض سیاق با ادله دیگر مطرح شده است.در فصل سوم معرفی تفسیر المیزان، شخصیت مولف، روش مولف در این تفسیر، آثاری که در رابطه با این تفسیر نگاشته شده است، منابعی که در این تفسیر از آن ها استفاده شده است، سیاق در این تفسیر، روش تفسیری مولف در استفاده از سیاق، موارد قوت و ملاحظات استفاده مولف از سیاق، ذکر نمونه مثال ها برای سیاق از این تفسیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.در فصل چهارم معرفی تفسیر مفاتیح الغیب (کبیر)، شخصیت مولف، تألیفات فخررازی، آثار مربوط به این تفسیر، منابع این تفسیر، روش تفسیری مولف، نظر رازی نسبت به اسرائیلیات، دیدگاه فخررازی در باره اهل بیت پیامبر اکرم ?، استفاده مولف از سیاق، ذکر نمونه مثال ها برای سیاق از این تفسیر مورد بررسی قرار گرفته است.

روش های تفسیری مفسران، یکی از علل اختلاف مفسران در تفسیر آیات است. مفسران در تفسیر آیات 26 ـ 22 سوره ص، در پاسخ به چگونگی جمع میان عصمت حضرت داوود و خطای او اختلاف نظر دارند. مقاله به دنبال آن است تا با بررسی تطبیقی روش های تفسیری فریقین، علل اختلاف مفسران در پاسخ به این سوال را بررسی نماید. بدین منظور برخی از تفاسیر فریقین مانند تفاسیر: التبیان، نورالثقلین و المیزان از شیعه و تفاسیر: جامع البیان، مفاتیح الغیب، روح المعانی و المنیر از اهل سنت به ترتیب تاریخی در رابطه با این موضوع بررسی شده است. نتیجه این تحقیق آن است که تفسیر المیزان به دلیل اتخاذ شیوه تفسیری قرآن به قرآن، استفاده از استدلال عقلی و کلامی و بهره گیری از روایات به عنوان موید مطالب خویش، پاسخ مطلوب تری نسبت به سایر تفاسیر به این پرسش داده است.