جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب هندسه معرفتی کلام جدید تألیف احد فرامرز قراملکی بر آن است که با ترسیم هندسه معرفتی کلام جدید، مفهوم تجدد در کلام را تبیین کرده و نسبت کلام جدید و کلام سنتی را توضیح دهد. تمایز کلام جدید از الهیات نوین مسیحی، فلسفه دین و دیگر روی آوردهای دین پژوهی بی تردید منوط بر چنین تحلیلی است. هویت کلام جدید از طریق طرح دو مساله قابل تحلیل است: کلام چیست؟ تجدد کلام چیست؟ بر اساس این دو سؤال، جستار از هندسه معرفتی کلام جدید در دو بخش عمده شکل می گیرد. توضیح برخی از آفات روش شناختی اندیشه کلامی معاصر شکاف بین کلام معاصر در مقام تحقق و کلام جدید را(آنگونه که باید باشد) نشان می دهد. گزارش اجمالی برخی از اهم مسائل جدید کلامی، مانند علم و دین، ایمان و وحی و تجربه دینی، زبان دین، دین و دنیا، ساختار مسائل نوین کلامی را نشان می دهد. این مبحث که در بخش سوم کتاب آمده است با بررسی یکی از نظریات عمده روانشناختی در تحلیل علل و پیامد گرایش به دین نمونه ای از روش، روی آورد مبانی تحلیل مسائل جدید کلامی را ارائه می کند تا در عمل حدود و ثغور تحلیلهای جدید کلامی شناخته شود.

کلام جدید به‌عنوان یکی از شاخه های پربسامد دین پژوهی، امروزه جایگاهی وزین در میان اندیشمندان دینی یافته است. در این میان، مسأله اصلی، پرسش از ماهیت کلام جدید است که آیا آنچه در خارج تحقق دارد، کلام جدید است یا مسائل کلامی جدید. به دیگر سخن، آیا وصف تجدد، حقیقتا به خود کلام نسبت داده شده است، یا مجازا؟ در پاسخ به این سؤال، دو رویکرد عمده در میان دین پژوهان وجود دارد. عده ای معتقدند کلام جدید، صورت تحول‌یافته کلام قدیم و استمرار آن است؛ ولی دسته ای دیگر، تفاوت آن دو را اساسی تر از آن می دانند که بتوان آنها را در طول یکدیگر انگاشت؛ بلکه باید آنها را دارای دو هویت معرفتی مستقل دانست. نگارنده در این نوشتار، ابتدا هشت تقریر از دیدگاه یکسان انگاری ماهیت کلام قدیم و جدید و سپس دیدگاه مبتنی بر تفاوت ماهوی آن دو را نقل می‌کند و سپس نظریه مختار را که همان دیدگاه دوم است، تقویت خواهد نمود. به ‌اعتقاد نگارنده، توجه به دو امر، یعنی تحول مداوم علم کلام و نیز خاستگاه غربی کلام جدید، ما را بر آن می دارد تا دیدگاه دوم را بر رویکرد نخست ترجیح دهیم.