جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب «رحلة الى جبال العلويين»، تأليف ليون كاهون، به زبان عربى است. اين كتاب يكى از منابع مهم درباره منطقه جبال شامات و لبنان در دوران حكومت عثمانى مى‌باشد كه حاوى اطلاعات مفيدى از اين مناطق است. مؤلف، در حين گزارش سفر، اطلاعات خوبى را از اوضاع سياسى و اجتماعى و اقتصادى و فرهنگى منطقه به دست مى‌دهد كه در نوع خود حايز اهميت است؛ اطلاعاتى مانند اينكه مردم اين منطقه يكى از فرق شيعه به نام نصيريه مى‌باشند كه از اسماعيليه منشعب شده‌اند. در مقدمه كتاب از اينكه منطقه جبال علويين در ارتفاعات لبنان قرار گرفته است و محدوده آن، سخن به ميان آمده است. اين سفرنامه حاوى اطلاعات خوبى از سفر اين شرق شناس فرانسوى به مناطق جبال سوريه است كه داراى مذهب نصيريه هستند كه يكى از فرق شيعه است كه در سال‌هاى دور براى رهايى از چنگال دولت‌هاى عامه مذهب به اين مناطق صعب العبور سوريه و لبنان پناه برده و در اين مناطق زندگى كرده‌اند و امروزه نيز در اين منطقه حضورى فعال دارند.

التشيع في طرابلس و بلاد الشام، تأليف شيخ على ابراهيم طرابلسى، اثرى است كه نويسنده آن به بررسى تاريخ تحولات مذهب تشيع در طرابلس و سرزمين‌هاى شام پرداخته است. اين كتاب به زبان عربى و در يك جلد منتشر شده است. كتاب، مشتمل بر مقدمه شيخ قبلان (نايب‌رئيس مجلس اعلاى لبنان) و مقدمه نويسنده و پنج فصل است. نويسنده در بسيارى از مباحث، به منابع مورد استفاده اشاره نكرده است، اما به گفته شيخ قبلان، مهم‌ترين كتاب مورد استناد وى، آثار مورخ بزرگ، ناصر خسرو است كه گزارش كرده كه در سال 428ق، مردم طرابلس شيعه بوده‌اند و بنى عمار بر مذهب شيعه اماميه اثناعشريه بوده‌اند خلاصه مطالب فصول كتاب بدين شرح است: فصل اول: نويسنده در ابتداى اين فصل از كتاب به اهميت استراتژى طرابلس و اوضاع آن در ابتداى قرن پنجم هجرى اشاره كرده است. برخى مورخين به وجود شيعيان در طرابلس شام در عصر عباسى اشاره كرده‌اند فصل دوم: نويسنده در ابتداى اين فصل به تبيين معناى لغوى و اصطلاحى شيعه با استناد به منابع مختلف مى‌پردازد. ادامه اين فصل، به ذكر تعداد ائمه و خلفاى برحق رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و تاريخ ائمه اطهار (علیهم السلام) تا زمان شهادت امام حسين (علیه السلام) اختصاص دارد فصل سوم كتاب به مطالعه حكومت فاطميان در شام اختصاص دارد. فصل چهارم: اين فصل به شرح دولت «بنى عمار» در طرابلس اختصاص دارد. فصل پنجم: علاقه ويژه حكما و وزراى فاطمى به علم سبب شده بود كه در تشويق مردم به علم‌آموزى و نيز ايجاد مراكز علمى براى نشر مذهب تشيع تلاش كنند.