تفسير البيان الصافي لكلام الله الوافي، اثر شيخ محمدحسن قبيسى عاملى (متوفى قرن 15)، از تفاسير موجز و امروزى قرن اخير است كه به زبان عربى نوشته شده است.
كتاب با
... ا مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در پنج فصل، تنظيم شده است.
نويسنده در اين كتاب، به تفسير مختصر و جزئى آيات پرداخته و در بعضى موارد، به‌مناسبت مطالب، مباحث موضوعى را نيز مطرح كرده است.
در مقدمه، مطالب مفصلى پيرامون اهميت تدبر، جايگاه قرآن، دفاع از قرآن و مباحث بسيار متنوع در زمينه موضوعات مختلف قرآن بيان گرديده است.
مفسر در آغاز كتاب، قرآن را به 7 دسته سوره‌ها تقسيم كرده و معتقد است اسامى و عناوين سوره‌ها، از اين هفت قسم خارج نيست: يا در زمينه كائنات و موجودات طبيعى است كه بيشترين سوره‌ها با اين عنوان آمده و 32 سوره را تشكيل مى‌دهد؛ يا در زمينه عقيده و مبدأ فكرى انسان است كه 29 سوره را تشكيل مى‌دهد، قهراً مباحث مجتمع و سياست و اصناف اجتماعى مانند احزاب، مؤمنون، شورى، نساء و صف را تشكيل مى‌دهد؛ يا در زمينه جامعه و طبقات اجتماعى و سياسى است كه 27 سوره هستند و يا تاريخ و فلسفه تاريخ، كه 17 سوره و اخلاق و سلوك 4 سوره و مسائل مادى و اقتصادى 4 سوره و عبادات و شعائر دينى مانند حج، سجده است كه 2 سوره مى‌باشد.
نويسنده در جلد نخست، در فصل اول، به موضوع تدبر در قرآن پرداخته... و در فصل دوم، آياتى از سوره آل عمران و سوره يوسف را تفسير كرده است...
در فصل سوم نيز به‌مناسبت دفاع از قرآن، تمام كتاب «آراء حول القرآن» مرحوم علامه فانى اصفهانى (م 1407) را ضميمه كتاب و به‌عنوان قسمتى از مقدمه تفسير آورده است... از جمله مباحث مطرح‌شده در اين بخش از كتاب، عبارت است از: حجيت ظواهر، كيفيت تفسير قرآن، تواتر قرائات، اختلاف قراء در قرائت قرآن، امتناع وقوع تحريف در قرآن، تخصيص و يا نسخ قرآن به‌وسيله خبر واحد و تعدد مراتب نزول قرآن.
بیشتر